Skip to main navigation Skip to main content Skip to page footer

Τμήμα Μουσικών Σπουδών

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΧΑΨΟΥΛΑΣ

Βαθμίδα: Καθηγητής

Τομέας: Εθνομουσικολογίας/Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας

Τηλ Γραφείου: 210 7277935

Αρ. Γραφείου: 925

Όροφος: 9ος

Ημέρες και Ώρες Υποδοχής στο Γραφείο:
Μετά από συνεννόηση  

email: hapsoula@otenet.gr

 

Σπουδές

Διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας-Συστηματικών Μουσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Georg-August του Göttingen (Γερμανία). Σπουδές Μουσικών Επιστημών και Φιλοσοφίας (1986-1997) στις αντίστοιχες σχολές του ιδίου Πανεπιστημίου. Η διδακτορική του διατριβή με τίτλο: « Informationen über das traditionelle griechische Musikleben in Reiseberichten des 18. und 19. Jahrhunderts», έχει δημοσιευτεί από τον οίκο Orbis Musicarum (Edition Re) το 1997. Υπήρξε υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση. Επίσης, ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών εκπόνησε μεταδιδακτορική διατριβή με τίτλο: «Μουσικές καταγραφές μελωδιών Ξηροποτάμου Δράμας». (Εκδ. Κ.Παπαγρηγορίου-Χ.Νάκας, 2003 Αθήνα).

 

Ερευνητικά ενδιαφέροντα

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε θέματα μεθοδολογίας, στην ιστορία της ελληνικής μουσικής παράδοσης, στους μουσικούς πολιτισμούς των Αράβων και των Ινδών, καθώς και στις κοσμικές μουσικές παραδόσεις του Μεσαίωνα. 

 

Διδασκόμενα Μαθήματα

«Εισαγωγή στην Αραβο-περσική Μουσική»  
Στόχος της συγκεκριμένης παράδοσης, είναι η εισαγωγή των φοιτητών στην λόγια μουσική παράδοση των Αράβων και Περσών, η οποία καλλιεργήθηκε στο παρελθόν, κυρίως στις αυλές των αριστοκρατών και εξελίχθη με διαφορετικό τρόπο στα εκάστοτε χαλιφάτα. Η συγκρότηση της αραβικής μουσικής θεωρίας στην εποχή του Μεσαίωνα, ο ρόλος των Σύρων και Αράβων μεταφραστών ως προς την διάδοση του αρχαιοελληνικού μουσικοθεωρητικού στοχασμού, το ιστορικό και πολιτισμικό υπόβαθρο των πηγών, το τονικό σύστημα των Αράβων και των Περσών, τα είδη της θρησκευτικής και κοσμικής μουσικής, τα όργανα και τα οργανικά σύνολα, αποτελούν τις κύριες θεματικές ενότητες που εξετάζονται στα πλαίσια του μαθήματος.  
« Ινδική Μουσική»    
Η Ινδία αποτελεί κοιτίδα ενός εκ’ των αρχαιοτέρων μουσικών πολιτισμών της ανθρωπότητας. Στόχος του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών σε ζητήματα που αφορούν την συγκρότηση, την καλλιέργεια και την εξέλιξη της επονομαζόμενης «κλασικής» Ινδικής μουσικής, η ανάπτυξη της οποίας έλαβε χώρα κυρίως στις αυλές των αριστοκρατών.  Ο ρόλος της θρησκείας στην εξέλιξη της βεδικής υμνωδίας, η σχέση γλώσσας και μουσικής, η μουσική θεωρία και το τονικό σύστημα, η μουσική σημειογραφία και η αισθητική του ηχοχρώματος, η σύνθεση των οργανικών συνόλων καθώς και οι σχέσεις αλληλοεπιδράσεων με άλλους μουσικούς πολιτισμούς, όπως των Αράβων και των Περσών, αποτελούν μερικές από τις θεματικές ενότητες που εξετάζονται.    
«Εθνομουσικολογία 1»    
Στόχος της συγκεκριμένης παράδοσης, είναι η εισαγωγή των φοιτητών στα κύρια γνωρίσματα της επιστήμης της Εθνομουσικολογίας. Η ιστορική εξέλιξη του κλάδου, η μεθοδολογία και τα ερευνητικά αντικείμενα, η διερεύνηση των συναφειών μεταξύ της Ιστορικής Μουσικολογίας, της Εθνομουσικολογίας και της Συστηματικής Μουσικολογίας, καθώς και οι νεότερες επιστημονικές τάσεις, αποτελούν τους κύριους άξονες ανάπτυξης του μαθήματος. Οι διαλέξεις συνοδεύονται από ακουστικά-μουσικά παραδείγματα.  
«Εθνομουσικολογία 2»    
Στόχος της συγκεκριμένης παράδοσης, είναι η παρουσίαση και ανάλυση ειδικών θεματικών ενοτήτων από τον χώρο της Εθνομουσικολογίας.  Οι κοινωνικές διαστάσεις της μουσικής έκφρασης, η προφορική και η εγγράμματη μουσική δημιουργία, η ανάλυση και η ερμηνεία, η συνέχεια και η ασυνέχεια στην μουσική παράδοση, αποτελούν τους κύριους άξονες του προβληματισμού και της επιχειρηματολογίας που αναπτύσσεται.  Οι διαλέξεις συνοδεύονται από ακουστικά –μουσικά παραδείγματα.    
« Μουσική καταγραφή και ανάλυση στην Εθνομουσικολογία»    
Η μουσική καταγραφή και η ανάλυση αποτελούν δύο από τα κυριότερα επιστημονικά εργαλεία της εθνομουσικολογικής έρευνας σε ότι αφορά την προσέγγιση και κατανόηση των τονικών συστημάτων και των μορφολογικών χαρακτηριστικών προφορικών μουσικών ιδιωμάτων ή παραδόσεων.   Στόχος του μαθήματος είναι η εκμάθηση της μεθόδου μουσικής καταγραφής και ανάλυσης, καθώς και η ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της σημειογραφικής αποτύπωσης του ήχου, που προκύπτουν λόγω της ιδιομορφίας των διαφορετικών μουσικών ιδιωμάτων.

 

Βιβλία

1. «Informationen über das traditionelle griechische Musikleben in Reiseberichten des 18. und 19 Jahrhunderts» , Univ.Diss.,Edition Re, Orbis Musikarum 13, Göttingen 1997.

2. «Μουσικές καταγραφές μελωδιών Ξηροποτάμου Δράμας»  Εκδ. Κ.Παπαγρηγορίου-Χ.Νάκας, Αθήνα 2003.

3. «Εθνομουσικολογία: Ιστοριογραφικές, Εθνογραφικές διαστάσεις»  Εκδ.  «Νήσος», Αθήνα 2010.

4. «Ινδική Κλασσική Μουσική. Ιστορικές, εθνομουσικολογικές διαστάσεις»  Εκδ.  «Νήσος», Αθήνα 2014.

5. «Μουσική θεωρία και πράξη στον Αραβικό Μεσαίωνα: Προσλήψεις και Επιδράσεις» Εκδ. Νήσος, Αθήνα 2019.

 

Αντιπροσωπευτικές Δημοσιεύσεις

1. « Μουσικά δρώμενα στην Κωνσταντινούπολη του 18ου  αι. και των αρχών του 19ου  αιώνα μέσα από τις περιγραφές ευρωπαίων περιηγητών της εποχής» « Μουσικολογία», τ. 12-13, Εκδ. Νήσος, Αθήνα 2000, σ.156-174.  
2. «Musikinstrumente und Ensembles in Griechenland des 18 und 19 Jahrhunderts» .Εκδ.Οίκος:Orbis Musicarum, Göttingen. (υπό δημοσίευση)
3. «Η αξία της συγκριτικής Μουσικολογίας σήμερα»  «Ή αξία της Μουσικής σήμερα», Εκδ. ΟΡΦΕΑΣ Αθήνα  2003, σελ. 89-98  
4. «Ο μουσικός πολιτισμός των νησιών του Αιγαίου κατά την περίοδο του 18ου  και 19ου αιώνα». «Η μουσική, τα τραγούδια και οι χοροί της Ικαρίας»  Εκδ. Κ. Παπαγρηγορίου - Χ. Νάκας. Αθήνα 2003., σελ.82-l01  
5. «Η ανώτατη μουσική εκπαίδευση στη Γερμανία». «Μουσικολογία», τ.18 , Εκδ. Εξάντας, Αθήνα 2003, σ. 39-43.  
6. «Η ανάλυση στην Εθνομουσικολογία. Προβλήματα και προοπτικές» «Μουσική Ανάλυση και Ερμηνεία», Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, Αθήνα 2006, σελ. 131 – 143  
7. «Η κοσμική Μουσική στο Βυζάντιο του 4ου αι. μέσα από τα κείμενα Πατέρων της Εκκλησίας». «Μουσικολογία», τ. 19, Εκδ. Εξάντας, Αθήνα 2007, σ.217-238.    
8. « Daniel Koglin: Gelebtes Spiel-gespieltes Leben. Improvisation und Tradition in der Musik des griechischen Kaval. Kassel., Bärenreiter 2002» (Βιβλιοκριτική)., «Schweizerisches Archiv für Volkskunde 103, Basel 2007, σ.138-139.  
9. «Ελληνικά παραδοσιακά μουσικά όργανα: Παλαιές μορφές (18ος-19ος αι.), σύγχρονες εκφράσεις»,στο:  «Φολκλόρ και παράδοση», Eκδ. Νήσος, Αθήνα 2010, σ.149-158.  
10. «Εθνομουσικολογικές – Ιστορικές προσεγγίσεις της ελληνικής δημοτικής μουσικής», περιοδικό «Μουσικολογία» τ.20., Εκδ. Νήσος, Αθήνα 2011, σ.250-261.  
11. «Χαρίκλεια Τσοκανή: Η κραυγή της Μέδουσας. Από τον Μύθο στη Μουσική. Εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2006» (Βιβλιοπαρουσίαση), «Μουσικολογία»,τ. 20, Εκδ. Νήσος, Αθήνα 2011, σ.280-282.  
12. «Ελληνική Μουσική παράδοση: η προβληματική της συνέχειας», στο:  «Συμβολή στη Μνήμη Γεωργίου Στυλ. Αμαργιαννάκη (1936-2003). Μελέτες και κείμενα συναδέλφων και μαθητών του».(Συλλογικός τόμος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών). Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2013, σ. 96-109.  
13. «Έντεχνη δυτική μουσική και ελληνική μουσική εκπαίδευση: κρίση και προοπτικές», στο: «Πολυφωνία», Τ.26, Αθήνα 2015.

 

Καλλιτεχνική Δραστηριότητα

Ως κιθαριστής πραγματοποίησε το χρονικό διάστημα 1983-1992 15 εμφανίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.  Στη Γερμανία (1988) ερμήνευσε έργα του Johann Sebastian Bach για το 3ο Πρόγραμμα του Γερμανικού Ραδιοφώνου. Έλαβε επίσης μέρος σε διεθνή σεμινάρια κλασσικής κιθάρας των οποίων την Καλλιτεχνική Διεύθυνση είχαν διακεκριμένοι ερμηνευτές όπως ο Julian Bream και ο  Frank Bungarten.