Νέα Έδρα UNESCO στο ΕΚΠΑ με αντικείμενο «Ανθρωπολογία της Παραδοσιακής Μουσικής: Αναπαριστώντας και Επαναπροσδιορίζοντας την Άυλη Πολιτισμική Κληρονομιά».
Επικεφαλής της έδρας ορίστηκε ο Ομότιμος Καθηγητής Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας και Εθνομουσικολογίας του ΕΚΠΑ, Παύλος Κάβουρας.
Η Έδρα στοχεύει στην προώθηση της διεπιστημονικής έρευνας, ανάλυσης, πολιτιστικής πολιτικής και στρατηγικής διαχείρισης της μουσικής ως ζωντανής κληρονομιάς. Το Εργαστήριο Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας του ΕΚΠΑ και οι εταίροι της Έδρας (πανεπιστήμια, οργανισμοί και άλλα σχετικά δίκτυα) θα μελετήσουν τα δομικά και πολιτισμικά αδιέξοδα σε σχέση με την διάχυση στο κοινό και τη διατήρηση της παραδοσιακής μουσικής. Καλλιεργώντας την διεπιστημονική και καλλιτεχνική συνέργεια σε όλους τους τομείς της παραδοσιακής μουσικής, η Έδρα αποβλέπει στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν οι δομές και τα συστήματα αναπαράστασης και επαναπροσδιορισμού της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και συνακόλουθα τους τρόπους με τους οποίους αυτά παράγουν αποκλεισμούς και ανισότητες από τη μια μεριά και συμπερίληψη και ισότητα από την άλλη. Επιπλέον, οικοδομώντας σχέσεις μεταξύ διαφορετικών ομάδων και επιστημονικών κλάδων, η Έδρα φιλοδοξεί να ευθυγραμμιστεί ερευνητικά με τις ανάγκες των εκπροσώπων των μουσικών κοινοτήτων, των φορέων χάραξης πολιτικής και άλλων ενδιαφερομένων σχετικά με τη διαχείριση και προβολή της παραδοσιακής μουσικής ως ζωντανής πολιτιστικής κληρονομιάς. Η συνεργασία με τους κοινοτικούς εκπροσώπους των διαφόρων κοινωνικών ομάδων που θα ερευνηθούν αποτελεί βασικό παράγοντα για την υλοποίηση των στόχων της Έδρας, από κοινού με την εφαρμογή μιας ευρείας και εμπεριστατωμένης ακαδημαϊκής γνώσης γύρω από την παραδοσιακή μουσική, η οποία εκτιμάται ότι θα βοηθήσει πολύπλευρα τους κοινοτικούς εταίρους και τους εν γένει υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στο έργο τους σχετικά με την άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Η οικοδόμηση σχέσεων συνεργασίας με τους φορείς προβλέπεται να προχωρήσει πέρα από απλούς συνασπισμούς προς μια βαθύτερη συνέργεια αλληλοκατανόησης στόχων και υποστήριξης δραστηριοτήτων ώστε να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των φορέων και να βελτιώσει το ευρύτερο κοινωνικό και θεσμικό έργο που αφορά την κατανόηση, τη διαχείριση και τη προβολή της παραδοσιακής μουσικής ως άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς.
* * *
Ο Παύλος Κάβουρας είναι ομότιμος καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Το επιστημονικό του έργο συνδυάζει την ανθρωπολογία με την κοινωνιολογία, τη μουσικολογία, την ιστορία, τη φιλοσοφία και τις πολιτισμικές σπουδές. Υπήρξε ο ιδρυτής και διευθυντής του Εργαστηρίου Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας του ΕΚΠΑ (2007-2022). Έχει συμμετάσχει ως κύριος ή συνεργάτης ερευνητής σε πολλά διεθνή προγράμματα μέσα από διαλέξεις, διδασκαλία και εθνογραφική έρευνα, καθώς και πολυάριθμες άλλες θεσμικές συνεργασίες με αντικείμενο τη διαχείριση της τέχνης και της εκπαίδευσης. Tο 2015, ως Greek Scholars Fellow του Ιδρύματος Ωνάση, έδωσε σειρά διαλέξεων σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ (Καλιφόρνια, Στάνφορντ, Ιλινόις, Μίσιγκαν και Χάρβαρντ), ενώ από το 2016 είναι επισκέπτης καθηγητής στο Τμήμα Εθνομουσικολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια (UCLA). Τα ακαδημαϊκά, καλλιτεχνικά και φιλοσοφικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη μετανάστευση και την ετερότητα σε μια ευρεία γεωπολιτισμική προοπτική, χρησιμοποιώντας τη μουσική και τον κινηματογράφο ως χώρους κατανόησης της ετερότητας και ως οχήματα για την επίτευξη της αυτογνωσίας. Το 2019 ορίστηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Ακαδημαϊκό Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών στη Λα Παζ της Βολιβίας. Από το 2020, είναι ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Αριστείας του ΕΚΠΑ με αντικείμενο τον διαθρησκειακό διάλογο. Έχει κάνει εκτενή εθνογραφική έρευνα στην Ελλάδα, τις ΗΠΑ, τη Νοτιοδυτική Ινδία και την Αίγυπτο. Έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία και άρθρα στα αγγλικά και στα ελληνικά και είναι επιστημονικός υπεύθυνος της σειράς «Εθνομουσικολογικά – Ανθρωπολογικά» των εκδόσεων Νήσος.
Έχει διδάξει διάφορα πανεπιστημιακά μαθήματα τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Ενδεικτικά: Εισαγωγή στην Εθνομουσικολογία, Ανθρωπολογία της Μουσικής, Πολιτιστική Ανθρωπολογία, Εθνογραφικό Κινηματογράφο, Music and the Divine, Σεμινάρια: Μουσικές Εθνογραφίες, Μουσικές Βιογραφίες, Ανάλυση Λόγου, Ζητήματα Μεθοδολογίας, Μουσικής και Άλλων Τεχνών.
Οι δημοσιεύσεις του αφορούν ζητήματα ανα-παράστασης και επιτέλεσης της μουσικής και του χορού, τη διαλογικότητα ως μέσο επιτέλεσης του εαυτού και του άλλου καθώς και την οντολογία της παράδοσης στην ύστερη νεωτερικότητα.
Μερικά από τα ερευνητικά του έργα:
-«Βίντεο Ιστορίες Ζωής Μεταναστών» (Υπουργείο Εσωτερικών 2012-2013)
-«ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΙΙ, Δυτική έντεχνη μουσική την εποχή της κρίσης: Μια διεπιστημονική μελέτη του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» (WestArtMus 2014-2015)
«Performigrations: People Are the Territory» (Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Ένωσης -και του Καναδά για τη Συνεργασία στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την Επαγγελματική Κατάρτιση, 2014-2016).
* * *
Εργαστήριο Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας
Το Εργαστήριο Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας εντάσσεται στον ομώνυμο Τομέα του Τμήματος Μουσικών Σπουδών και καλύπτει τις ποικίλες –επιστημονικές, ερευνητικές, διδακτικές, εκπαιδευτικές και καλλιτεχνικές– διαστάσεις της σχέσης μεταξύ μουσικής και πολιτισμού. Το Εργαστήριο αποτελείται από τις ακόλουθες μονάδες:
A. Μονάδα Αρχείων και Βιβλιοθήκης
Η μονάδα στοχεύει στη δημιουργία ενός δυναμικού και διαδραστικού συστήματος διαχείρισης αρχειακού υλικού και βιβλίων, το οποίο θα υποστηρίζει τις επιμέρους δράσεις του Εργαστηρίου.
B. Μονάδα Έρευνας και Κατάρτισης
Κύριος στόχος της μονάδας είναι η υποστήριξη, τεκμηρίωση, παραγωγή και προώθηση πρωτότυπης έρευνας στους τομείς της Εθνομουσικολογίας και της Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας, καθώς επίσης και η διοργάνωση σεμιναρίων, εργαστηρίων και άλλων ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.
Γ. Μονάδα Εκδόσεων και Εκδηλώσεων
Στόχοι της μονάδας είναι: α) η διάχυση της ακαδημαϊκής έρευνας, β) η παραγωγή καλλιτεχνικού και εκπαιδευτικού υλικού, γ) η διοργάνωση διαλέξεων, σεμιναρίων, συμποσίων, συνεδρίων και άλλων επιστημονικών εκδηλώσεων, δ) η έκδοση ακαδημαϊκού περιοδικού με κριτές και ε) η οργάνωση διαπολιτισμικών ακαδημαϊκών και καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων.
