ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

Τμήμα Μουσικών Σπουδών

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

Στην ιστοσελίδα αυτή παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τα Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος.

Ωρολόγιο Πρόγραμμα τρέχοντος εξαμήνου (τελευταία ενημέρωση: 20/10/2021)

Οδηγός Σπουδών 2021-2022 (pdf)

Μαθήματα ανά Κατεύθυνση

Κατεύθυνση Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας

Μαθήματα στο Υποχρεωτικό Πρόγραμμα Κορμού

Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Μουσική

Κωδικός: ΜΟ27 | Τύπος: ΥΚ

Σε νεολιθικές (5000-3000 πΧ) θέσεις στον ελλαδικό χώρο έχουν βρεθεί οστέινοι αυλοί (φλάουτα). Στα πλαίσια των πολιτισμών της Χαλκοκρατίας (3000-1000 πΧ) στις Κυκλάδες (Κυκλαδικός), στην Κρήτη (Μινωικός), στον ηπειρωτικό χώρο (Ελλαδικός) και στην Κύπρο (Κυπριακός) αναπτύχθηκε πλούσια μουσική δραστηριότητα, απ’ όσο μαρτυρούν τα σχετικά ευρήματα. Από την Εποχή του Σιδήρου (1000-700 πΧ) το διαθέσιμο μουσικό υλικό από ολόκληρη την ελληνική επικράτεια της εποχής είναι ακόμη πλουσιότερο. Το μάθημα έχει ως σκοπό, αφενός μεν την εισαγωγή των φοιτητών σε θέματα μεθοδολογίας του μουσικολογικού κλάδου της Αρχαιομουσικολογίας, αφετέρου δε την ενημέρωσή τους σχετικά με τη μουσική δραστηριότητα των κατοίκων του Αιγαίου στα πλαίσια των ανωτέρω αναφερόμενων πολιτισμών. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στην οργανολογία, στην εξέλιξη στη δομή των οργάνων, στη χρήση μουσικής στις διάφορες κοινωνικές περιστάσεις του βίου, αλλά και στις επιρροές των γειτονικών λαών (Εγγύς Ανατολή, Αίγυπτος) στα μουσικά πράγματα των λαών του Αιγαίου.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC174/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Το μάθημα εξετάζεται γραπτώς στις τακτικές εξεταστικές περιόδους του χειμερινού εξαμήνου (Φεβρουάριος) και την επαναληπτική του Σεπτεμβρίου.

Εισαγωγή στην ιστορική και συστηματική μουσικολογία

Κωδικός: ΜΣ01 | Τύπος: ΥΚ

Στο μάθημα εξετάζονται μια σειρά ζητημάτων κεντρικής σημασίας για την επιστήμη της μουσικολογίας, όπως: το αντικείμενο και οι κλάδοι της μουσικολογίας, οι μορφές και τα είδη της μουσικής, η έννοια του μουσικού ύφους, προβλήματα περιοδολόγησης και μεθόδου στη μουσική ιστοριογραφία, η προβληματική της τονικότητας και τα τονικά συστήματα (τροπικότητα, λειτουργική τονικότητα, ατονικότητα), η αισθητική και κοινωνική διάσταση της μουσικής, η μουσική ανάλυση και η μουσική δημιουργία (σύνθεση), καθώς και η σύνδεση της μουσικής ανάλυσης με την αξιολογική κρίση.

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτές εξετάσεις

Μαθησιακά αποτελέσματα: Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των φοιτητών σε βασικά ζητήματα του γνωστικού αντικειμένου. Οι φοιτητές ασκούνται στην κριτική διαχείριση των σχετικών πηγών και στη διαμόρφωση μιας συστηματικής προσέγγισης του υλικού με αναφορά σε θεμελιώσεις έννοιες και κατηγορίες της Ιστορικής και της Συστηματικής Μουσικολογίας. Οι φοιτητές ενημερώνονται γύρω από τις τρέχουσες συζητήσεις, τις οποίες καλούνται να συσχετίσουν με τη σχετική παράδοση. Η διδασκαλία του μαθήματος στοχεύει επίσης στο συσχετισμό των ειδικών προβλημάτων της Μουσικολογίας με γενικά προβλήματα φιλοσοφικής και επιστημολογικής υφής.

Θεωρία και πράξη της Αναγεννησιακής μουσικής (Αντίστιξη) Ι

Κωδικός: ΜΟ72 | Τύπος: ΥΚ

Μέσω αυτού του δισ-εξαμηνιαίου μαθήματος οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με το αντιστικτικό ‒αλλά και, κατά στιγμές, ομοφωνικό‒ ύφος των μεγάλων συνθετών της λεγόμενης “χρυσής εποχής της πολυφωνίας”, όπως οι Palestrina, Orlando di Lasso, de Victoria, κ.λπ. Στην τάξη δεν ακολουθείται η συνήθης εκπαιδευτική μέθοδος της «Αντίστιξης των ειδών» κατά Fux, αλλά η μελέτη των θεμελιωδών αρχών της contrapunctus simplex (αρχίζοντας με τις θεωρίες του 14ου αιώνα) και η σταδιακή μετατροπή αυτής της βασικής δομής σε διάφορες εκδοχές μιας contrapunctus diminutus μέσω μελωδικής επεξεργασίας. Οι φοιτητές καλούνται να συνθέσουν ελεύθερους κανόνες για δύο φωνές κατά τα πρότυπα των Cantiones Duarum Vocum του Lasso, αλλά και τρίφωνα ή τετράφωνα αποσπάσματα πάνω σε μία δοσμένη μελωδία (Cantus Firmus). Παράλληλα, οι φοιτητές διδάσκονται τις βασικές αρχές της θεωρίας της εποχής (Tinctoris, Aaron, Glareanus και, κυρίως, Zarlino) και αφού εξοικειωθούν με τις διαφορετικές και αποκλίνουσες απόψεις περί τρόπων, με την έννοια των “τονικών τύπων”, με τις έννοιες της ταυτόχρονης και της διαδοχικής σύλληψης των φωνών, καθώς και με τις διαφορές ανάμεσα σε διαστηματικές και συγχορδιακές συνθετικές πρακτικές, αναλύουν αντιπροσωπευτικά έργα της περιόδου.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC218

Θεωρία και πράξη της Αναγεννησιακής μουσικής (Αντίστιξη) ΙΙ

Κωδικός: ΜΟ72 | Τύπος: ΥΚ

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC218

Θεωρία και πράξη της τονικής μουσικής (αρμονική και δομική ανάλυση) I

Κωδικός: ΜΟ71 | Τύπος: ΥΚ

Σκοπός του ετήσιου αυτού μαθήματος είναι να κατευθύνει τους φοιτητές ούτως, ώστε να αναπτύξουν μία επιστημονικά και ιστορικά θεμελιωμένη οπτική που θα τους επιτρέψει να κατανοήσουν και να βιώσουν τις κύριες αρμονικές και δομικές διαδικασίες της τονικής μουσικής μέσα από την μελέτη αντιπροσωπευτικών έργων του μπαρόκ, της κλασσικής και της ρομαντικής μουσικής περιόδου. Μεταξύ των πλέον ουσιαστικών θεωρητικών και αναλυτικών ζητημάτων που θίγονται στο συγκεκριμένο μάθημα είναι οι έννοιες της μουσικής φράσεως, της πτώσεως και των αρμονικών λειτουργιών, της τονικοποίησης και της μετατροπίας, του αρμονικού και του δομικού ρυθμού, της αναγωγικής αναλυτικής μεθόδου, των διαδικασιών της επανάληψης, της παραλλαγής, της ανάπτυξης και της αντίθεσης, προσέτι δε οι δομικοί τύποι της προτάσεως, της περιόδου και διάφορες υβριδικές φραστικές δομές, καθώς και η τριμερής αλλά και η διμερής οργάνωση ενός ευρύτερου μουσικού αποσπάσματος.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC217

Μέθοδοι αξιολόγησης: α) Γραπτή τελική εξέταση με σύντομη ανάλυση υπό τύπον δοκιμίου επί αγνώστου μουσικού κειμένου (συναφούς με όσα έχουν εξετασθεί στην τάξη) και προαιρετικά β) γραπτές εργασίες (5-6 σε όλη την διάρκεια του έτους).

Μαθησιακά αποτελέσματα: Σκοπός του ετήσιου αυτού μαθήματος είναι να κατευθύνει τους φοιτητές ούτως, ώστε να αναπτύξουν μία επιστημονικά και ιστορικά θεμελιωμένη οπτική που θα τους επιτρέψει να κατανοήσουν και να βιώσουν τις κύριες αρμονικές και δομικές διαδικασίες της τονικής μουσικής μέσα από την μελέτη αντιπροσωπευτικών έργων του μπαρόκ, της κλασσικής και της ρομαντικής μουσικής περιόδου. Μεταξύ των πλέον ουσιαστικών θεωρητικών και αναλυτικών ζητημάτων που θίγονται στο συγκεκριμένο μάθημα είναι οι έννοιες της μουσικής φράσεως, της πτώσεως και των αρμονικών λειτουργιών, της τονικοποίησης και της μετατροπίας, του αρμονικού και του δομικού ρυθμού, της αναγωγικής αναλυτικής μεθόδου, των διαδικασιών της επανάληψης, της παραλλαγής, της ανάπτυξης και της αντίθεσης, προσέτι δε οι δομικοί τύποι της προτάσεως, της περιόδου και διάφορες υβριδικές φραστικές δομές, καθώς και η τριμερής αλλά και η διμερής οργάνωση ενός ευρύτερου μουσικού αποσπάσματος.

Θεωρία και πράξη της τονικής μουσικής (αρμονική και δομική ανάλυση) II

Κωδικός: ΜΟ71 | Τύπος: ΥΚ

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC217

Ιστορία της Νεοελληνικής Έντεχνης Μουσικής

Κωδικός: ΜΣ39 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα αυτό εξετάζει τις ιδιομορφίες του νεοελληνικού μουσικού πολιτισμού σε σχέση με τα πρότυπά του (τους μουσικούς πολιτισμούς των δυτικοευρωπαϊκών χωρών). Παρακολουθείται το έργο των Ελλήνων συνθετών, ξεκινώντας από την Αναγέννηση (Φραγκίσκος Λεονταρίτης) και συνεχίζοντας με την Επτανησιακή Σχολή (19ος και αρχές 20ού αιώνα), την Εθνική Σχολή (από τις αρχές του 20ού αιώνα ως περίπου το 1960). Η εξέταση ολοκληρώνεται με τη διερεύνηση των νεότερων ρευμάτων της ευρωπαϊκής μουσικής πρωτοπορίας μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα στα οποία εντάσσονται, με τον ένα ή άλλο τρόπο, οι σημαντικότεροι Έλληνες Συνθέτες, καθώς και με τις καλλιτεχνικές και δημιουργικές τάσεις των 2-3 τελευταίων δεκαετιών. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ανίχνευση των πηγών που μας παρέχουν πληροφορίες για τη Νεοελληνική Έντεχνη Μουσική, όπως και στη συνάρτηση των μουσικών εξελίξεων με τη γενικότερη πολιτική και πνευματική ιστορία του Τόπου, τις κοινωνικές συνθήκες και τα καλλιτεχνικά ρεύματα που τις επηρέασαν.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC195/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει ερωτήσεις εκτενούς ανάπτυξης με επιλογή θεμάτων από την διδασκαλία και τη βιβλιογραφία ή / και συνδυαστικές ερωτήσεις που προϋποθέτουν γνώσεις από περισσότερες ιστορικές περιόδους και κριτική σκέψη. Ενδιάμεσες γραπτές εργασίες με σκοπό την αφομοίωση της ύλης και την επαφή με το αντικείμενο της ιστοριογραφίας.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής /τρια θα είναι σε θέση να: ☐ γνωρίζει σε αδρές γραμμές τα μουσικά είδη και φόρμες που καλλιεργήθηκαν στη Ελλάδα από τον 18 ως τον 20ό αιώνα, καθώς και τους σημαντικότερους δημιουργούς και τις ιδιαιτερότητές τους. ☐ διακρίνει είδη, τεχνικές σύνθεσης, μουσικές μορφές και είδη, καινοτομίες και νεωτερισμούς. ☐ διακρίνει τη σχέση της εξέλιξης της Ελληνικής μουσικής με τα γεγονότα της σύγχρονης πολιτικής, πολιτιστικής και κοινωνικής ιστορίας. ☐ μελετά τη θέση που κατέχει η έντεχνη ελληνική μουσική παραγωγή μέσα στη γενικότερη πολιτιστική ταυτότητα της νεότερης και της σύγχρονης Ελλάδας ☐ διαχειρίζεται τα πρώτα εργαλεία της μουσικοϊστορικής έρευνας και του επιστημονικού κλάδου της Ιστορικής Μουσικολογίας.

Κοινωνιολογία της Μουσικής

Κωδικός: Μ234 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στην κοινωνιολογική μελέτη της μουσικής, μέσα από την κριτική παρουσίαση και συζήτηση του έργου κύριων εκπροσώπων της όπως οι Auguste Comte, Herbert Spencer, Georg Simmel, Jules Combarieu, Paul Bekker, Max Weber, Alfred Schutz, John Mueller, Alphons Silbermann, Kurt Blaukopf, Tia DeNora και, φυσικά, Theodor W. Adorno. Εξετάζονται ζητήματα όπως, μεταξύ άλλων, η κοινωνική διαμόρφωση των υλικών, των στυλ, των μορφών και των ειδών της μουσικής, ο κοινωνικός ρόλος του μουσικού και η κοινωνική λειτουργία της μουσικής, χαρακτήρας και εξέλιξη των μουσικών θεσμών και των μουσικών ακροατηρίων.

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτές εξετάσεις

Μαθησιακά αποτελέσματα: Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των φοιτητών σε βασικά ζητήματα του γνωστικού αντικειμένου. Οι φοιτητές ασκούνται στην κριτική διαχείριση των σχετικών πηγών από ιστορική σκοπιά και στη διαμόρφωση μιας συστηματικής προσέγγισης του υλικού με αναφορά σε θεμελιώσεις έννοιες και κατηγορίες της γενικής κοινωνιολογίας. Οι φοιτητές ενημερώνονται γύρω από τις τρέχουσες συζητήσεις, τις οποίες καλούνται να συσχετίσουν με τη σχετική παράδοση. Η διδασκαλία του μαθήματος στοχεύει επίσης στο συσχετισμό των ειδικών προβλημάτων της κοινωνιολογίας της μουσικής με γενικά προβλήματα της μουσικολογίας.

Μορφολογία της ευρωπαϊκής μουσικής Ι

Κωδικός: ΜΟ70 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα της «Μορφολογίας της ευρωπαϊκής μουσικής» είναι ετήσιο και η ύλη του κατανέμεται σε δύο εξάμηνα. Στο πρώτο εξ αυτών εξετάζονται ποικίλες περιπτώσεις κανόνος, φούγκας και χορικού πρελουδίου, μορφές παραλλαγών, μορφές μενουέττου / scherzo, οι κυριότερες παρατακτικές μορφές (τριμερής μορφή, σπειροειδής μορφή, ρόντο και ροντώ) καθώς και η διμερής μορφή σουΐτας του μπαρόκ, ενώ στο δεύτερο εξάμηνο διερευνώνται οι μορφές σονάτας της κλασσικής και της ρομαντικής περιόδου, οι μεικτές μορφές ρόντο-σονάτας, ροντώ-σονάτας και σονάτας-ρόντο, καθώς επίσης οι μορφές της άριας da capo, του ritornello αλλά και της μετέπειτα σονάτας κοντσέρτου. Το επιλεγμένο μουσικό ρεπερτόριο εκτείνεται χρονικά από τις αρχές του 17ου αιώνος μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνος και επικεντρώνεται σε ορισμένες από τις πιο αντιπροσωπευτικές (πρωτίστως ενόργανες αλλά και κάποιες φωνητικές) συνθέσεις του μπαρόκ, του κλασσικισμού και του ρομαντισμού. Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση στέρεων γνώσεων περί των βασικότερων μουσικών μορφών που αξιοποιήθηκαν από τους συνθέτες σε μια σειρά από καίρια μουσικά είδη κατά τις παραπάνω περιόδους, υπό ένα πρίσμα εξίσου συστηματικό όσο και ιστορικό.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC292

Μέθοδοι αξιολόγησης: α) Γραπτές τελικές εξετάσεις (δύο / μία ανά εξάμηνο) με σύντομη ανάλυση υπό τύπον δοκιμίου επί αγνώστου μουσικού κειμένου (συναφούς με όσα έχουν εξετασθεί στην τάξη) και προαιρετικά β) γραπτές εργασίες (3-4 σε όλη την διάρκεια του έτους).

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα της «Μορφολογίας της ευρωπαϊκής μουσικής» είναι ετήσιο και η ύλη του κατανέμεται σε δύο εξάμηνα. Στο πρώτο εξ αυτών εξετάζονται ποικίλες περιπτώσεις κανόνος, φούγκας, χορικού πρελουδίου, παραλλαγών (απλών αλλά και διπλών), μενουέττου και scherzo, καθώς και των κυριότερων παρατακτικών μορφών (τριμερούς και διμερούς / σπειροειδούς μορφής, ρόντο και ροντώ), ενώ στο δεύτερο εξάμηνο διερευνώνται οι διμερείς μορφές των χορών των σουϊτών του μπαρόκ, οι μορφές σονάτας της κλασσικής και της ρομαντικής περιόδου, οι μεικτές μορφές του ρόντο-σονάτας, του ροντώ-σονάτας και της σονάτας-ρόντο, καθώς επίσης οι μορφές της aria da capo, του ritornello αλλά και της μετέπειτα σονάτας κοντσέρτου. Το επιλεγμένο μουσικό ρεπερτόριο εκτείνεται χρονικά από τις αρχές του 17ου αιώνος μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνος και επικεντρώνεται σε ορισμένες από τις πιο αντιπροσωπευτικές (πρωτίστως ενόργανες αλλά και κάποιες φωνητικές) συνθέσεις του μπαρόκ, του κλασσικισμού και του ρομαντισμού. Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση στέρεων γνώσεων περί των βασικότερων μουσικών μορφών που αξιοποιήθηκαν από τους συνθέτες σε μια σειρά από καίρια μουσικά είδη κατά τις παραπάνω περιόδους, υπό ένα πρίσμα εξίσου συστηματικό όσο και ιστορικό.

Μορφολογία της ευρωπαϊκής μουσικής ΙΙ

Κωδικός: ΜΟ70 | Τύπος: ΥΚ

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC293

Συνοπτική Ιστορία της ευρωπαϊκής μουσικής Ι

Κωδικός: ΜΜ94 | Τύπος: ΥΚ

Πρόκειται για ένα βασικό μάθημα που απευθύνεται στους πρωτοετείς φοιτητές, στα δύο πρώτα εξάμηνα των σπουδών τους και επιχειρεί να τους δώσει μια συνοπτική εικόνα του συνόλου της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής ιστορίας από τον Μεσαίωνα έως και το Μπαρόκ. Ο στόχος είναι να τεθεί η ιστορική βάση, ώστε οι φοιτητές αφενός μεν να αποκτήσουν τις βασικές γνώσεις ιστορίας που είναι απαραίτητες για οποιαδήποτε κατεύθυνση και αν ακολουθήσουν, αφετέρου δε όσοι ακολουθήσουν την 1η κατεύθυνση (Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας) να μπορούν να εξειδικεύσουν τις γνώσεις τους αργότερα στα επιμέρους μαθήματα υπό τη μορφή «Ειδικών θεμάτων Ιστορίας της Μουσικής» και να επεξεργαστούν ζητήματα που απαιτούν καλή γνώση της Ιστορίας της μουσικής. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες μέσα στις οποίες συντελείται η διαδρομή της μουσικής ιστορίας, στην εξέλιξη των μουσικών ειδών και μορφών, των τεχνικών σύνθεσης και των σημαντικών προσωπικοτήτων που άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους. Για κάθε εποχή ακούγονται και αναλύονται στο μάθημα αντιπροσωπευτικά μουσικά παραδείγματα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC210/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση (100%). Ερωτήσεις εκτενούς ανάπτυξης με επιλογή θεμάτων από την διδασκαλία και τη βιβλιογραφία. Συνδυαστικές ερωτήσεις που προϋποθέτουν γνώσεις από περισσότερες ιστορικές περιόδους και κριτική σκέψη.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Πρόκειται για ένα βασικό μάθημα (υποχρεωτικό κορμού) που απευθύνεται στους πρωτοετείς φοιτητές, στο πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους και επιχειρεί να τους δώσει μια συνοπτική εικόνα του συνόλου της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής ιστορίας από τον Μεσαίωνα έως και το Μπαρόκ. Πρόκειται για το βασικό εισαγωγικό μάθημα στη σπουδή της ευρωπαïκής μουσικής Ιστορίας, σε συνδυασμό με το επόμενό του την Συνοπτική Ιστορία της ευρωπαϊκής μουσικής ΙΙ. Ο στόχος είναι να τεθεί η ιστορική βάση, ώστε οι φοιτητές να μπορούν να εξειδικεύσουν αργότερα τις γνώσεις τους στα επιμέρους μαθήματα της Ιστορίας της Μουσικής. Παρόλη την πυκνότητα της ύλης, το μάθημα χρησιμεύει ως καλό σημείο αναφοράς των φοιτητών και στα μεγαλύτερα έτη. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, ο/η φοιτητής /τρια θα είναι σε θέση να διαχειρίζεται τα εργαλεία της μουσικοϊστορικής έρευνας και του επιστημονικού κλάδου της Ιστορικής Μουσικολογίας, να γνωρίζει σε αδρές γραμμές τα μουσικά είδη και τις φόρμες που καλλιεργήθηκαν στη Δυτική Ευρώπη από τον Μεσαίωνα έως και το Μπαρόκ, καθώς επίσης και τους σημαντικότερους δημιουργούς.

Συνοπτική Ιστορία της ευρωπαϊκής μουσικής ΙΙ

Κωδικός: ΜΜ95 | Τύπος: ΥΚ

Πρόκειται για ένα βασικό μάθημα που απευθύνεται στους πρωτοετείς φοιτητές, στα δύο πρώτα εξάμηνα των σπουδών τους και επιχειρεί να τους δώσει μια πολύ συνοπτική εικόνα του συνόλου της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής ιστορίας από τον Μεσαίωνα έως τον Εικοστό Αιώνα. Ο στόχος είναι να τεθεί η ιστορική βάση, ώστε οι φοιτητές αφενός να αποκτήσουν τις βασικές γνώσεις ιστορίας που είναι απαραίτητες οποιαδήποτε κατεύθυνση και αν ακολουθήσουν, και αφετέρου, όσοι ακολουθήσουν την 1η κατεύθυνση (Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας) να μπορούν να εξειδικεύσουν αργότερα στα επιμέρους μαθήματα υπό τη μορφή «Ειδικών θεμάτων Ιστορίας της Μουσικής» και να επεξεργαστούν ζητήματα που απαιτούν καλή γνώση της Ιστορίας της μουσικής. Παρόλη την πυκνότητα της ύλης, το μάθημα χρησιμεύει ως καλό σημείο αναφοράς των φοιτητών και στα μεγαλύτερα έτη. Η έμφαση δίνεται στις κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες μέσα στις οποίες συντελείται η διαδρομή της μουσικής ιστορίας, στην εξέλιξη των μουσικών ειδών και μορφών, των τεχνικών σύνθεσης και των σημαντικών προσωπικοτήτων που άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους. Έμφαση επίσης δίνεται στην εξέλιξη του μουσικού ύφους, αλλά και στη θέση του συνθέτη μέσα στον εκάστοτε κοινωνικό περίγυρο. Για κάθε εποχή ακούγονται και αναλύονται στο μάθημα αντιπροσωπευτικά μουσικά παραδείγματα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC210/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση (100%) Ερωτήσεις εκτενούς ανάπτυξης με επιλογή θεμάτων από την διδασκαλία και τη βιβλιογραφία. συνδυαστικές ερωτήσεις που προϋποθέτουν γνώσεις από περισσότερες ιστορικές περιόδους και κριτική σκέψη.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος. Συμβουλευτείτε το Παράρτημα Α Περιγραφή του Επιπέδου των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για κάθε ένα κύκλο σπουδών σύμφωνα με το Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης Περιγραφικοί Δείκτες Επιπέδων 6, 7 & 8 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων Διά Βίου Μάθησης και το Παράρτημα Β Περιληπτικός Οδηγός συγγραφής Μαθησιακών Αποτελεσμάτων Πρόκειται για ένα βασικό μάθημα (υποχρεωτικό κορμού) που απευθύνεται στους πρωτοετείς φοιτητές, στο δεύτερο εξάμηνο των σπουδών τους και επιχειρεί να τους δώσει μια συνοπτική εικόνα του συνόλου της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής ιστορίας από τα μέσα του 18ου αιώνα έως τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού. Πρόκειται για το βασικό εισαγωγικό μάθημα στη σπουδή της ευρωπαïκής μουσικής Ιστορίας, σε συνδυασμό με το προηγούμενό του, την Συνοπτική Ιστορία της ευρωπαϊκής μουσικής Ι. Ο στόχος είναι να τεθεί η ιστορική βάση, ώστε οι φοιτητές να μπορούν να εξειδικεύσουν αργότερα στα επιμέρους μαθήματα της Ιστορίας και να επεξεργαστούν ζητήματα που απαιτούν καλή γνώση της Ιστορίας της μουσικής, τόσο ως προς τις επιμέρους περιόδους της όσο και στη συνέχειά της. Παρόλη την πυκνότητα της ύλης, το μάθημα χρησιμεύει ως καλό σημείο αναφοράς των φοιτητών και στα μεγαλύτερα έτη. Η έμφαση δίνεται στις κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες μέσα στις οποίες συντελείται η διαδρομή της μουσικής ιστορίας, στην εξέλιξη των μουσικών ειδών και μορφών, των τεχνικών σύνθεσης και των σημαντικών προσωπικοτήτων που άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους. Έμφαση επίσης δίνεται στην εξέλιξη του μουσικού ύφους, αλλά και στη θέση του συνθέτη μέσα στον εκάστοτε κοινωνικό περίγυρο. Για κάθε εποχή ακούγονται στο μάθημα αντιπροσωπευτικά μουσικά παραδείγματα, τα οποία και αναλύονται σύντομα, ώστε να γίνονται κατανοητές οι μουσικές μορφές και δομές μέσα στην ιστορική τους εξέλιξη. Μέσα από την ακρόαση μουσικών παραδειγμάτων με παράλληλη μελέτη της παρτιτούρας, οι πρωτοετείς φοιτητές εισάγονται και εξασκούνται στην παρακολούθηση του μουσικού κειμένου και στην πρώτη προσέγγιση στη μουσική ανάλυση, όπως αυτή μπορεί να μελετηθεί μέσα από την διαφορετική μουσική αισθητική αντίληψη της κάθε εποχής. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής /τρια θα είναι σε θέση να: γνωρίζει σε αδρές γραμμές τα μουσικά είδη και φόρμες που καλλιεργήθηκαν στη Δυτική Ευρώπη από τον 18 ως τον 20ό αιώνα, καθώς και τους σημαντικότερους δημιουργούς και τις ιδιαιτερότητές τους. διακρίνει είδη, τεχνικές σύνθεσης, μουσικές μορφές και είδη, καινοτομίες και νεωτερισμούς. αναγνωρίζει τα σε αρχική φάση μικροδομικά και μακροδομικά επίπεδα σύνθεσης. αναγνωρίζει συσχετισμούς μεταξύ μουσικών ειδών/μορφών και αισθητικών ρευμάτων, κοινωνικο-πολιτικών παραμέτρων, καθώς και μειζόνων ιστορικών γεγονότων. διαχειρίζεται τα πρώτα εργαλεία της μουσικοϊστορικής έρευνας και του επιστημονικού κλάδου της Ιστορικής Μουσικολογίας.

Υποχρεωτικά μαθήματα της Κατεύθυνσης

Αισθητική και φιλοσοφία της Μουσικής

Κωδικός: ΜΟ35 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ, Κ2ΥΠΟ, Κ3ΥΠΟ

Η μουσική υπήρξε αντικείμενο της φιλοσοφικής σκέψης ήδη από την αρχαιότητα. Στη νεότερη εποχή η μελέτη της συνδέθηκε με την έννοια και τις πρακτικές του μουσικού έργου τέχνης και την ιδέα της αυτονομίας της τέχνης. Με αφετηρία τις νεότερες αυτές αντιλήψεις, στο μάθημα εξετάζονται μία σειρά από κεντρικές θεματικές της μουσικής αισθητικής, σε ιστορική διάταξη και με συστηματική μέριμνα: η σχέση της μουσικής με τις ανώτερες γνωσιοπρακτικές ικανότητες της φαντασίας, της διάνοιας και του Λόγου (Kant), η μουσική ως τέχνη της εσωτερικότητας και στην αντιδιαστολή της από τις άλλες τέχνες (Hegel), η μουσική ως εξαντικειμενίκευση της μεταφυσικής ρίζας του κόσμου (Schopenhauer), η μουσική ως έκφραση του συναισθήματος και ως «ηχητικά κινούμενη μορφή» (Hanslick), η μουσική ως αντικείμενο της φαινομενολογίας και το πρόβλημα της οντολογίας του μουσικού έργου (Ingarden), η ανθρώπινη μουσικότητα από τη σκοπιά της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας (Plessner), η μουσική ως ιδιότυπο συμβολικό σύστημα (Langer), η μουσική ως ζωντανή διαλεκτική και ως κριτική ενσωμάτωση του κοινωνικού (Adorno).

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC440/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση (100%). Ερωτήσεις ανάπτυξης με επιλογή θεμάτων από την διδασκαλία και τη βιβλιογραφία. Συνδυαστικές ερωτήσεις που προϋποθέτουν γνώσεις και κριτική σκέψη.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Γνώσεις σχετικά με κύρια φιλοσοφικά ζητήματα περί της μουσικής (μουσικός χώρος/χρόνος, μουσικό νόημα, μουσικό έργο, μορφή, περιεχόμενο) όπως αυτά διαπραγματεύονται στο έργο φιλοσόφων από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα.

Αρμονική Θεωρία της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής

Κωδικός: ΜΣ80 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Αρμονική είναι η επιστήμη του τονικού (έναντι του ρυθμικού) σκέλους του μουσικού μέλους, κατά τους αρχαίους θεωρητικούς (Αριστόξενος, Πτολεμαίος, Κλεονείδης κ.λπ.). Εξετάζει τα μέρη, τα οποία συνθέτουν τη μελωδία (φθόγγοι, διαστήματα, συστήματα, γένη, τόνοι) και τις μεταξύ τους σχέσεις. Σκοπός της αρμονικής επιστήμης υπήρξε η ανεύρεση της «φύσης» του μέλους και η περιγραφή της δομής του με δόκιμους όρους. Με την κατάλληλη χρήση των μερών της αρμονικής κατά την σύνθεση (μελοποιία), επιτυγχάνεται ο επιθυμητός χαρακτήρας (ήθος) του μουσικού έργου. Το μάθημα έχει ως σκοπό την εισαγωγή των φοιτητών στη φιλοσοφική σκέψη των Αρχαίων Ελλήνων στο πεδίο της πρόσληψης της τονικής συνιστώσας του μουσικού φαινομένου, καθώς και τη συνειδητοποίηση εκ μέρους τους ότι η αρχαιοελληνική θεωρία του μουσικού μέλους αποτελεί την απαρχή της μετέπειτα βυζαντινής και ευρωπαϊκής μουσικοθεωρητικής εξέλιξης στην τονική (μελωδική) συνιστώσα της μουσικής.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC208/

Γρηγοριανό Μέλος

Κωδικός: ΜΣ84 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Iστορική αναδρoμή στη μουσική παράδοση από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες μέχρι σήμερα. Oι πρώτες μορφές του χριστιανικού μέλους, ψαλμοί και ύμνοι. Tα τοπικά ρεπερτόρια: παλαιορωμαϊκό μέλος, αμβροσιανό μέλος, γαλλικανικό μέλος, μέλος του μπενεβέντο, μοζαραβικό μέλος κλπ. H δημιουργία του Γρηγοριανού μέλους και η σχέση του με τις τοπικές μουσικές παραδόσεις. H μουσική θεωρία του cantus planus. Oι κύκλοι των εορτών, τα λειτουργικά βιβλία και τα μέλη που περιλαμβάνουν. Oι θεωρητικοί του μεσαίωνα και οι σχετικές με την εκτέλεση του Γρηγοριανού μέλους πληροφορίες που αντλούμε από τα θεωρητικά κείμενα της εποχής. H γένεση και η εξέλιξη της νευματικής σημειογραφίας, οικογένειες νευμάτων, εξέταση των κυριοτέρων μουσικών χειρογράφων. Mεταγραφές από μεσαιωνικά χειρόγραφα. Mουσικά παραδείγματα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC141/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση (100%) Ερωτήσεις εκτενούς ανάπτυξης με επιλογή θεμάτων από την διδασκαλία και τη βιβλιογραφία. Συνδυαστικές ερωτήσεις που προϋποθέτουν γνώσεις από περισσότερες ιστορικές περιόδους και κριτική σκέψη.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα αυτό ασχολείται με τη λειτουργική μονωδία της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, ένα ρεπερτόριο που δημιουργήθηκε με συλλογική προσπάθεια κατά τη διάρκεια πολλών αιώνων. Η μάθηση και η διδασκαλία προσεγγίζονται ιστορικά, με λεπτομερή αναφορά των σύγχρονων τάσεων και απόψεων πάνω στο αντικείμενο. Ολοκληρώνοντας το μάθημα, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αποκτούν βασικές και ειδικές γνώσεις πάνω στο συγκεκριμένο επιστημονικό αντικείμενο.

Διεύθυνση Χορωδίας Ι

Κωδικός: ΜΜ107 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Αναφορά για την Χορωδία στην Έντεχνη Ευρωπαϊκή Μουσική μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα: Ιστορία των διαφόρων τύπων Χορωδιών & Ορχηστρών και της εξέλιξής τους εντός των πλαισίων της έντεχνης ευρωπαϊκής Μουσικής. Ιστορία του ρεπερτορίου τους. Ιστορία του ρόλου του Διευθυντού Χορωδίας/Ορχήστρας. Ιστορία και συστηματικές αναφορές στην κινησιολογία της/του διευθύνοντος. Συστηματική άσκηση στην κινησιολογία.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC236

Μέθοδοι αξιολόγησης: Τελική παρουσίαση εργασίας (20%) | 12η εβδομάδα

Μαθησιακά αποτελέσματα: Εξοικείωση με τους διάφορους τύπους παιδικών – σχολικών χορωδιών. Κινησιολογία διεύθυνσης χορωδίας. Οργάνωση λειτουργικής πρόβας χορωδίας. Στοιχειώδης φωνητική / προσαρμοσμένη στις ανάγκες της χορωδίας. Ικανότητα επεξεργασίας σχολικών τραγουδιών για τρίφωνη παιδική χορωδία. Γνωριμία με το χορωδιακό ρεπερτόριο της έντεχνης δυτικοευρωπαϊκής παράδοσης μέχρι το1800.

Διεύθυνση Χορωδίας ΙΙ

Κωδικός: ΜΜ108 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Αναφορά για την Χορωδία στην ΄Εντεχνη Ευρωπαϊκή Μουσική από το έτος 1800 και μέχρι τον καιρό μας: Ιστορία των διαφόρων τύπων Χορωδιών & Ορχηστρών και της εξέλιξής τους εντός των πλαισίων της έντεχνης ευρωπαϊκής Μουσικής. Ιστορία του ρεπερτορίου τους. Ιστορία του ρόλου του Διευθυντού Χορωδίας/Ορχήστρας. Ιστορία και συστηματικές αναφορές στην κινησιολογία της/του διευθύνοντος. Συστηματική άσκηση στην κινησιολογία.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC236

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή εργασία (70%) | Εξεταστική περίοδος

Μαθησιακά αποτελέσματα: Εξοικείωση με όλους τους τύπους των χορωδιών της έντεχνης ευρωπαϊκής παράδοσης. Επίγνωση-εποπτεία της εξέλιξης του χορωδιακού ρεπερτορίου (επίσης της έντεχνης ευρωπαϊκής παράδοσης) από το έτος 1800 μέχρι τις μέρες μας. Εξοικείωση με την κινησιολογία της διεύθυνσης χορωδίας. Εξοικείωση με τις στοιχειώδεις αρχές της φωνητικής. Εξοικείωση με την οργάνωση-διάρθρωση της πρόβας χορωδίας.

Ειδικά θέματα ιστορίας της μουσικής 'Οπερες και μιούζικαλ στον 20ό και τον 21ο αιώνα

Κωδικός: Μ266 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Στην ύλη του μαθήματος περιλαμβάνονται καταρχήν σημαντικές όπερες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: · Η επίδραση των αφροαμερικανικών ιδιωμάτων (ράγκταϊμ, μπλουζ, τζαζ κ.α.) στο μιούζικαλ και στις όπερες του μεσοπολέμου, η όπερα του Scott Joplin Treemonisha και η όπερα Jonny spielt auf του Ernst Krenek. Περαιτέρω, τα χαρακτηριστικά της οπερικής ανανέωσης και της«επίκαιρης όπερας» (Zeitoper) κατά την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης με επίκεντρο τις όπερες των Β.Brecht – Κ. Weill. Συζητούνται τα ιστορικά και θεωρητικά χαρακτηριστικά της όπερας στον 20ό αιώνα, η οπερική παραγωγή που εντάχθηκε στο διεθνές ρεπερτόριο (όπερες των Debussy, Janacek κ.α.), το «εξπρεσσιονιστικό δράμα» με επίκεντρο τις όπερες Wozzecκ και Lulu του Alban Berg, τάσεις και ρεύματα του οπερικού νεοκλασικισμού (Stravinsky, Prokofiev, Menotti κ.α.). Σημαντική θέση έχουν εδώ κορυφαίες όπερες βασισμένες στο αρχαιοελληνικό δράμα: Elektra του Richard Strauss, Oedipus Rex του Igor Stravinsky, οι αρχαιόθεμες όπερες του Carl Orff κ.α. · Συζητούνται τα ιστορικά και θεωρητικά στοιχεία του αμερικάνικου και του αγγλικού μιούζικαλ, με συγκεκριμένες επιλογές και αναλυτικά το κορυφαίο μιούζικαλ West Side Story. Παρουσιάζονται επίσης συνοπτικά, ροκ και ποπ όπερες και μιούζικαλ, μεταγενέστερες μορφές, πειραματικές και σύγχρονες μουσικοθεατρικές τάσεις, νεότερες πολυμεσικές όπερες κ.α.

Ειδικά θέματα ιστορίας της μουσικής: Όπερες και οπερέτες του ρεπερτορίου

Κωδικός: Μ263 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

To μάθημα αυτό περιλαμβάνει ιστορικές αναφορές – τοποθετήσεις και σχολιασμό των χαρακτηριστικών της όπερας και της οπερέττας, εστιάζοντας σε συγκεκριμένα έργα του ρεπερτορίου. Συζητούνται συνοπτικά: η φύση του μουσικού θεάτρου, τα ιστορικά και τα ιδιωματικά χαρακτηριστικά των κύριων φάσεων της όπερας από το ξεκίνημά της μέχρι τον 20ό αιώνα. Μουσικό Θέατρο - Δραματικό Θέατρο- Όπερα: διακρίσεις και ορισμοί. Λειτουργία και ρόλος των λυρικών πρωταγωνιστών. Ο μύθος του Ορφέα από τον Monteverdi στον Gluck, G.F. Händel και Μπαρόκ όπερα, οι όπερες του W.A. Mozart, Οpera seria – Opera buffa. H γαλλική όπερα κατά τον 19ο αιώνα (Grand opéra - Opéra comique - Opéra lyrique). Η ρομαντική όπερα στη Γερμανία και η gothic όπερα "Der Vampyr" του Χάϊνριχ Μάρσνερ. Αναφορές στα μουσικά δράματα του Richard Wagner. Ιταλική όπερα: Bel canto και ρομαντισμός, Rossini - Donizetti – Bellini και η αναβίωση του Bel canto από την Μαρία Κάλλας. Verdi και ιταλικός εθνικισμός. Οπερικός βερισμός: Από την “Κάρμεν" του Μπιζέ στην "Τουραντότ" του Πουτσίνι. H πρώτη και η ύστερη φάση της ευρωπαϊκής οπερέττας: συνθέτες και έργα. Το μάθημα περιλαμβάνει επίσης αναφορές στην ιστορία της ελληνικής όπερας και οπερέττας.

Ειδικά θέματα Ιστορίας της μουσικής: Η Μουσική της Ύστερης Αναγέννησης

Κωδικός: Μ293 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Το μάθημα εστιάζει στη μελέτη του τελευταίου τμήματος της εποχής της Αναγέννησης που χαρακτηρίζεται από μία ολοένα εντεινόμενη συστηματική προσπάθεια απόδοσης του κειμένου (θρησκευτικού και κοσμικού) μέσω της μουσικής. Με αφορμή την επιλεκτική μελέτη έργων των Palestrina, G. Gabrieli κ.ά. θα έλθουμε αρχικά σε επαφή με τα δύο σπουδαιότερα καλλιτεχνικά κέντρα της Ιταλίας (Ρώμη-Βενετία) και θα γνωρίσουμε τις μεταξύ των διαφορές, οι οποίες εντοπίζονται με διαύγεια όχι μόνον σε καλλιτεχνικό, αλλά και σε ιδεολογικό επίπεδο, επίσης. Ειδικότερα, σε ότι αφορά το τελευταίο, η διάσταση αυτή γίνεται αρκούντως αισθητή ύστερα από μία προσεκτική ματιά επάνω στην πολιτική οργάνωση των δύο πόλεων που βασίζεται σε δύο εντελώς αντίθετου χαρακτήρα κέντρα εξουσίας. Συγχρόνως δε, θα διερευνήσουμε το περιβάλλον του patronage και των μουσικών εκδοτών, καθώς και εκείνο των σπουδαιότερων εκκλησιαστικών μουσικών ιδρυμάτων της εποχής. Ιδιαίτερη επίσης έμφαση θα δοθεί στο μαδριγάλι μετά τα 1575 στον Ιταλικό βορρά, το οποίο καθίσταται πλέον το σημαντικότερο είδος ικανό να αναδείξει τις συνθετικές ικανότητες των δημιουργών.

Ειδικά θέματα ιστορίας της μουσικής: Μπαρόκ (1600-1750)

Κωδικός: Μ248 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η εξέταση της θαυμαστής εποχής του Μπαρόκ αναφορικά με τα κυριότερα μουσικά είδη της φωνητικής αλλά και της οργανικής μουσικής της περιόδου όπως η Λειτουργία, το μοτέτο, το ορατόριο, η καντάτα, η όπερα, το κοντσέρτο και η μουσική για πληκτροφόρα αντίστοιχα, σε σύνδεση με τα κέντρα πολιτικής εξουσίας που αναπτύχθηκαν και υπηρέτησαν όπως η Ρώμη, η Βιέννη και το Παρίσι. Ειδική έμφαση δίνεται επίσης, στη μουσική ρητορική ως μορφοποιητικού παράγοντα της μουσικής σύνθεσης.

Εξάσκηση ακουστικών ικανοτήτων

Κωδικός: ΜΜ103 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Στόχος του πρακτικού αυτού μαθήματος είναι η καλλιέργεια των ακουστικών ικανοτήτων των φοιτητών, ούτως ώστε αυτοί να είναι σε θέση αφ’ ενός μεν να αναγνωρίζουν μεμονωμένα διαστήματα και συγχορδίες, αλλά πρωτίστως ευρύτερες αρμονικές ακολουθίες και πτωτικούς σχηματισμούς, και αφ’ ετέρου να καταγράφουν με ευχέρεια και κατά τρόπον ορθό στο πεντάγραμμο μία είτε δύο συνηχούσες μελωδικές γραμμές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται επίσης στην δυνατότητα αντίληψης των μελωδικών και αρμονικών μορφωμάτων σε συνάρτηση με τον λειτουργικό τους ρόλο στα εκάστοτε τονικά συμφραζόμενα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC184

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή-ακουστική τελική εξέταση σε όλα τα επιμέρους πεδία

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος του πρακτικού αυτού μαθήματος είναι η καλλιέργεια των ακουστικών ικανοτήτων των φοιτητών, ούτως ώστε αυτοί να είναι σε θέση αφ’ ενός μεν να αναγνωρίζουν μεμονωμένα διαστήματα και συγχορδίες, αλλά πρωτίστως ευρύτερες αρμονικές ακολουθίες και πτωτικούς σχηματισμούς, και αφ’ ετέρου να καταγράφουν με ευχέρεια και κατά τρόπον ορθό στο πεντάγραμμο μία είτε δύο συνηχούσες μελωδικές γραμμές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται επίσης στην δυνατότητα αντίληψης των μελωδικών και αρμονικών μορφωμάτων σε συνάρτηση με τον λειτουργικό τους ρόλο στα εκάστοτε τονικά συμφραζόμενα.

Θεωρία και Αισθητική της μουσικής του 20ού αιώνα

Κωδικός: Μ269 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ, Κ2ΥΠΟ, Κ3ΥΠΟ

Ερευνώντας χαρακτηριστικά παραδείγματα συνθετών της μουσικής του 20ου αιώνα το μάθημα αναζητά απαντήσεις στα εξής θεμελιώδη ερωτήματα: Ποιες είναι οι συνιστώσες διαμόρφωσης των εκάστοτε συνθετικών ιδεών στη νέα μουσική και με ποια μουσικοθεωρητικά αλλά και μουσικοφιλοσοφικά εννοιολογικά εργαλεία μπορούν αυτά να περιγραφούν και να καταγραφούν επαρκώς;

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC424/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Γνώσεις σχετικά με τη διαμόρφωση των συνθετικών ιδεών και τεχνικών στη νέα μουσική και εξοικείωση με τα μουσικοθεωρητικά αλλά και μουσικοφιλοσοφικά εννοιολογικά εργαλεία μπορούν να περιγράψουν επαρκώς τις ιδέες αυτές;

Ιστορία της ενορχήστρωσης (Ενορχήστρωση Ι)

Κωδικός: ΜΟ47 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ, Κ3ΥΠΟ

Σκοπός του μαθήματος είναι η συστηματική προσέγγιση της εξέλιξης της ενορχηστρωτικής γραφής, με αναφορά σε κριτήρια όπως η κατανομή των στοιχείων της μουσικής υφής ανά τις ορχηστρικές ομάδες, η σχέση των ομάδων μεταξύ τους, η ανάπτυξη της ενορχήστρωσης παράλληλα με τις οργανολογικές εξελίξεις, η σολιστική χρήση των οργάνων. Σε ένα δεύτερο επίπεδο εξετάζεται η ανάπτυξη ορχηστρικών πρακτικών και τεχνικών όπως το divisi και οι non divisi συγχορδίες, οι φυσικοί και τεχνητοί αρμονικοί, τα pizzicati κ.ο.κ. στα έγχορδα, η χρήση της αναπνοής και της γλώσσας στα πνευστά, προβλήματα ηχοχρωματικού συγκερασμού κυρίως στα πνευστά, η εξισορρόπηση δυναμικής μεταξύ των ορχηστρικών ομάδων, η εξέλιξη της χρήσης των κρουστών, των νυκτών και οργάνων όπως το πιάνο, το εκκλησιαστικό όργανο κ.α. Η διδασκαλία θα βασιστεί στην ανάλυση συμφωνικών παρτιτουρών των Mozart, Haydn, Beethoven, Schubert, Mendelssohn, Schumann, Wagner, Liszt, Bruckner, Τσαϊκόφσκι, Mahler, R. Strauss, Στραβίνσκι κ.α.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC238

Μέθοδοι αξιολόγησης: ΄Εξι “μικρές” γραπτές εργασίες κατά την διάρκεια του εξαμήνου (60%) και μία “μεγάλη-τελική” (40%).

Μαθησιακά αποτελέσματα: Εξοικείωση με Συμφωνικές Παρτιτούρες από το 2ο μισό του 18ου έως το 1ο μισό του 20ού αιώνα – εμπέδωση της εξέλιξης της Ενορχήστρωσης.

Ιστορία των ευρωπαϊκών μουσικών οργάνων

Κωδικός: ΜΟ52 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ, Κ2ΥΠΟ

Τα μουσικά όργανα εξετάζονται όχι όπως σε μια κλασική οργανογνωσία, αλλά κυρίως μέσα στο ιστορικό τους πλαίσιο και στην ιστορική τους εξέλιξη και ακολούθως μέσα στη χρήση που επέχουν σήμερα στη μουσική πραγματικότητα. Στο επίκεντρο βρίσκονται τα μουσικά όργανα της λεγόμενης δυτικοευρωπαϊκής έντεχνης μουσικής, δηλαδή τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας και όργανα που χρησιμοποιούνται είτε ως σόλο όργανα ή στο πλαίσιο της μουσικής δωματίου, καθώς επίσης παλαιότερες μορφές οργάνων, που σήμερα χρησιμοποιούνται ξανά στην ιστορικά ενημερωμένη εκτέλεση παλαιάς μουσικής, με την παρακολούθηση της ιστορικής εξέλιξης της κατασκευής και της χρήσης τους, καθώς και κάποιων παράλληλων εξελίξεων ‘λαϊκών’ οργάνων. Η διδασκαλία υποστηρίζεται με ηχογραφημένα μουσικά παραδείγματα, προβολή διαφανειών με εικόνες μουσικών οργάνων και κατασκευαστικών στοιχείων τους, καθώς και με την επίδειξη πραγματικών οργάνων και της χρήσης των. Η δομή και αλληλουχία του μαθήματος έχει ως εξής: μετά από μια σύντομη πραγμάτευση των περί ακουστικής και παραγωγής του ήχου, ασχολούμαστε με την ιστορία, ηλικία και διάδοση των μουσικών οργάνων και την ταξινόμησή τους σε χορδόφωνα, αερόφωνα, μεμβρανόφωνα και ιδιόφωνα. Ακολουθούν συνοπτικά ιστορικά στοιχεία για την οργανική μουσική της Δυτικής Ευρώπης για να περάσουμε στην εξέταση των επιμέρους γενών, οικογενειών και ειδών, ξεκινώντας από τα μεμβρανόφωνα και ιδιόφωνα όργανα και συνεχίζοντας με τα γένη του λαούτου, της άρπας, των ψαλτηρίων, τα τοξωτά χορδόφωνα, τα αερόφωνα με πλευρικές οπές και κόγχη ή μονό/διπλό γλωσσίδι και τα αερόφωνα με επιστόμιο (σάλπιγγες). Στο τέλος εξετάζουμε τα πληκτροφόρα όργανα, τα οποία εντάσσονται εν μέρει στα έγχορδα (π.χ. το πιάνο) και εν μέρει στα αερόφωνα (διάφορες μορφές του πολύαυλου ‘εκκλησιαστικού’ οργάνου). Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση γνώσεων στην ιστορία των ευρωπαϊκών μουσικών οργάνων ως ένα βασικό πεδίο μουσικής μόρφωσης.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC431/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση με ερωτήσεις ανοικτού τύπου.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση γνώσεων στην ιστορία των ευρωπαϊκών μουσικών οργάνων ως ένα βασικό πεδίο μουσικής μόρφωσης.

Μουσική ανάλυση Ι: Περιπτώσεις κυκλικότητος και προγραμματικότητος

Κωδικός: ΜΜ57 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Το παρόν μάθημα επεκτείνει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί από τα μαθήματα «Θεωρία και πράξη της τονικής μουσικής» και «Μορφολογία της ευρωπαϊκής μουσικής» προς δύο παράλληλες κατευθύνσεις στο ρεπερτόριο του μπαρόκ, της κλασσικής και της ρομαντικής περιόδου. Η πρώτη κατεύθυνση αφορά ποικίλες περιπτώσεις έργων γραμμένων σε κυκλική μορφή και ειδικότερα συνθέσεων οι οποίες είτε αποτελούνται από δύο και περισσότερα μέρη που συνδέονται θεματικά μεταξύ τους είτε συνίστανται σε ένα σύνθετο μέρος που αφομοιώνει κατά το μάλλον ή ήττον την μορφή αλλά και τον χαρακτήρα μίας αλληλουχίας διαφορετικών μερών. Η άλλη κατεύθυνση έγκειται σε περιπτώσεις έργων προγραμματικής μουσικής, όπου εξετάζεται πώς και σε ποίο βαθμό το εξωμουσικό περιεχόμενο ασκεί την επίδρασή του επί της αμιγώς μουσικής μορφής (ή, αντιστρόφως, πώς η τελευταία δύναται να αντιμετωπισθεί από τους συνθέτες προκειμένου να υπηρετήσει παράλληλα και τα εκάστοτε προγραμματικά συμφραζόμενα).

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC448

Μέθοδοι αξιολόγησης: Εξέταση με τελική γραπτή εργασία και προφορική παρουσίασή της κατά την διάρκεια του εξαμήνου

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το παρόν μάθημα επεκτείνει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί από τα μαθήματα «Θεωρία και πράξη της τονικής μουσικής» και «Μορφολογία της ευρωπαϊκής μουσικής» προς δύο παράλληλες κατευθύνσεις στο ρεπερτόριο του μπαρόκ, της κλασσικής και της ρομαντικής περιόδου. Η πρώτη κατεύθυνση αφορά ποικίλες περιπτώσεις έργων γραμμένων σε κυκλική μορφή και ειδικότερα συνθέσεων οι οποίες είτε αποτελούνται από δύο και περισσότερα μέρη που συνδέονται θεματικά μεταξύ τους είτε συνίστανται σε ένα σύνθετο μέρος που αφομοιώνει κατά το μάλλον ή ήττον την μορφή αλλά και τον χαρακτήρα μίας αλληλουχίας διαφορετικών μερών. Η άλλη κατεύθυνση έγκειται σε περιπτώσεις έργων προγραμματικής μουσικής, όπου εξετάζεται πώς και σε ποίο βαθμό το εξωμουσικό περιεχόμενο ασκεί την επίδρασή του επί της αμιγώς μουσικής μορφής (ή, αντιστρόφως, πώς η τελευταία δύναται να αντιμετωπισθεί από τους συνθέτες προκειμένου να υπηρετήσει παράλληλα και τα εκάστοτε προγραμματικά συμφραζόμενα).

Μουσική ανάλυση ΙΙΙ – συνθετικές πρακτικές στη μουσική του 20ού αιώνα

Κωδικός: Μ260 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Στόχος αυτού του μαθήματος είναι η εξοικείωση με τις ποικίλες τεχνικές σύνθεσης στη μουσική του 20ου αιώνα και με τις διαφορετικές αναλυτικές μέθοδους που τις προσεγγίζουν. Με βάση επιλεγμένα αντιπροσωπευτικά έργα της μουσικής της ιστορικής αυτής περιόδου θα εξεταστούν θεμελιώδη θέματα, τεχνικές και προβλήματα ανάλυσης της νέας μουσικής που δεν προκύπτουν μόνο απο την παρτιτούρα της σύνθεσης αλλά και απο το ηχητικό αποτέλεσμα και την ερμηνεία του μουσικού έργου.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC389/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Ι. Γραπτή τελική εξέταση που συμπεριλαμβάνει σύντομη ανάλυση υπό τύπον δοκιμίου επί αγνώστου μουσικού κειμένου (συναφούς με όσα έχουν εξετασθεί στην τάξη). ΙΙ. Σύντομες προφορικές αναλύσεις έργων (κατά την διάρκεια του εξαμήνου).

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος αυτού του μαθήματος είναι η εξοικείωση με τις ποικίλες τεχνικές σύνθεσης στη μουσική του 20ου αιώνα και με τις διαφορετικές αναλυτικές μέθοδους που τις προσεγγίζουν. Με βάση επιλεγμένα αντιπροσωπευτικά έργα της μουσικής της ιστορικής αυτής περιόδου επιτυγχάνεται η εντρύφηση σε θεμελιώδη θέματα, τεχνικές και προβλήματα ανάλυσης της νέας μουσικής που δεν προκύπτουν μόνο απο την παρτιτούρα της σύνθεσης αλλά και απο το ηχητικό αποτέλεσμα και την ερμηνεία του μουσικού έργου.

Παλαιογραφία της μουσικής

Κωδικός: ΜΟ25 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

H εξέλιξη της μουσικής σημειογραφίας από το Mεσαίωνα έως και την Aναγέννηση. Βυζαντινές και δυτικές σημειογραφίες έως τον 14ο αιώνα. H ‘αρχέγονη’ σημειογραφία των πρώτων πολυφωνικών συνθέσεων. H μαύρη τετράγωνη σημειογραφία: Ars Antiqua και Ars Nova. H λευκή μετρική σημειογραφία της Αναγέννησης. Τα σημειογραφικά συστήματα καταγραφής της οργανικής μουσικής της Aναγέννησης. H μουσική και η τυπογραφία. Μεταγραφές από μεσαιωνικά και αναγεννησιακά χειρόγραφα. Μουσικά παραδείγματα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC140/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Πρόκειται για ένα από τα βασικά μαθήματα της Ιστορικής Μουσικολογίας. Ασχολείται με την ιστορική εξέλιξη της Μουσικής γραφής (Σημειογραφίας) κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης. Η γνώση του σημειογραφικού συστήματος της κάθε περιόδου φέρνει τον ερευνητή και κατά προέκταση τον ερμηνευτή, κοντά στην νοοτροπία του κάθε συνθέτη, δίνοντάς του τη δυνατότητα να κατανοήσει τις γενικότερες εκφραστικές συνήθειες της εποχής στην οποία εντάσσεται η μουσική δημιουργία. Η μάθηση και η διδασκαλία προσεγγίζονται ιστορικά, με λεπτομερή αναφορά των σύγχρονων τάσεων και απόψεων πάνω στο αντικείμενο. Ολοκληρώνοντας το μάθημα, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αποκτούν βασικές και ειδικές γνώσεις πάνω στο συγκεκριμένο επιστημονικό αντικείμενο.

Μαθήματα Επιλογής της Κατεύθυνσης

Zητήματα μουσικής σύνθεσης I: Mελοποιία, Tονικότητα και Τροπικότητα

Κωδικός: Μ264 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Στο μάθημα αυτό παρουσιάζονται και συζητούνται: Zητήματα τονικών πεδίων και κατευθύνσεων, τονικό, διατονικό τροπικό και πεντατονικό υλικό: Ηχητικότητα και τονικά περιβάλλοντα των διατονικών τρόπων, κινήσεις και συνηχήσεις, πανδιατονισμός, επαναληπτικότητα και μινιμαλισμός. Μέλος - ποίηση, μελωδία - κείμενο και τονισμοί: επιλογές και ζητήματα τεχνικής. Song-form/ Song- style, ημι-κλασικές/crossover και μεγάλες μουσικές φόρμες: σήματα και σύμβολα. Σχολιασμοί και παρατηρήσεις σε έργα των: Μότσαρτ, Προκόφιεβ, Ραβέλ, Στραβίνσκι, Κόπλαντ, Βάιλ, Λου Χάρισον, Λίγκετι, Παιρτ, Λουί Άντριεσσεν, Στηβ Ράιχ, Τζον Άνταμς, Λάιλ Μέις, Τζόνι Μίτσελ, Φρανκ Ζάππα, Χατζιδάκι, Μπγιόρκ, Πλάτωνος, Δ. Σαββόπουλου κ.α.

Εισαγωγή στην ελληνική και λατινική παλαιογραφία

Κωδικός: ΜΟ37 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Η ελληνική βιβλιακή γραφή στην Ανατολή και τη Δύση. H μεγαλογράμματη γραφή από τον 4ο έως και τον 9ο αιώνα (Bιβλική, Aλεξανδρινή, Oξυκόρυφη και Λειτουργική). Η μετάβαση από τη μεγαλογράμματη στη μικρογράμματη γραφή. H μικρογράμματη γραφή από τον 9ο εως και το 15ο αι. Aναλυτική μελέτη του χειρόγραφου βιβλίου. Γενική ιστορική επισκόπηση της λατινικής γραφής. Χρονολογήσεις και γεωγραφικές τοποθετήσεις βυζαντινών μουσικών χειρογράφων. Aσκήσεις ανάγνωσης από ελληνικά και λατινικά χειρόγραφα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC139/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση (100%) Ερωτήσεις εκτενούς ανάπτυξης με επιλογή θεμάτων από την διδασκαλία και τη βιβλιογραφία.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα αυτό ασχολείται με την ιστορική επισκόπηση της Ελληνικής και της Λατινικής γραφής. Εξετάζει, τη γένεση, τα χαρακτηριστικά καθώς και την ανάπτυξη της κάθε γραφής, τοποθετώντας τα διάφορα στάδια εξέλιξής της μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο. Η μελέτη της γραφής των κειμένων δίνει τη δυνατότητα ασφαλούς χρονολόγησης και γεωγραφικής τοποθέτησης των μουσικών χειρογράφων. Η μάθηση και διδασκαλία προσεγγίζονται ιστορικά, με λεπτομερή αναφορά των σύγχρονων τάσεων και απόψεων πάνω στο αντικείμενο. Ολοκληρώνοντας το μάθημα, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αποκτούν βασικές και ειδικές γνώσεις πάνω στο συγκεκριμένο επιστημονικό αντικείμενο, προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις ενός Μουσικολογικού Τμήματος.

Ενορχήστρωση ΙΙ

Κωδικός: ΜΣ63 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Συστηματική μελέτη της Συμφωνικής Ορχήστρας από την εποχή του Όψιμου Ρομαντισμού και μέχρι τον 2ο παγκ. Πόλεμο - έμφαση στα ξύλινα πνευστά - ασκήσεις Ενορχήστρωσης.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC252

Μέθοδοι αξιολόγησης: Οκτώ ασκήσεις ενορχήστρωσης (60%) και μία τελική γραπτή εργασία (40%)

Μαθησιακά αποτελέσματα: Εξοικείωση με την Συμφωνική Παρτιτούρα από τον ΄Οψιμο Ρομαντισμό μέχρι το 1ο μισό του 20ού αιώνα. Ειδική μελέτη των Ξυλίνων Πνευστών.

Εργαστήριο Όπερας

Κωδικός: Μ288 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Στο μάθημα αυτό επιλογής συμμετέχουν φοιτητές με ενδιαφέρον και επαρκείς γνώσεις στο σολιστικό τραγούδι. Επιθυμητή είναι η πρότερη ενασχόληση με το είδος αυτό της μουσικής, καθώς και οι σπουδές μονωδίας. Στη διάρκεια των συναντήσεων επιλέγονται και μελετώνται εκτενή αποσπάσματα, ολόκληρες σκηνές ή πράξεις από γνωστά λυρικά έργα του ρεπερτορίου, τα οποία παρουσιάζονται στο τέλος της περιόδου σε συναυλιακή ή σκηνοθετημένη παράσταση με συνοδεία πιάνου ή σε συνεργασία με την ορχήστρα, στο πλαίσιο εκδηλώσεων του Τμήματος ή του Πανεπιστημίου.

Ζητήματα μουσικής σύνθεσης II: Χρωματικό και εναλλακτικό υλικό, Μέτρο – ρυθμός – παλμός, Συγκρότηση παρτιτούρας

Κωδικός: Μ265 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Για την παρακολούθηση του μαθήματος αυτού, προαπαιτούνται βασικές γνώσεις σχετικά με τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας και επίσης βασικές γνώσεις ενορχήστρωσης. Aυτό, διότι το εν λόγω κρίσιμο μέρος του μαθήματος είναι “Συγκρότηση παρτιτούρας” (δεν διδάσκεται δηλ. οργανογνωσία και ενορχήστρωση): Ωστόσο θα γίνει εδώ μία συνοπτική συζήτηση για τα “μεταφέροντα” όργανα (αγγλ. transposing instruments, γερμ: transponierende Instrumente, δηλ. κυρίως για τα πνευστά), για τις εκτάσεις των οργάνων της ορχήστρας και θα δοθούν σχετικοί πίνακες και υλικό. Το γνωστικό αντικείμενο του μαθήματος ειδικότερα: Tρόποι (modes) χρωματικού χαρακτήρα, συμμετρικές κλίμακες, ατονικό και εναλλακτικό υλικό, πολυσυγχορδίες και πολυτονικότητα: παραδείγματα και συνδυασμοί. Από τον ιμπρεσσιονισμό και τον εξπρεσσιονισμό, στις ηχητικές επιφάνειες και την μικρο-πολυφωνία: Έργα των Debussy, Ravel, Messiaen, Bartók , Milhaud, Ginastera, Lutoslawski, Cage, Ligeti, Scelsi, Schnittke, Crumb, Frank Zappa, Mc Phee, Reich, Adams, Andriessen, Αzimuth κ.α. Μέτρο – Ρυθμός – Παλμός: Διμερείς και τριμερείς ρυθμοί. Ρυθμός_ παλμός (pulse) και beat: επαναληπτική μονοσήμαντη ρυθμική υφή και πολυρυθμία, πολυκατευθυντικότητα (multidirectionality) και πολύμετρα. Παραδείγματα από την ευρωπαϊκή και την αμερικάνικη μουσική. Συγκρότηση παρτιτούρας: Δημιουργικές προσεγγίσεις, χειρισμoί και σημειογράφηση μουσικών όρων και οργάνων κατά οικογένειες (έγχορδα, πνευστά, κρουστά) στις περιοχές τη μουσικής έκτασης.

Η συμφωνική ορχήστρα μετά το 1950

Κωδικός: ΜΟ82 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Συστηματική ακρόαση χαρακτηριστικών αποσπασμάτων έργων - διαμόρφωση κριτηρίων «συνειδητής ακρόασης» - αναφορά στα ενορχηστρωτικά «ιδιώματα» - αναφορά στις διάφορες «σχολές».

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC251

Μαθησιακά αποτελέσματα: Συνειδητή ακρόαση του Μουσικού Έργου Τέχνης όταν η «γλώσσα» του δεν είναι «οικεία». Θεώρηση-επίγνωση των μελωδικών-συνηχητικών ιδιωμάτων της έντεχνης ευρωπαϊκής παράδοσης από το έτος 1950 ως τις μέρες μας. Θεώρηση της εξέλιξής της και εξοικείωση με την Συμφωνική Ορχήστρα από το έτος 1950 και μέχρι τις μέρες μας. «Γνωριμία» με τους βασικούς συνθέτες και τα χαρακτηριστικά έργα της «Πρωτοπορίας» από το έτος 1950 μέχρι τις μέρες μας.

Μουσική Δωματίου Ι

Κωδικός: Μ294 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Χειμερινό Εξάμηνο: Μελέτη έργων από το Πάγιο Ρεπερτόριο της Μουσικής Δωματίου της Μεγάλης Παράδοσης της ΄Εντεχνης Μουσικής – το μάθημα μπορούν να πάρουν φοιτήτριες και φοιτητές που επιλέγονται με ακρόαση από τον διδάσκοντα, πραγματοποιείται υπό τον όρο να προκύπτουν τα απαιτούμενα σχήματα Μουσικής Δωματίου, ολοκληρώνεται και αποτιμάται με συναυλία στην Aula της Φιλοσοφικής κατά το τέλος του εξαμήνου.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC444

Μέθοδοι αξιολόγησης: Συναυλία με τα ΄Εργα που μελετήθηκαν κατά την διάρκεια του χειμερινού εξαμήνου.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μελέτη και παρουσίαση σε συναυλία (κατά το τέλος του χειμερινού εξαμήνου) ΄Εργων από την Μεγάλη Παράδοση της Μουσικής Δωματίου.

Μουσική Δωματίου ΙI

Κωδικός: Μ295 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Ανάλογο του προηγούμενου για το Εαρινό Εξάμηνο.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC445

Μέθοδοι αξιολόγησης: Συναυλία με τα ΄Εργα που μελετήθηκαν κατά την διάρκεια του εαρινού εξαμήνου.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μελέτη και παρουσίαση σε συναυλία (κατά το τέλος του εαρινού εξαμήνου) ΄Εργων από την Μεγάλη Παράδοση της Μουσικής Δωματίου.

Μουσική Ελλήνων συνθετών για μικρά σύνολα. [Έρευνα, έκδοση, ανάλυση, ερμηνεία]

Κωδικός: Μ290 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Απευθύνεται σε φοιτητές και φοιτήτριες με γνώσεις μουσικού οργάνου ή μονωδίας επιπέδου τουλάχιστον Ανωτέρας Σχολής. Οι φοιτητές χωρίζονται σε μικρές ομάδες μουσικής δωματίου και μελετούν σύντομα έργα Ελλήνων συνθετών για τα αντίστοιχα μουσικά σύνολα. Οι υποχρεώσεις συνίστανται στην τακτική συμμετοχή στις δοκιμές και τις συναυλίες, καθώς και στην εκπόνηση σύντομης εργασίας, ιστορικού ή εκδοτικού περιεχομένου.

Μουσική ερμηνεία και ανάλυση

Κωδικός: Μ246 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Το μάθημα συνδυάζει τα δύο πεδία τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Ως διδακτέα ύλη, το θεωρητικό σκέλος περιλαμβάνει παρουσίαση και σχολιασμό κειμένων που αναφέρονται στην ερμηνεία, προσέγγιση των ιστορικών στοιχείων της εκτέλεσης και της ιστορικά ενημερωμένης εκτέλεσης (με έμφαση στον 19ο και 20ο αι.), παρουσίαση αναλυτικών μεθολογιών με ερμηνευτικές προεκτάσεις και νέων τεχνολογιών ως εργαλεία για την εκτέλεση. Το πρακτικό σκέλος περιλαμβάνει αναλύσεις και συγκριτική ακρόαση ηχογραφήσεων και ζωντανών εκτελέσεων (που συνοδεύεται από γραπτή εργασία), καθώς κατά περίσταση και εκτέλεση σχετικού ρεπερτορίου από την πλευρά των φοιτητών.

Μουσικολογική έρευνα, ψηφιακά τεκμήρια και διαδίκτυο

Κωδικός: Μ268 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ, Κ2ΕΠΙ, Κ3ΕΠΙ, Κ4ΕΠΙ

Σκοπός του μαθήματος είναι να προσφέρει γνώσεις πάνω σε σύγχρονα ζητήματα σχετικά με την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας στη μουσικολογική έρευνα. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να αξιοποιεί ψηφιακές δεξιότητες όπως η αναζήτηση, η αποδελτίωση, η αξιολόγηση και η διαχείριση ψηφιακών τεκμηρίων, αξιοποιώντας τις τεχνολογίες του Διαδικτύου. Το περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει ενότητες όπως Ψηφιακές Βιβλιοθήκες, Βάσεις Δεδομένων, διαχείριση ψηφιακών τεκμηρίων, πνευματικά δικαιώματα, μεταδεδομένα και μουσική βιβλιοθηκονομία, εξ αποστάσεως έρευνα, γλώσσες σήμανσης στο διαδίκτυο κ.τ.ό. Πρόκειται για μάθημα Επιλογής Κατεύθυνσης το οποίο μπορούν να επιλέξουν φοιτητές από όλες τις κατευθύνσεις (Κ1ΕΠΙ, Κ2ΕΠΙ, Κ3ΕΠΙ, Κ4ΕΠΙ).

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC195/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Σύντομες γραπτές εργασίες κατά τα πρώτα μαθήματα. Γραπτή τελική εργασία υπό τη μορφή προόδου με θέμα σχετικό με τη μουσικολογική έρευνα, τα ψηφιακά τεκμήρια και το διαδίκτυο. Η ολοκλήρωση της τελικής εργασίας συνιστά προϋπόθεση για τη συμμετοχή στην τελική εξέταση. Γραπτή τελική εξέταση με ερωτήσεις ανοικτού ή/και κλειστού τύπου.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση, μεταξύ άλλων: ☐ να γράφουν μουσική στον υπολογιστή χρησιμοποιώντας εφαρμογές εφαρμογές ανοιχτού κώδικα ☐ να επιλέγουν κατάλληλο λογισμικό, για την επεξεργασία παρτιτούρας το οποίο να καλύπτει τις ανάγκες τους ☐ να δημιουργούν μια παρτιτούρα σε σύντομο χρονικό διάστημα, αξιοποιώντας το υλικό που υπάρχει διαθέσιμο στο Διαδίκτυο ☐ να μετατρέπουν τις παρτιτούρες τους από και προς οποιαδήποτε άλλη εφαρμογή ψηφιακής παρτιτούρας ☐ να χρησιμοποιούν την ψηφιακή παρτιτούρα για τη διδασκαλία της μουσικής και την καλλιέργεια της δημιουργικότητας από τους μαθητές ☐ να διακρίνουν τα τυπογραφικά γνωρίσματα από οποιοδήποτε έντυπο, ή ψηφιακή έκδοση ☐ να αξιοποιούν τις τεχνολογίες του Διαδικτύου για την κοινοποίηση των έργων τους ☐ να βελτιώνουν μόνοι τους τις δεξιότητες σε όλα τα παραπάνω

Ορχήστρα δωματίου Ι

Κωδικός: Μ289 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Απευθύνεται σε φοιτητές και φοιτήτριες που ασχολούνται με όργανα συμφωνικής ορχήστρας και βρίσκονται τουλάχιστον σε επίπεδο Ανωτέρας Σχολής ή έχουν πτυχίο ή δίπλωμα. Το μέγεθος του συνόλου καθορίζεται από τη διαθεσιμότητα σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση. Μελετώνται έργα του συμφωνικού ρεπερτορίου με έμφαση στην Ελληνική δημιουργία. Το μάθημα διδάσκεται μία φορά την εβδομάδα και οι υποχρεώσεις των φοιτητών είναι να παρίστανται τακτικά και με συνέπεια στις δοκιμές και στις συναυλίες που θα διοργανώνονται, συχνά σε συνεργασία με τα λοιπά μουσικά σχήματα του Τμήματος. Επίσης μπορεί να τους ζητηθεί να εκπονήσουν μικρή εργασία ιστορικού ή εκδοτικού περιεχομένου.

Ορχήστρα δωματίου ΙΙ

Κωδικός: Μ305 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Παλαιογραφία της Μουσικής: παλαιές βυζαντινές σημειογραφίες

Κωδικός: ΜΜ53 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Γενική ιστορική επισκόπηση της σημειογραφίας στο Βυζάντιο. Εκφωνητική σημειογραφία, τοπικές σημειογραφίες, παλαιοβυζαντινές σημειογραφίες (Αθωνική και Coislin), μεσοβυζαντινή σημειογραφία. Μεταγραφές από βυζαντινά χειρόγραφα με μεσοβυζαντινή σημειογραφία. Χρονολογήσεις και γεωγραφικές τοποθετήσεις βυζαντινών μουσικών χειρογράφων. Μουσικά παραδείγματα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC142/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα αυτό ασχολείται με τις παλαιές βυζαντινές σημειογραφίες υπό το πρίσμα της Ιστορικής Μουσικολογίας. Εξετάζεται η γένεση και η εξέλιξη των Βυζαντινών μουσικών γραφών από τον 4ο έως τον 15ο αιώνα. Οι φοιτητές έρχονται επίσης αντιμέτωποι με την διαδικασία αποκωδικοποίησης/μεταγραφής της μεσοβυζαντινής σημειογραφίας μέσω χειρογράφων του 12ου/14ουαιώνα. Η μάθηση και διδασκαλία προσεγγίζονται ιστορικά, με λεπτομερή αναφορά των σύγχρονων τάσεων και απόψεων πάνω στο αντικείμενο. Ολοκληρώνοντας το μάθημα, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αποκτούν βασικές και ειδικές γνώσεις πάνω στο συγκεκριμένο επιστημονικό αντικείμενο.

Ρυθμική Θεωρία της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής

Κωδικός: ΜΜ55 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Εξετάζεται η περί του μουσικού ρυθμού θεωρία (ρυθμική), την οποία ανέπτυξε και διατύπωσε συστηματικά κυρίως ο Αριστόξενος (4ος πΧ αιώνας), και η οποία αποτελεί συμπλήρωμα στην αριστοξενική περί της μουσικής μελωδίας θεωρία (αρμονική). Το μάθημα έχει ως σκοπό την εισαγωγή των φοιτητών στη φιλοσοφική σκέψη των Αρχαίων Ελλήνων στο πεδίο της πρόσληψης της χρονικής συνιστώσας του μουσικού φαινομένου, καθώς και τη συνειδητοποίηση εκ μέρους τους ότι η αρχαιοελληνική μουσική ρυθμική θεωρία αποτελεί την απαρχή της μετέπειτα ευρωπαϊκής μουσικοθεωρητικής εξέλιξης στη χρονική (ρυθμική) συνιστώσα της μουσικής, με ιδιαίτερη εφαρμογή στη νεοελληνική δημοτική και λαϊκή μουσική παράδοση.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC158/

Σημειογραφία της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής

Κωδικός: ΜΣ56 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Από τον 4ο πΧ αιώνα (ίσως ήδη από τον 5ο) οι αρχαίοι Έλληνες διέθεταν σημειογραφικό σύστημα (παρασημαντική) για την καταγραφή της μουσικής. Πρόκειται για σύμβολα φθόγγων (σημεία) αλφαβητικού χαρακτήρα, τα οποία τοποθετούνταν πάνω από τις συλλαβές του κειμένου, αν επρόκειτο για τραγούδι (σημεία λέξεως), ή σε ακολουθία, αν επρόκειτο για οργανική μουσική (σημεία κρούσεως). Οι διάρκειες των φθόγγων δηλώνονταν με ιδιαίτερα σύμβολα (ρυθμικά σημεία), τα οποία τοποθετούνταν πάνω από τα μελωδικά. Τρεις είναι οι κύριες πηγές της παρασημαντικής: ο Αριστείδης Κοϊντιλιανός (Περί μουσικής), ο Αλύπιος (Εισαγωγή μουσική) και οι Ανώνυμοι του Bellermann (Τέχνη μουσικής). Στο σύστημα αυτό είναι καταγεγραμμένα τα περί τα εξήντα σωζόμενα μελικά αποσπάσματα. Σκοπός του μαθήματος είναι να περιγραφεί το εν λόγω αρχαιοελληνικό μουσικό σημειογραφικό σύστημα όπως αναδύεται από τις αναφερθείσες θεωρητικές πραγματείες και να ερευνηθεί η εφαρμογή του στις σωζόμενες παρτιτούρες.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC203/

Στοιχεία διεύθυνσης ορχήστρας

Κωδικός: ΜΣ77 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Αναφορά για την Συμφωνική Ορχήστρα από το τέλος του 18ου αιώνα και μέχρι τον καιρό μας: Ιστορία των διαφόρων τύπων Χορωδιών & Ορχηστρών και της εξέλιξής τους εντός των πλαισίων της έντεχνης ευρωπαϊκής Μουσικής. Ιστορία του ρεπερτορίου τους. Ιστορία του ρόλου του Διευθυντού Χορωδίας/Ορχήστρας. Ιστορία και συστηματικές αναφορές στην κινησιολογία της/του διευθύνοντος. Συστηματική άσκηση στην κινησιολογία.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC235

Μέθοδοι αξιολόγησης: Πρακτικές ασκήσεις κατά την διάρκεια του εξαμήνου.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Εξοικείωση με τα βασικά στοιχεία της Τέχνης της Διεύθυνσης Ορχήστρας.

Χορωδία Ι

Κωδικός: Μ291 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Μάθημα επιλογής που διδάσκεται δύο φορές την εβδομάδα, από τρεις διδακτικές ώρες κάθε φορά. Μπορούν να συμμετέχουν όσες και όσοι αγαπούν το χορωδιακό τραγούδι, κατόπιν ακρόασης. Η εγγραφή πρέπει να γίνει μέσα στις τρεις πρώτες δοκιμές κάθε εξαμήνου. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες διδάσκονται τεχνική φωνής και χορωδιακού τραγουδιού και χωρίζονται σε ομάδες φωνών προκειμένου να μελετήσουν χορωδιακά έργα, τα οποία είναι επιλογές από το κλασικό ευρωπαϊκό ρεπερτόριο, αλλά και τραγούδια και κομμάτια του ελληνικού και διεθνούς δημοφιλούς ρεπερτορίου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα έργα Ελλήνων συνθετών. Στο τέλος κάθε περιόδου, αλλά και κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, διοργανώνονται συναυλίες a capella, με συνοδεία πιάνου, ή ορχήστρας. Οι υποχρεώσεις των φοιτητών είναι να συμμετέχουν τακτικά στις δοκιμές και τις μικρές ή μεγαλύτερες εκδηλώσεις. Στο μουσικό σύνολο της χορωδίας, το οποίο εκπροσωπεί το Τμήμα και το Πανεπιστήμιο σε κάθε καλλιτεχνική ανάγκη, μπορούν (και είναι επιθυμητό) να συμμετέχουν φοιτητές και φοιτήτριες ακόμη και όταν δεν είναι γραμμένοι στο μάθημα, προκειμένου να αποκτούν πολύτιμη χορωδιακή εμπειρία, απαραίτητη για να αναπτυχθεί το υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο του σχήματος.

Χορωδία ΙΙ

Κωδικός: Μ292 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Ψηφιακή παρτιτούρα και ηλεκτρονικές εκδόσεις

Κωδικός: Μ229 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ, Κ3ΕΠΙ, Κ4ΕΠΙ

Σκοπός του μαθήματος είναι η εξέταση των προκλήσεων, των δυνατοτήτων και των προοπτικών που διαγράφονται από την αξιοποίηση της ψηφιακής παρτιτούρας στα χέρια του σύγχρονου μουσικολόγου. Εντάσσεται, δε, στον ευρύτερο χώρο των ψηφιακών ανθρωπιστικών επιστημών (digital humanities). Η δυνατότητα επεξεργασίας της παρτιτούρας μέσω υπολογιστή έφερε στα χέρια του συνθέτη τέτοιες δυνατότητες, που σταδιακά επιβάλλουν την ψηφιακή παρτιτούρα ως το βέλτιστο μέσο αποτύπωσης της μουσικής. Από το γνωστικό αντικείμενο της ιστορικής μουσικολογίας, αναπτύσσονται ζητήματα χρονολόγησης της παρτιτούρας, ταυτοποίησης του δημιουργού, διερεύνησης της γνησιότητας του έργου, δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας κ.λπ. Από τον χώρο της υπολογιστικής μουσικολογίας, εξετάζεται η συμβολή των γλωσσών συμβολικής αναπαράστασης της μουσικής (MusicXML) στον τομέα της διαλειτουργικότητας και η ραγδαία διάδοση της ψηφιακής παρτιτούρας χάρη στο Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα. Σχετικά με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, εξετάζεται ψηφιακή παρτιτούρα ως μέσο για την καλλιέργεια της δημιουργικότητας κατά την διδασκαλία μουσικών συνόλων. Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση, μεταξύ άλλων, να γράφουν μουσική στον υπολογιστή χρησιμοποιώντας εφαρμογές επεξεργασίας της παρτιτούρας.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC375/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Σύντομες γραπτές εργασίες κατά τα πρώτα μαθήματα. Γραπτή τελική εργασία υπό τη μορφή προόδου με θέμα την κριτική αποτύπωση σε ψηφιακή παρτιτούρα, χειρογράφου Έλληνα συνθέτη. Η ολοκλήρωση της τελικής εργασίας συνιστά προϋπόθεση για τη συμμετοχή στην τελική εξέταση. Γραπτή τελική εξέταση με ερωτήσεις ανοικτού ή/και κλειστού τύπου.

Μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής

Εκτέλεση στο πιάνο

Κωδικός: Μ247 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα καλύπτει μια απαραίτητη για την μουσικολογική έρευνα δεξιότητα, την εκτέλεση στο πιάνο παρτιτουρών έργων πέραν του πιανιστικού ρεπερτορίου, τουτέστιν έργων χορωδιακών, μουσικής δωματίου και ορχήστρας. Η διδασκαλία του μαθήματος έχει ιστορικό χαρακτήρα με εύρος από το μουσικό μπαρόκ ως τον 20 αι. Το μάθημα απευθύνεται κυρίως σε πιανίστες, αλλά και σε εκτελεστές άλλων οργάνων με στοιχειώδη γνώση του πιάνου. Για τους πιανίστες προβλέπεται ιδιαίτερη έμφαση και σε ζητήματα τεχνικής και μουσικής ερμηνείας του πιανιστικού ρεπερτορίου.

Θεωρία και πράξη της Μουσικής Κριτικής

Κωδικός: Μ296 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα απευθύνεται σε όσους φοιτητές ενδιαφέρονται για την κριτική της μουσικής ως μελλοντικό επάγγελμα ή ενασχόληση και αφορά τόσο την κριτική μουσικών έργων, όσο και την κριτική της εκτέλεσης/ερμηνείας της μουσικής. Στο σκέλος της θεωρίας, εξετάζονται οι τρεις άξονες της κριτικής μουσικών έργων: περιγραφή, ερμηνεία και αξιολόγηση, με ιδιαίτερη έμφαση στην αξιολόγηση, που αποτελεί και τον ουσιαστικό στόχο της κριτικής. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται μείζονες θεωρίες καλλιτεχνικής αξίας, με ιδιαίτερη αναφορά στους Hume, Kant, Hanslick, Beardsley, Adorno και Dahlhaus. Στο σκέλος της πράξης, παρουσιάζονται και αναλύονται ως προς τη στόχευση, τη στρατηγική και το ύφος τους κείμενα σημαντικών εκπροσώπων της μουσικής κριτικής, αλλά και αναλύονται από τη σκοπιά της κριτικής σημαντικά μουσικά έργα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC296/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Είτε (α) μέσω απαλλακτικής εργασίας, είτε (β) μέσω γραπτής εξέτασης, κατ' επιλογή του φοιτητή

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μέσα από την ανάλυση σημαντικών τεκμηρίων μουσικής κριτικής, οι φοιτητές ασκούνται στην σύνταξη σχετικών κειμένων. Οι φοιτητές αποκτούν τη δεξιότητα της κριτικής αποτίμησης μουσικών έργων και μουσικών εκτελέσεων με αναφορά σε ένα θεωρητικό πλαίσιο που ανατρέχει στις έννοιες της αντικειμενικότητας και υποκειμενικότητας της καλλιτεχνικής αξίας και των καλλιτεχνικών αξιολογικών κρίσεων, στις βασικές παραμέτρους της καλλιτεχνικής κριτικής (περιγραφή, ερμηνεία, αξία), σε θεμειώδεις έννοιες της καλλιτεχνικής κριτικής όπως γούστο, ομορφιά, αισθητική εμπειρία, αισθητικές ιδιότητες, αισθητική αλήθεια, αυθεντικότητα κλπ. Ένας από τους σκοπούς του μαθήματος είναι η προετοιμασία των φοιτητών για την πιθανή ενασχόληση με το επάγγελμα της μουσικής κριτικής.

Συμφωνική Ορχήστρα Ι

Κωδικός: Μ239 | Τύπος: ΕΕ

Τα δύο αυτά μαθήματα, κατανεμημένα αντίστοιχα στο Χειμερινό και το Εαρινό Εξάμηνο Σπουδών, μπορούν να επιλέξουν φοιτήτριες και φοιτητές του Τμήματος που παίζουν σε επαρκές επίπεδο ΄Οργανα Συμφωνικής Ορχήστρας και συμμετέχουν συστηματικά στις δοκιμές και συναυλίες της Αθηναϊκής Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων-ΑΣΟΝ κατά το Εξάμηνο Σπουδών για το οποίο τα επιλέγουν - σε κάθε περίπτωση σε συνεννόηση με τον διδάσκοντα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC383

Μέθοδοι αξιολόγησης: Συμμετοχή στις πρόβες και συναυλίες της ΑΣΟΝ κατά την διάρκεια του χειμερινού εξαμήνου.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Ερμηνεία του Μεγάλου Συμφωνικού Ρεπερτορίου.

Συμφωνική Ορχήστρα ΙΙ

Κωδικός: Μ240 | Τύπος: ΕΕ

΄Ιδε περιγραφή του "Συμφωνική Ορχήστρα Ι" - σε κάθε περίπτωση σε συνεννόηση με τον διδάσκοντα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/couses/MUSIC384

Μέθοδοι αξιολόγησης: Συμμετοχή στις πρόβες και συναυλίες της ΑΣΟΝ κατά την διάρκεια του εαρινού εξαμήνου.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Ερμηνεία του Μεγάλου Συμφωνικού Ρεπερτορίου.

Κατεύθυνση Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας

Μαθήματα στο Υποχρεωτικό Πρόγραμμα Κορμού

Εθνομουσικολογία Ι

Κωδικός: ΜΣ02 | Τύπος: ΥΚ

Στόχος της συγκεκριμένης παράδοσης, είναι η εισαγωγή των φοιτητών στα κύρια γνωρίσματα της επιστήμης της Εθνομουσικολογίας. Η ιστορική εξέλιξη του κλάδου, η μεθοδολογία και τα ερευνητικά αντικείμενα, η διερεύνηση των συναφειών μεταξύ της Ιστορικής Μουσικολογίας, της Εθνομουσικολογίας και της Συστηματικής Μουσικολογίας, καθώς και οι νεότερες επιστημονικές τάσεις, αποτελούν τους κύριους άξονες ανάπτυξης του μαθήματος. Οι διαλέξεις συνοδεύονται από ακουστικά-μουσικά παραδείγματα.

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση που περιλαμβάνει ερωτήσεις ανάπτυξης δοκομίων.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος της συγκεκριμένης παράδοσης, είναι η εισαγωγή των φοιτητών στα κύρια γνωρίσματα της επιστήμης της Εθνομουσικολογίας. Η ιστορική εξέλιξη του κλάδου, η μεθοδολογία και τα ερευνητικά αντικείμενα, η διερεύνηση των συναφειών μεταξύ της Ιστορικής Μουσικολογίας, της Εθνομουσικολογίας και της Συστηματικής Μουσικολογίας, καθώς και οι νεότερες επιστημονικές τάσεις, αποτελούν τους κύριους άξονες ανάπτυξης του μαθήματος. Οι διαλέξεις συνοδεύονται από ακουστικά-μουσικά παραδείγματα.

Εθνομουσικολογία ΙΙ

Κωδικός: ΜΜ97 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα καλύπτει την εξέλιξη του κλάδου της εθνομουσικολογίας από τα μέσα του 20ου αιώνα έως σήμερα. Αυτή η περίοδος χαρακτηρίζεται από την εστίαση στη μελέτη της μουσικής «στον πολιτισμό και ως πολιτισμό», η οποία διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό από την ενσωμάτωση στην εθνομουσικολογία της σύγχρονης ανθρωπολογικής θεωρίας και της μεθόδου της εθνογραφίας. Στο μάθημα, δίνεται έμφαση στην στροφή από τη μελέτη της μουσικής στη μελέτη του ήχου και στη σύνδεσή του ήχου με τον χώρο, τον υλικό πολιτισμό και τη συγκρότηση κοινωνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων. Μέσα από παραδείγματα διαφορετικών μουσικών και ηχητικών πρακτικών εξετάζεται η σχέση της μουσικής και του ήχου με τις κοινωνικές δομές και ο μετασχηματισμός αυτής της σχέσης σε συνάρτηση με την επίδραση της τεχνολογίας, της παγκοσμιοποίηση και της μετανάστευσης. Σκοπός του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους/τις φοιτητές/-τριες στις σύγχρονες θεωρητικές, μεθοδολογικές και πρακτικές αναζητήσεις του κλάδου της εθνομουσικολογίας, μέσω της παρουσίασης των κυρίαρχων προβληματικών που αποτυπώνονται στην βιβλιογραφία.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC397/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Η εξέταση του μαθήματος γίνεται βάσει μιας Άσκησης (30%) και μιας Εργασίας (70%). Η Άσκηση και η Εργασία είναι υποχρεωτικές για την τελική βαθμολόγηση.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές και οι φοιτήτριες: • θα γνωρίζουν και θα κατανοούν τις θεωρητικές, μεθοδολογικές και πρακτικές αναζητήσεις του κλάδου της εθνομουσικολογίας από το 1950 έως σήμερα • θα γνωρίζουν και θα κατανοούν τις βασικές προβληματικές που αποτυπώνονται στην βιβλιογραφία • θα γνωρίζουν τους βασικούς εκπροσώπους διαφορετικών τάσεων και περιόδων της σύγχρονης εθνομουσικολογίας • θα έχουν απόκτηση γενική εποπτεία μουσικών εθνογραφικών παραδειγμάτων από διάφορα μέρη του κόσμου

Ελληνικά Λαϊκά Μουσικά Όργανα

Κωδικός: ΜΣ74 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα επιδιώκει μια πρώτη γνωριμία των φοιτητών με τον πλούτο και την ποικιλία των ελληνικών λαϊκών μουσικών οργάνων. Προηγείται μια γενική εισαγωγή για τις χρήσεις και τους συμβολισμούς των παραδοσιακών οργάνων, με παραδείγματα από διάφορες ιστορικές περιόδους και μουσικούς πολιτισμούς, σε σχέση με μύθους και τελετουργίες, φύλα και κοινωνικές τάξεις, πολιτισμικά δίκτυα, παράδοση και νεοτερικότητα. Επίσης, γίνεται λόγος για τα κύρια συστήματα ταξινόμησης και τις «οικογένειες» λαϊκών οργάνων κι επισημαίνονται οι διαφοροποιήσεις τους από τα όργανα της «κλασικής» ορχήστρας. Παρουσιάζονται τα κυριότερα παραδοσιακά όργανα και οι συνδυασμοί τους («ζυγιές» και «κομπανίες») στη στεριανή και στη θαλασσινή Ελλάδα κι εξετάζονται αναλυτικότερα ανά κατηγορίες: - Μεμβρανόφωνα: νταούλι, τουμπί, τουμπελέκι, ντέφι. - Αερόφωνα: φλογέρα-σουραύλι-μαντούρα, τσαμπούνα-γκάιντα, ζουρνάς, κλαρίνο. - Χορδόφωνα: ταμπουράς, λαούτο, ούτι, κιθάρα, μαντολινάτα, αχλαδόσχημη λύρα, κεμεντζές, κεμανές, κανονάκι, σαντούρι, λατέρνα. -Ιδιόφωνα: κουδούνια, κουτάλια, σήμαντρα κ.ά. - Ηχητικά αντικείμενα. Τα μαθήματα συνοδεύονται από «ζωντανή» παρουσίαση της τεχνικής παιξίματος και του βασικού ρεπερτορίου κατά περιοχές, με καλεσμένους επιφανείς λαϊκούς οργανοπαίκτες και προβολή ταινιών για την τεχνική κατασκευής τους.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC187/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή εξέταση

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα επιδιώκει μια πρώτη γνωριμία των φοιτητών με τον πλούτο και την ποικιλία των ελληνικών λαϊκών μουσικών οργάνων. Προηγείται μια γενική εισαγωγή για τις χρήσεις και τους συμβολισμούς των παραδοσιακών οργάνων, με παραδείγματα από διάφορες ιστορικές περιόδους και μουσικούς πολιτισμούς, σε σχέση με μύθους και τελετουργίες, φύλα και κοινωνικές τάξεις, πολιτισμικά δίκτυα, παράδοση και νεοτερικότητα. Επίσης, γίνεται λόγος για τα κύρια συστήματα ταξινόμησης και τις «οικογένειες» λαϊκών οργάνων κι επισημαίνονται οι διαφοροποιήσεις τους από τα όργανα της «κλασικής» ορχήστρας. Παρουσιάζονται τα κυριότερα παραδοσιακά όργανα και οι συνδυασμοί τους («ζυγιές» και «κομπανίες») στη στεριανή και στη θαλασσινή Ελλάδα κι εξετάζονται αναλυτικότερα ανά κατηγορίες: -Μεμβρανόφωνα: νταούλι, τουμπί, τουμπελέκι, ντέφι. -Αερόφωνα: φλογέρα-σουραύλι-μαντούρα, τσαμπούνα-γκάιντα, ζουρνάς, κλαρίνο. -Χορδόφωνα: ταμπουράς, λαούτο, ούτι, κιθάρα, μαντολινάτα, αχλαδόσχημη λύρα, κεμεντζές, κεμανές, κανονάκι, σαντούρι, λατέρνα. -Ιδιόφωνα: κουδούνια, κουτάλια, σήμαντρα κ.ά. -Ηχητικά αντικείμενα. Τα μαθήματα συνοδεύονται από «ζωντανή» παρουσίαση της τεχνικής παιξίματος και του βασικού ρεπερτορίου κατά περιοχές, με καλεσμένους επιφανείς λαϊκούς οργανοπαίκτες και προβολή ταινιών για την τεχνική κατασκευής τους.

Ελληνική παραδοσιακή μουσική

Κωδικός: ΜΣ06 | Τύπος: ΥΚ

Tο μάθημα επιδιώκει μια πρώτη γενική γνωριμία των φοιτητών με την ιστορική πορεία, τη δομή, το περιεχόμενο και τις λειτουργίες της ελληνικής δημοτικής μουσικής. Η μουσική παράδοση εξετάζεται ως ενότητα λόγου-μέλους-κίνησης (τραγούδι-μουσική-χορός), σε συνδυασμό με τους συμβολικούς κώδικες που εμπεριέχει και τις λειτουργίες που επιτελεί. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα στοιχεία της προφορικότητας και του αυτοσχεδιασμού, καθώς και στη διασάφηση των όρων: παραδοσιακό, λαϊκό, δημοτικό, φολκλόρ και έθνικ. Με αφετηρία την έρευνα του Σαμουέλ Μπο-Μποβί, σχολιάζεται η ιστορική εξέλιξη της ελληνικής μουσικής παράδοσης από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας, και επισημαίνονται συνέχειες και τομές, εξωτερικές επιδράσεις και αμοιβαίες ανταλλαγές, μέσα από τα πολιτισμικά δίκτυα επικοινωνίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Σκιαγραφείται ο «μουσικός χάρτης του Ελληνισμού», μέσα από τη διάκριση στεριανής και θαλασσινής παράδοσης ως προς τις κλίμακες, τους ρυθμούς, τα όργανα και τη μουσικοποιητική δομή, σε συνδυασμό με αντιπροσωπευτικά ηχητικά δείγματα απ’ όλες τις περιοχές, τα είδη και τους τύπους ρεπερτορίου. Τέλος, γίνεται μια ιδιαίτερη αναφορά στη λειτουργία του ήχου και της μουσικής στο θέατρο σκιών, όπου μέσα από μιαν ιδιαίτερη σύνθεση τεχνών προκύπτει η ελληνική λαϊκή «όπερα».

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC186/

Πολιτισμική και μουσική ανθρωπολογία Ι

Κωδικός: ΜΜ78 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα περιλαμβάνει μια επισκόπηση των εννοιών-κλειδιά, των μεθόδων, των ερωτημάτων, των θεμάτων και των τάσεων στην προσπάθεια των ανθρωπολόγων να μελετήσουν την έννοια του πολιτισμού. Η προσέγγιση και η διερεύνηση ποικίλων πολιτισμών αποτελεί μία συναρπαστική εμπειρία, καθώς αποκαλύπτεται η ιστορική και πολιτισμική διάσταση οικείων και μη κοσμοαντιλήψεων, παραδόσεων, συστημάτων πεποιθήσεων και αξιών. Έτσι, μέσα από την μελέτη διαφόρων εθνογραφικών παραδειγμάτων θα διερευνήσουμε ορισμένα από τα βασικά ζητήματα της σύγχρονης πολιτισμικής ανθρωπολογίας, όπως πολιτισμός και νόημα, γλώσσα και επικοινωνία, κοινωνική κατασκευή της ταυτότητας και της πραγματικότητας, πολιτισμικές πλευρές των κοινωνικών και οικονομικών ιεραρχήσεων. Μολονότι η ανθρωπολογία μοιράζεται μεγάλο μέρος της θεωρίας της με άλλες κοινωνικές επιστήμες, διακρίνεται από αυτές λόγω της εθνογραφικής μεθόδου (συμμετοχική παρατήρηση και σε βάθος εμπειρική μελέτη των πολιτισμικών ομάδων) και των ερευνητικών και συγγραφικών της διαστάσεων, στις οποίες θα δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στη διάρκεια του μαθήματος αυτού.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC212/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση

Μαθησιακά αποτελέσματα: Εισαγωγικό μάθημα με κεντρικούς στόχουςα) να εξοικειώσει τους Φοιτητές και τις Φοιτήτριες με τις βασικές θεωρίες και τις μεθόδους της πολιτισμικής ανθρωπολογίας και β) να αναπτύξει την κριτική σκέψη για ζητήματα που αφορούν τις πολιτισμικές διαφορές, καθώς και τη σχέση ανάμεσα σε τοπικές και παγκόσμιες πολιτισμικές διαδικασίες και φαινόμενα.

Πολιτισμική και μουσική ανθρωπολογία ΙΙ

Κωδικός: ΜΟ59 | Τύπος: ΥΚ

Αφού ολοκληρώσαμε την επισκόπηση των εννοιών-κλειδιά, των μεθόδων, των ερωτημάτων, των θεμάτων και των τάσεων στην προσπάθεια των ανθρωπολόγων να μελετήσουν την έννοια του πολιτισμού, στο μάθημα αυτό θα εστιάσουμε στην μελέτη της μουσικής. Πιο συγκεκριμένα, θα μελετήσουμε τη μουσική, από την σκοπιά της ανθρωπολογίας, ως κοινωνικό και πολιτισμικό φαινόμενο που διαμορφώνει και διαμορφώνεται από κοινωνικές σχέσεις, πολιτισμικές ταυτότητες και νοήματα. Μέσα από ποικίλα εθνογραφικά παραδείγματα θα εξερευνήσουμε τους κύριους θεωρητικούς προσανατολισμούς (όπως η φαινομενολογία και θεωρία της επιτέλεσης) και τα ζητήματα (όπως η τεχνολογία, οι έμφυλες, εθνικές και εθνοτικές ταυτότητες, τα συναισθήματα και η παγκοσμιοποίηση) που αναδεικνύει η σύγχρονη ανθρωπολογική μελέτη της μουσικής.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC321/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση

Μαθησιακά αποτελέσματα: Εισαγωγικό μάθημα με στόχο να εξοικειώσει τους Φοιτητές και τις Φοιτήτριες με τους τρόπους μελέτης της μουσικής από τη σκοπιά της ανθρωπολογίας. Μέσα από την παρουσίαση και συζήτηση συγκεκριμένων εθνογραφικών παραδειγμάτων, η μουσική προσεγγίζεται ως κοινωνικό και πολιτισμικό φαινόμενο, δηλαδή ως φαινόμενο που διαμορφώνει και διαμορφώνεται από κοινωνικές σχέσεις, πολιτισμικές ταυτότητες και νοήματα.

Υποχρεωτικά μαθήματα της Κατεύθυνσης

Αραβοπερσική Μουσική

Κωδικός: ΜΜ40 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Στόχος της συγκεκριμένης παράδοσης, είναι η εισαγωγή των φοιτητών στην λόγια μουσική παράδοση των Αράβων και Περσών, η οποία καλλιεργήθηκε στο παρελθόν, κυρίως στις αυλές των αριστοκρατών και εξελίχθηκε με διαφορετικό τρόπο στα εκάστοτε χαλιφάτα. Η συγκρότηση της αραβικής μουσικής θεωρίας στην εποχή του Μεσαίωνα, ο ρόλος των Σύρων και Αράβων μεταφραστών ως προς την διάδοση του αρχαιοελληνικού μουσικοθεωρητικού στοχασμού, το ιστορικό και πολιτισμικό υπόβαθρο των πηγών, το τονικό σύστημα των Αράβων και των Περσών, τα είδη της θρησκευτικής και κοσμικής μουσικής, τα όργανα και τα οργανικά σύνολα, αποτελούν τις κύριες θεματικές ενότητες που εξετάζονται στα πλαίσια του μαθήματος.Οι παραδόσεις συνοδεύονται από ακουστικά μουσικά παραδείγματα.

Αστική Λαϊκή Μουσική

Κωδικός: ΜΟ17 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Tο μάθημα επιδιώκει μια πρώτη γνωριμία των φοιτητών με την ιστορική πορεία, τη δομή, το περιεχόμενο και τις λειτουργίες της ελληνικής αστικής λαϊκής μουσικής, με ιδιαίτερη έμφαση στην παράδοση του ρεμπέτικου. Αρχικά, επιχειρείται μια γενική αναφορά στον αστικό λαϊκό πολιτισμό και τα κύρια χαρακτηριστικά του, στη δημιουργία και εξέλιξη των αστικών κέντρων στο νεότερο ελλαδικό κράτος και στη μουσική ζωή στην Αθήνα του 19ου αι. Επίσης, παρουσιάζεται η μουσική παράδοση στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα του Ελληνισμού, τη Σμύρνη και την Πόλη. Από την «προϊστορία του Ρεμπέτικου», μέσα από τη διαμάχη «καφέ-αμάν» και «καφέ-σαντάν», περνάμε στην πρώτη ιστορική περίοδο «της φυλακής και του τεκέ» (ως το 1922). Ακολουθεί η «κλασική» περίοδος (1922-1940), εξετάζοντας τη συμβολή των προσφύγων στη διαμόρφωση του είδους και το πέρασμα από τη «σμυρναίικη» στην «πειραιώτικη» σχολή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο έργο και την προσωπικότητα του Μάρκου Βαμβακάρη, στο ρόλο της δισκογραφίας και στις συνέπειες από την επικράτηση της μεταξικής λογοκρισίας. Τέλος, με την «εργατική» περίοδο (1945-1955) παρακολουθούμε την «κάθαρση» του ρεμπέτικου, με πρωτοπόρο τον Βασίλη Τσιτσάνη και τις καινοτομίες που εισάγει στη δομή και τη λειτουργία των τραγουδιών, με αποκορύφωμα την καθιέρωση του τετράχορδου μπουζουκιού από τον Μανώλη Χιώτη. Τέλος, αναφορά στο «λαϊκό» τραγούδι στη δεκαετία 1955-1965 (μέσα από το «δίπολο» Καζαντζίδης-Μπιθικώτσης) και στο νέο είδος που εγκαινιάζουν ως «έντεχνο λαϊκό τραγούδι» ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης, φωτίζει τον «απόηχο» της παράδοσης του ρεμπέτικου στην εξέλιξη του νεότερου ελληνικού τραγουδιού.

Εθνογραφικές προσεγγίσεις των επιτελεστικών τεχνών

Κωδικός: ΜΜ81 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Στο μάθημα αυτό θα διερευνήσουμε την έννοια της ‘επιτέλεσης’ (performance), σε σχέση τόσο με τις επιτελεστικές τέχνες (μουσική, θέατρο), όσο και με τις σχετικές επιστημονικές θεωρίες. Οι θεωρίες της επιτέλεσης αποτελούν προϊόντα ποικίλων επιστημονικών κλάδων, όπως οι πολιτισμικές σπουδές, η κοινωνική/πολιτισμική ανθρωπολογία, οι θεατρικές σπουδές, η σημειολογία κ.ά. Μέσα από τη μελέτη συγκεκριμένων παραδειγμάτων θα δούμε με ποιους τρόπους η εθνογραφική έρευνα, δηλαδή η συμμετοχική παρατήρηση και η ενεργός εμπλοκή του ερευνητή στο πεδίο μελέτης του, συμβάλει στην κατανόηση ποικίλων μουσικών και θεατρικών παραδόσεων, αλλά και πώς η θεωρία της επιτέλεσης επηρεάζει την θεωρία και πρακτική της ίδιας της εθνογραφικής έρευνας. Θα δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο που παίζουν οι επιτελεστικές τέχνες στη συγκρότηση ποικίλων κοινοτήτων και ταυτοτήτων (έμφυλων, εθνικών/εθνοτικών, κ.ά), καθώς και στα μέσα με τα οποία το επιτυγχάνουν.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC320/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Παρουσίαση στην τάξη 20% και γραπτή εργασία 80% Εναλλακτικά: συμμετοχή στην τάξη 20% και τελική γραπτή ή προφορική εξέταση 80%

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των Φοιτητών/ριών με τους όρους, τις έννοιες και τις μεθόδους του πεδίου των Επιτελεστικών Σπουδών (Performance Studies). Μέσα από τη μελέτη συγκεκριμένων παραδειγμάτων θα γνωρίσουν με ποιούς τρόπους η εθνογραφική έρευνα, δηλαδή η συμμετοχική παρατήρηση και η ενεργός εμπλοκή του ερευνητή στο πεδίο μελέτης του, συμβάλει στην κατανόηση ποικίλων μουσικών και θεατρικών παραδόσεων, αλλά και πώς η θεωρία της επιτέλεσης επηρεάζει την θεωρία και πρακτική της ίδιας της εθνογραφικής έρευνας. Μέσα από την παρακολούθηση παραστάσεων, τη συνομιλία με καλλιτέχνες και τη διεξαγωγή πρακτικών ασκήσεων θα αποκτήσουν βασικές δεξιότητες παρατήρησης και ανάλυσης, στο πλαίσιο της εθνογραφικής προσέγγισης μιας μουσικής ή θεατρική παράστασης.

Εθνογραφικός κινηματογράφος και ντοκιμαντέρ

Κωδικός: ΜΟ81 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ, Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα «Εθνογραφικός Κινηματογράφος και Ντοκιμαντέρ» καλύπτει ποικίλα θεωρητικά ζητήματα σχετικά με τον κινηματογράφο του πραγματικού και τη μυθοπλασία, τις κινηματογραφικές σπουδές και την εθνογραφία, την οπτική ανθρωπολογία και την ανθρωπολογία των μέσων, τα εθνομουσικολογικά φιλμ και τα μουσικά ντοκιμαντέρ. Στο πλαίσιο των διαλέξεων πραγματοποιείται εθνογραφική ανάλυση και κριτική συζήτηση των ταινιών Nanook of the North (Robert Flaherty, 1922), Man with a Movie Camera (Dziga Vertov, 1929), La Chasse de Lion avec l’Arc (Jean Rouch, 1966), Άre Άre Music (Hugo Zemp, 1979) και Amir: An Afghan Refugee Musician’s Life in Peshawar, Pakistan (John Baily, 1985). Το μάθημα υποστηρίζεται από οπτικοακουστικά παραδείγματα και η βαθμολόγησή του γίνεται με βάση γραπτές εξετάσεις και εκπόνηση εργασίας.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC148/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Η αξιολόγηση του μαθήματος αποτελείται από: Α. Γραπτές τελικές εξετάσεις (40%) που περιλαμβάνουν - Ερωτήματα ιστορικής, θεωρητικής και μεθοδολογικής υφής σχετικά με το πλαίσιο του μαθήματος, - Συγκριτική αναφορά σε οπτικοακουστικά παραδείγματα από σχετικές ταινίες, - Συνοπτική παρουσίαση της ατομικής εργασίας (βλέπε Β.) και των συμπερασμάτων της. Β. Κατάθεση ατομικής εργασίας (40%) που αφορά σε ανάλυση και σχολιασμό μίας ταινίας (εθνογραφικό φιλμ ή ντοκιμαντέρ) με μουσικό ή άλλο πολιτισμικό περιεχόμενο. Γ. Πρόοδο (20%).

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές: Α) διαθέτουν: - ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων περί εθνογραφικού κινηματογράφου και ντοκιμαντέρ, - αντίληψη της ιστορικής πορείας των δύο ανωτέρω προσεγγίσεων, - εισαγωγικές πληροφορίες πάνω στο θεωρητικό πλαίσιο του γνωστικού αντικειμένου, Β) γνωρίζουν και κατανοούν: - τις κύριες αρχές του επιστημονικού κλάδου της οπτικής ανθρωπολογίας, - τις σχετικές με το θέμα εξειδικευμένες πηγές βιβλιογραφίας και φιλμογραφίας, - την ορθή χρήση των συστηματικών εργαλείων και τεχνικών για βασικά ζητήματα του πεδίου, Γ) είναι σε θέση να: - σχεδιάζουν και να υλοποιούν αντίστοιχες επιστημονικές εργασίες σε ατομικό επίπεδο, - μεταφέρουν την εμπειρική τους προσέγγιση σε περιστάσεις εκτός της ακαδημαϊκής έρευνας, - εφαρμόζουν κριτική μεθοδολογία στην πολιτισμική-κινηματογραφική ανάλυση και ερμηνεία.

Εισαγωγή στη ρυθμική αγωγή – Χρήση μεμβρανόφωνων κρουστών ως συνοδευτικών οργάνων στην ελληνική παραδοσιακή μουσική

Κωδικός: Μ284 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Πρόκειται για υποχρεωτικό μάθημα κατεύθυνσης, εισαγωγικού χαρακτήρα, το οποίο απευθύνεται σε φοιτητές με στοιχειώδεις γνώσεις οργανοχρησίας στα λαϊκά κρουστά μουσικά όργανα. Στόχος του μαθήματος είναι οι συμμετέχοντες να αποκτήσουν μια γενική εικόνα της ρυθμολογίας της ελληνικής μουσικής, ένα καλό επίπεδο γνώσης του σημειογραφικού συστήματος που αφορά στα όργανα αυτά, καθώς και μια πρώτη εξοικείωση με την μουσικολογική έρευνα.

Έρευνα της Ελληνικής δημοτικής μουσικής. Ιστορία, μεθοδολογία

Κωδικός: Μ227 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Μέσα από το μάθημα αυτό οι φοιτητές εισάγονται στα ζητήματα που αφορούν την έρευνα της ελληνικής δημοτικής μουσικής. Σε ζητήματα θεωρητικά, από τη μια, και πρακτικής φύσεως, από την άλλη. Οι φοιτητές γνωρίζουν την ιστορία της σχετικής έρευνας στην Ελλάδα, η οποία εντάσεται σε μια γενικότερη συζήτηση για τα ντόπια και διεθνή θεωρητικά ρεύματα στο χώρο της έρευνας για τον λαϊκό μουσικό πολιτισμό. Στη συνέχεια ενημερώνονται για τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ένας ερευνητής στο πλαίσιο της επιτόπιας έρευνας. Μαθαίνουν τις τεχνικές και τη μεθοδολογία της εθνογραφικής συνέντευξης, την μεθοδολογία και τις πρακτικές της ηχογράφησης, της φωτογράφησης και της κινηματογράφησης. Ασχολούνται με μουσικές καταγραφές και με την επεξεργασία και ταξινόμηση του πρωτογενούς πραγματολογικού υλικού, που συλλέγεται από την έρευνα πεδίου.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC350

Μέθοδοι αξιολόγησης: Ατομική Εργασία (60%) Επιτόπια έρευνα πεδίου. Συνέντευξη και μουσική καταγραφή. Τα αποτελέσματα καταγράφονται και σε γραπτή εργασία. Γραπτή Εξέταση (40%) Εξέταση πάνω στο περιεχόμενο του μαθήματος και σε όλες τις θεματικές ενότητες που καλύπτονται από τις διαλέξεις.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μέσα από το μάθημα αυτό οι φοιτητές εισάγονται στα ζητήματα που αφορούν την έρευνα της ελληνικής δημοτικής μουσικής. Σε ζητήματα θεωρητικά, από τη μια, και πρακτικής φύσεως, από την άλλη. Ο πρώτος άξονας του μαθήματος αφορά μια συνοπτική ιστορική ανασκόπηση της σχετικής έρευνας στην Ελλάδα, η οποία θα ενταχτεί σε μια γενικότερη συζήτηση για τα ντόπια και διεθνή θεωρητικά ρεύματα στο χώρο της έρευνας για τον λαϊκό μουσικό πολιτισμό. Ο δεύτερος άξονας αφορά τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ένας ερευνητής στο πλαίσιο της επιτόπιας έρευνας. Μέσα από έναν συνδυασμό θεωρητικής παρουσίασης και πρακτικής εφαρμογής θα εξεταστούν θέματα όπως η μεθοδολογία της συνέντευξης, η μεθοδολογία και οι πρακτικές της οπτικοακουστικής αποτύπωσης στο πεδίο (ηχογράφηση, φωτογράφηση, κινηματογράφηση) και η επεξεργασία και ταξινόμηση του πρωτογενούς υλικού.

Εφαρμοσμένη Εθνομουσικολογία

Κωδικός: Μ213 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Στο μάθημα «Εφαρμοσμένη Εθνομουσικολογία» εξετάζονται οι πρακτικές διαστάσεις της εθνομουσικολογίας εκτός του ακαδημαϊκού πλαισίου μέσω της συμμετοχικής έρευνας δράσης (π.χ. εθνομουσικολογία και κοινοτική μουσική, εθνομουσικολογία και εκπαίδευση, εθνομουσικολογία και πολιτιστική πολιτική, εθνομουσικολογία και διαχείριση κρίσεων, εθνομουσικολογία και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, εθνομουσικολογία και αναπτυξιακά προγράμματα, εθνομουσικολογία και ΜΜΕ). Η εν λόγω προσέγγιση στοχεύει στην εξισορρόπηση ανάμεσα σε διδασκαλία, έρευνα και ενεργή εμπλοκή στην κοινωνία σε εκπαιδευτικό, πολιτιστικό, πολιτικό, πληροφορικό, καλλιτεχνικό ή ακτιβιστικό επίπεδο. Το μάθημα υποστηρίζεται από εποπτικό υλικό και περιπτώσεις μελέτης (case studies), ενώ η βαθμολόγησή του γίνεται με βάση γραπτές εξετάσεις και εκπόνηση εργασίας.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC327/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Η αξιολόγηση του μαθήματος αποτελείται από: Α. Γραπτές τελικές εξετάσεις (40%) που περιλαμβάνουν - Ερωτήματα ιστορικής, θεωρητικής και μεθοδολογικής υφής σχετικά με το πλαίσιο του μαθήματος, - Συγκριτική αναφορά σε περιπτωσιολογικές μελέτες της εφαρμοσμένης εθνομουσικολογίας, - Συνοπτική παρουσίαση της ατομικής εργασίας (βλέπε Β.) και των συμπερασμάτων της. Β. Κατάθεση ατομικής εργασίας (40%) που αφορά σε εκτενή ανάλυση και σχολιασμό ενός επιστημονικού άρθρου και μίας μελέτης περίπτωσης του συγκεκριμένου πεδίου από τον ελληνικό και διεθνή χώρο. Γ. Πρόοδο (20%).

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές: Α) διαθέτουν: - ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων που αφορά σε έναν καινοτόμο τομέα της σύγχρονης εθνομουσικολογικής/ανθρωπολογικής επιστήμης, - αντίληψη της ιστορικής προοπτικής εξέλιξης των κλάδων της εφαρμοσμένης εθνομουσικολογίας, - εισαγωγικές πληροφορίες πάνω στο θεωρητικό πλαίσιο του γνωστικού αντικειμένου, Β) γνωρίζουν και κατανοούν: - τις κύριες αρχές του επιστημονικού κλάδου της εφαρμοσμένης εθνομουσικολογίας, - τις σχετικές με το θέμα εξειδικευμένες πηγές βιβλιογραφίας και μελέτης περιπτώσεων, - την ορθή χρήση των συστηματικών εργαλείων και τεχνικών για βασικά ζητήματα του πεδίου, Γ) είναι σε θέση να: - σχεδιάζουν και να υλοποιούν αντίστοιχες επιστημονικές εργασίες σε ατομικό/συλλογικό επίπεδο, - μεταφέρουν την εμπειρική τους προσέγγιση σε περιστάσεις εκτός της ακαδημαϊκής έρευνας, - εφαρμόζουν κριτική μεθοδολογία όσον αφορά σε παραδειγματικές περιπτώσεις στον ελληνικό και τον διεθνή χώρο.

Ινδική Μουσική

Κωδικός: ΜΜ44 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Η Ινδία αποτελεί κοιτίδα ενός εκ’ των αρχαιοτέρων μουσικών πολιτισμών της ανθρωπότητας. Στόχος του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών σε ζητήματα που αφορούν την συγκρότηση, την καλλιέργεια και την εξέλιξη της επονομαζόμενης «κλασικής» Ινδικής μουσικής, η ανάπτυξη της οποίας έλαβε χώρα κυρίως στις αυλές των αριστοκρατών. Ο ρόλος της θρησκείας στην εξέλιξη της βεδικής υμνωδίας, η σχέση γλώσσας και μουσικής, η μουσική θεωρία και το τονικό σύστημα, η μουσική σημειογραφία και η αισθητική του ηχοχρώματος, η σύνθεση των οργανικών συνόλων καθώς και οι σχέσεις αλληλοεπιδράσεων με άλλους μουσικούς πολιτισμούς, όπως των Αράβων και των Περσών, αποτελούν μερικές από τις θεματικές ενότητες που εξετάζονται.

Μουσικά σύνολα (οργανικά και φωνητικά) της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής

Κωδικός: Μ285 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Στο συγκεκριμένο υποχρεωτικό μάθημα κατεύθυνσης, οι φοιτητές μαθαίνουν να συνεργάζονται και να μελετούν εντός ομαδικού πλαισίου, αναπτύσσοντας παράλληλα —σε ατομικό επίπεδο— μουσικές δεξιότητες (δυναμικές, ρυθμική σταθερότητα, έρρυθμος αυτοσχεδιασμός, κ.ά) οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη μουσική σύμπραξη. Οι μικρές μουσικές ομάδες που θα δημιουργηθούν θα κληθούν να αποδώσουν ρεπερτόριο από ανώνυμα ελληνικά τραγούδια και οργανικούς σκοπούς.

Μουσικά σύνολα της δημοφιλούς μουσικής

Κωδικός: Μ286 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Όπως και στο προηγούμενο μάθημα, οι φοιτητές του τμήματος θα κληθούν να δημιουργήσουν μικρά μουσικά γκρουπ, με βάση τα μουσικά όργανα τα οποία γνωρίζουν, αλλά και να πειραματιστούν, συνδυάζοντας όργανα από διαφορετικές μουσικές κουλτούρες. Σκοπός του μαθήματος είναι, μεταξύ άλλων, η ανάπτυξη ενορχηστρωτικών ικανοτήτων και η τριβή με τη δημιουργία και επεξεργασία μουσικής παρτιτούρας εκ μέρους των συμμετεχόντων.

Μουσικές Βιογραφίες

Κωδικός: Μ225 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Διδάσκεται η βιογράφηση ως εθνογραφική έρευνα και συγγραφή. Γίνεται διάκριση ανάμεσα στα ποικίλα είδη βιογράφησης και την εθνογραφική βιογράφηση και οι φοιτητές αναλαμβάνουν να εκπονήσουν βιογραφίες μουσικών από τον ευρύτερο χώρο της εθνομουσικολογικής πρακτικής και να αναδείξουν τη συνάντηση ανάμεσα στο μουσικό και το πολιτισμικό στοιχείο όσον αφορά στους βιογραφούμενους και τις βιογραφούμενες και ακολούθως ή παράλληλα να σχεδιάσουν και να προτείνουν τρόπους σύνδεσης του μουσικού/πολιτισμικού στοιχείου με τον εθνομουσικολογικό ή πολιτισμικό ανθρωπολογικό λόγο (discourse) που διαπνέει τη βιογραφία, έχοντας ως οδηγό ανάλογες αναλύσεις άλλων, δημοσιευμένων εθνογραφικών βιογραφιών.

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή εργασία

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναγνωρίζουν τη διαφορά ανάμεσα σε μια συμβατική βιογραφία και την ανθρωπολογική βιογραφία. Δίνεται έμφαση στη σχέση του βιογραφούμενου και της κοινωνίας του, του βιογράφου και της ανθρωπολογικής κοινότητας.

Μουσικές παραδόσεις της Μέσης Ανατολής

Κωδικός: Μ254 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Το μάθημα αποτελεί επισκόπηση των μουσικών παραδόσεων της Μέσης Ανατολής με έμφαση στην σύγχρονή ιστορία της περιοχής, από τον 19ο αιώνα έως σήμερα. Εξετάζονται οι ιστορικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί παράγοντες που διαμόρφωσαν τη σύνθετη μουσική γεωγραφία της Μέσης Ανατολής και επηρέασαν την εξέλιξη των επιμέρους τοπικών παραδόσεων (Ιράκ, Ιράν, Λίβανος, Συρία, Παλαιστίνη, Ισραήλ, Αίγυπτος κ.λπ.). Οι θεματικές του μαθήματος καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος εθνομουσικολογικών ζητημάτων τα οποία προσεγγίζονται ιστορικά και εθνογραφικά. Μέσω πολλών παραδειγμάτων τοπικών και υπερτοπικών μουσικών ειδών και ιδιωμάτων αναλύονται στοιχεία μορφολογίας, τροπικότητας, αυτοσχεδιαστικών τεχνικών, αισθητικής, ιδεολογίας και ταυτοτήτων τα οποία συνθέτουν τη μουσική επιτέλεση. Στόχος του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους/τις φοιτητές/φοιτήτριες σε μια σημαντική διάσταση της πολιτισμικής ιστορίας της Μέσης Ανατολής αναδεικνύοντας τη γεωγραφική, εθνοτική και γλωσσική πολυμορφία, τις αλληλεπιδράσεις και τις ιστορικές συνέχειες και ασυνέχειες μεταξύ των επιμέρους μουσικών παραδόσεων.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/TURKMAS225/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Η αξιολόγηση γίνεται βάσει των ακόλουθων επιμέρους στοιχείων: 1)Υποβολή προσχεδίου της εργασίας (10%) | 6η εβδομάδα, 2) Τελική παρουσίαση εργασίας (20%) | 12η εβδομάδα 3) Γραπτή εργασία (70%) | Εξεταστική περίοδος

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές και οι φοιτήτριες: • θα γνωρίζουν τη βασική μουσική γεωγραφία της Μέσης Ανατολής, τις κύριες μουσικές παραδόσεις της και ένα σχηματικό χρονολόγιο των σημαντικών γεγονότων και τομών στην ιστορική εξέλιξή τους • θα γνωρίζουν τα βασικά συνεκτικά πολιτισμικά στοιχεία αλλά και τις διαφοροποιήσεις που εκφράζονται σε τοπικό επίπεδο των διαφορετικών παραδόσεων, καθώς επίσης και τα αναλυτικά εργαλεία για την πολιτισμική μελέτη τους • θα είναι σε θέση να σχεδιάσουν συγκριτικές μελέτες διαφορετικών μουσικών παραδόσεων της Μέσης Ανατολής και να διατυπώσουν αναλυτικές παρατηρήσεις

Μουσικές ταυτότητες και διαδικτυακή εθνογραφία

Κωδικός: Μ170 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Η ανθρωπολογία έχει αγνοήσει σε μεγάλο βαθμό τη δημοφιλή κουλτούρα και τη δημοφιλή μουσική, παρόλο που συνιστά αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Όλο και περισσότερο, ωστόσο, οι ανθρωπολόγοι και οι εθνομουσικολόγοι στρέφονται στη μελέτη των σύγχρονων αστικών, δυτικών κοινωνιών και δείχνουν ενδιαφέρον για φαινόμενα όπως η παγκοσμιοποίηση και η υπέρβαση σαφών μουσικών και πολιτισμικών ορίων. Η συμβολή της ανθρωπολογίας στο διεπιστημονικό, διεθνές και ιδιαίτερα ανεπτυγμένο πεδίο της σύγχρονης δημοφιλούς μουσικής είναι κυρίως η εθνογραφική προσέγγιση της μουσικής εμπειρίας των ίδιων των ανθρώπων που κάνουν και ακούν μουσική σε συγκεκριμένο ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο. Στο μάθημα αυτό θα ασχοληθούμε με ζητήματα που αναδεικνύει η ανθρωπολογική ματιά, όπως η συγκρότηση ταυτοτήτων (εθνικών/εθνοτικών, φυλετικών, έμφυλων, κ.ά.) και η δημιουργία μουσικών κοινοτήτων, μελετώντας παραδείγματα από ποικίλες μουσικές κουλτούρες (όπως ποπ, ροκ, ηλεκτρονική, χιπ-χοπ, ρέιβ). Στο μάθημα θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη μελέτη των online μουσικών κοινοτήτων και ταυτοτήτων, καθώς και σε νέα μεθοδολογικά ερωτήματα που θέτει η ανθρωπολογική/εθνογραφική έρευνα στο διαδίκτυο.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC211/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Παρουσίαση και συμμετοχή στην τάξη 20% και τελική γραπτή εργασία 80% ή Συμμετοχή στην τάξη 20% και τελική γραπτή/προφορική εξέταση 80%.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των Φοιτητών/ριών με τα θεωρητικά και μεθοδολογικά εργαλεία που έχουν χρησιμοποιηθεί στη μελέτη της σύγχρονης δημοφιλούς μουσικής. Μέσα από τη συζήτηση εθνογραφικών παραδειγμάτων από ποικίλες δημοφιλείς μουσικές κουλτούρες (π.χ. ροκ, ποπ, χιπ χοπ, ηλεκτρονική χορευτική μουσική) στόχος είναι η κατανόηση σύγχρονων θεμάτων κεντρικής σημασίας στην παραγωγή, προώθηση και κατανάλωση της δημοφιλούς μουσικής και η διερεύνηση των τρόπων συγκρότησης κοινοτήτων και ταυτοτήτων (π.χ. εθνικών/έθνοτικών, έμφυλων, ταξικών, φυλετικών). Το μάθημα επίσης στοχεύει στην κατανόηση του διαδικτύου ως ενός νέου πεδίου ανθρωπολογικής/εθνογραφικής διερεύνησης, καθώς και της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στις online και offline μουσικές κοινότητες και ταυτότητες.

Μουσικές της Μεσογείου: Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή (Αντίστοιχο του παλαιού "Μουσικές της Μεσογείου με τον ίδιο κωδικό")

Κωδικός: ΜΜ116 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Κομβικό σημείο εστίασης του ενδιαφέροντος του μαθήματος «Μουσικές της Μεσογείου: Βόρεια Αφρική» αποτελεί η σχέση μουσικής και κουλτούρας όπως αυτή αντιμετωπίζεται θεωρητικά και μεθοδολογικά από τις εκάστοτε επιτόπιες εθνομουσικολογικές έρευνες. Μέσα από τη μελέτη συγκεκριμένων μουσικών εθνογραφιών και ακούγοντας επιλεγμένα μουσικά παραδείγματα θα περιηγηθούμε γεωγραφικά στο Μαρόκο, όπου θα ασχοληθούμε με τη θεματική μουσική και trance εθνογραφικά παραδείγματα των τελετουγικών μουσικών των Gnawa και των Tuareg και στην Τυνησία και τη μουσική των Stambeli. Στη συνέχεια θα μας απασχολήσει η ευρύτερη αραβοανδαλουσιανή παράδοση, όπως αναπτύχθηκε και καλλιεργήθηκε στις χώρες του Μαγκρέμπ και συγκεκριμένα το είδος maluf της Τυνησίας. Στην Αλγερία θα σταθούμε στο rai εντός της χώρας αλλά και των Αλγερινών μεταναστών στο Παρίσι. Τέλος, θα ασχοληθούμε με τις ποικίλες λαϊκές και θρησκευτικές παραδόσεις στην Αίγυπτο.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC271/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Παράδοση γραπτής απαλλακτικής εργασίας (80%) η οποία πρέπει να ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ μέσα στην τάξη (με φυσική παρουσία ή αναλόγως των συθηκών με τηλεσυνεργασία) (20%). (Βλέπε στην κατηγορία "Έγγραφα" ΟΔΗΓΙΕΣ για την εργασία)

Μαθησιακά αποτελέσματα: Να κατανοήσουν οι φοιτήτριες και οι φοιτητές την εθνομουσικολογική θεωρητική και μεθοδολογική οπτική στο παράδειγμα των μουσικών πολιτισμών της Μεσογείου, καθώς εστιάζει σε μια συγκεκριμένη μουσική παράδοση και στους τρόπους που αυτή συνδέεται και αναδεικνύει την κουλτούρα των ανθρώπων που την ζουν. Να αναπτύξουν την συγκριτική και συνθετική σκέψη αποκτώντας γνώσεις ως προς τις διαφορετικές μουσικές παραδόσεις της Μεσογείου. Να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους ως προς τη σχέση μουσική και κουλτούρα μέσα από συγκεκριμένες επιτόπιες εθνομουσικολογικές έρευνες στους μουσικούς πολιτισμούς της Μεσογείου. Να μάθουν να σχετικοποιούν και να συσχετίζουν το μουσικό υλικό για το οποίο πληροφορούνται με το ευρύτερο ιστορικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτό αναπτύσσεται. Να προβληματιστούν ως προς το ερώτημα σε ποιο βαθμό και με ποια κριτήρια μπορούμε να κάνουμε λόγο για ένα εννιαίο μουσικό μεσογειακό ιδίωμα.

Μουσικές της Μεσογείου: Νότια Ευρώπη

Κωδικός: ΜΜ121 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Κομβικό σημείο εστίασης του ενδιαφέροντος του μαθήματος «Μουσικές της Μεσογείου: Νότια Ευρώπη» αποτελεί η σχέση μουσικής και κουλτούρας, όπως αυτή αντιμετωπίζεται θεωρητικά και μεθοδολογικά από τις εκάστοτε επιτόπιες εθνομουσικολογικές έρευνες. Μέσα από τη μελέτη μουσικών εθνογραφιών και ακούγοντας συγκεκριμένα μουσικά παραδείγματα θα ξεκινήσουμε τη μουσική μας περιήγηση επικεντρώνοντας σε αστικές μουσικές παραδόσεις της Μεσογείου. Εκκινώντας δυτικά από τις αστικές μουσικές παραδόσεις της Ιβηρικής χερσονήσου (Ισπανία-Πορτογαλία) θα μας απασχολήσουν κυρίως τα μουσικά είδη του ανδαλουσιανού flamenco και των πορτογαλικών fados. Στη συνέχεια θα κινηθούμε ανατολικά και θα επικεντρώσουμε στις πολυφωνικές μουσικές παραδόσεις των τριών νησιών της κεντρικής Mεσογείου, την Κορσική, τη Σαρδηνία και τη Μάλτα. Περνώντας και από τη Νότια Ιταλία θα φτάσουμε στον ελλαδικό χώρο όπου επιλεγμένες μουσικές εθνογραφίες θα μας δώσουν το στίγμα των πολύμορφων και πολυποίκιλων μουσικών κουλτουρών του ελλαδικού χώρου.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC284/

Μουσικές του κόσμου

Κωδικός: Μ222 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Υπό τη σκέπη των «Μουσικών του Κόσμου» θα ασχοληθούμε σε αυτό το εξάμηνο με τις μουσικές της Λατινικής Αμερικής. Θα ξεκινήσουμε με μια σύντομη εισαγωγή στις κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της ιστορίας της Λατινικής Αμερικής από την ανακάλυψη της το 1492 μέχρι και τον ολοκληρωτικό αποικισμό της από τους Ευρωπαίους και τη αποφασιστική επίδραση -κοινωνική/πολιτισμική και μουσική- του διατλαντικού αφρικανικού δουλεμπορίου. Θα μας απασχολήσουν διαδοχικά οι μουσικές της Καραϊβικής (Rumba, Son, Salsa), της Βραζιλίας (Capoeira, Candomble, Samba), η μεγάλη παράδοση του Tango της Αργεντινής, και θα κλείσουμε με τη περιοχή των Άνδεων και συγκεκριμένα τις μουσικές παραδόσεις του Περού. Θεματικά θα μας απασχολήσουν ζητήματα όπως η σχέση της μουσικής με τη φυλή/εθνότητα και τη συγκρότηση των εθνικών κρατών, η σχέση της μουσικής με την πολιτική και την παγκοσμιοποίηση.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC348/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Να κατανοήσουν οι φοιτήτριες και οι φοιτητές την εθνομουσικολογική θεωρητική και μεθοδολογική οπτική στο παράδειγμα των μουσικών παραδόσεων της Λατινικής Αμερικής, καθώς μέσα από τη μελέτη επιτόπιων εθνομουσικολογικών ερευνών (μουσικές εθνογραφίες) εστιάζουμε σε μια συγκεκριμένη μουσική παράδοση και στους τρόπους που αυτή συνδέεται και αναδεικνύει την κουλτούρα των ανθρώπων που τη ζουν, τη διαμορφώνουν και την επιτελούν. Να αναπτύξουν την συγκριτική και συνθετική σκέψη αποκτώντας γνώσεις ως προς τις διαφορετικές μουσικές παραδόσεις της Λατινικής Αμερικής. Να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους ως προς τη σχέση μουσική και κουλτούρα μέσα από συγκεκριμένες επιτόπιες εθνομουσικολογικές έρευνες στις μουσικές κουλτούρες της Λατινικής Αμερικής. Να μάθουν συσχετίζουν το μουσικό υλικό για το οποίο πληροφορούνται με το ευρύτερο ιστορικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο της αποικιο- και μετααποικιακής εποχής της Λατινικής Αμερικής

Μουσική και αυτοσχεδιασμός

Κωδικός: Μ250 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Ο όρος αυτοσχεδιασμός περιγράφει ένα ευρύ φάσμα πρακτικών και ιδιωμάτων που ποικίλουν μεταξύ των διαφορετικών μουσικών παραδόσεων ανά τον κόσμο. Κοινό σημείο μεταξύ των αυτοσχεδιαστικών παραδόσεων αποτελεί η μουσική δημιουργία στην πορεία της εκτέλεσης. Το μάθημα εξετάζει τον αυτοσχεδιασμό από την αναλυτική σκοπιά της εθνομουσικολογίας εστιάζοντας στις διαφορετικές εκφάνσεις και πρακτικές του σε διαπολιτισμικό επίπεδο. Μέσα από την παρουσίαση διαφορετικών αυτοσχεδιαστικών ειδών και παραδόσεων (προφορικές επικές παραδόσεις της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, λόγιες μουσικές της Ασίας, σύγχρονος αυτοσχεδιασμός κ.λπ.) εξετάζονται τα όρια μεταξύ της μουσικής (ανα)σύνθεσης και επιτέλεσης, ο ρόλος της προφορικότητας και της εγγραμματοσύνης στη μουσική δημιουργία, η διαδικασία μύησης και μάθησης αυτοσχεδιαστικών τεχνικών, οι αντιλήψεις σχετικά με την ελευθερία και την ευρηματικότητα των μουσικών κατά την μουσική δημιουργία και οι κοινωνικές και πολιτισμικές συνδηλώσεις μουσικών κοινοτήτων των οποίων οι ταυτότητες συγκροτούνται στη βάση αυτοσχεδιαστικών πρακτικών. Σκοπός του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους φοιτητές/-τριες στη μουσική και εννοιολογική πολυμορφία του αυτοσχεδιασμού και στη μεθοδολογία μελέτης και κατανόησης των διαφορετικών αυτοσχεδιαστικών πρακτικών σε διαπολιτισμικό επίπεδο.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC388/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Η αξιολόγηση γίνεται βάσει των ακόλουθων επιμέρους στοιχείων: 1) Υποβολή προσχεδίου της εργασίας (10%) | 6η εβδομάδα, 2) Παρουσίαση – Μουσική ανάλυση (10%) | 8η εβδομάδα, 3) Τελική παρουσίαση εργασίας (10%) | 12η εβδομάδα, 4) Γραπτή εργασία (70%) | Εξεταστική περίοδος

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές και οι φοιτήτριες: • θα γνωρίζουν το εύρος της έννοιας του αυτοσχεδιασμού σε διαπολιτισμικό επίπεδο και θα έχουν απόκτηση γενική εποπτεία διαφορετικών αυτοσχεδιαστικών μουσικών παραδόσεων • θα γνωρίζουν τα αναλυτικά εργαλεία για την πολιτισμική μελέτη και ανάλυση αυτοσχεδιαστικών μουσικών πρακτικών • θα είναι σε θέση να σχεδιάσουν συγκριτικές μελέτες αυτοσχεδιαστικών μουσικών παραδόσεων και να διατυπώσουν αναλυτικές παρατηρήσεις

Μουσική και κινηματογράφος. Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις

Κωδικός: ΜΜ86 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Το μάθημα «Μουσική και Κινηματογράφος: Ανθρωπολογικές Προσεγγίσεις» καλύπτει τη μελέτη της σχέσης της μουσικής με τις κινούμενες εικόνες σε ιστορική-ανθρωπολογική προοπτική. Εξετάζονται ζητήματα όπως η σκηνική μουσική, η μουσική στον βωβό και τον ηχητικό κινηματογράφο (πρακτικές, λειτουργίες και χρήσεις), τα σύγχρονα θεωρητικά και μεθοδολογικά μοντέλα ανάλυσης της κινηματογραφικής μουσικής, τα μουσικά-κινηματογραφικά είδη (genres), η κινηματογραφική μουσική υπό το πρίσμα της θεωρίας της επιτέλεσης, καθώς και οι νέοι επιστημονικοί κλάδοι της ανθρωπολογίας της κινηματογραφικής μουσικής και της (εθνο)μουσικολογίας του κινηματογράφου. Το μάθημα υποστηρίζεται από οπτικοακουστικά παραδείγματα και η βαθμολόγησή του γίνεται με βάση γραπτές εξετάσεις και εκπόνηση εργασίας.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC226/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Η αξιολόγηση του μαθήματος αποτελείται από: Α. Γραπτές τελικές εξετάσεις (40%) που περιλαμβάνουν - Ερωτήματα ιστορικής, θεωρητικής και μεθοδολογικής υφής σχετικά με το πλαίσιο του μαθήματος, - Συγκριτική αναφορά σε οπτικοακουστικά παραδείγματα από σχετικές ταινίες, - Συνοπτική παρουσίαση της ατομικής εργασίας (βλέπε Β.) και των συμπερασμάτων της. Β. Κατάθεση ατομικής εργασίας (40%) που αφορά σε ανάλυση και σχολιασμό μίας ταινίας μυθοπλασίας με έμφαση στη σχέση της μουσικής με την εικόνα. Γ. Πρόοδο (20%).

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές: Α) διαθέτουν: - ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων για τη σχέση μουσικής και κινηματογράφου, - αντίληψη της ιστορικής προοπτικής της σύνδεσης των δύο ανωτέρω τεχνών, - εισαγωγικές πληροφορίες πάνω στο θεωρητικό πλαίσιο του γνωστικού αντικειμένου, Β) γνωρίζουν και κατανοούν: - τις κύριες αρχές του επιστημονικού κλάδου της μουσικολογίας του κινηματογράφου, - τις σχετικές με το θέμα εξειδικευμένες πηγές βιβλιογραφίας και φιλμογραφίας, - την ορθή χρήση των συστηματικών εργαλείων και τεχνικών για βασικά ζητήματα του πεδίου, Γ) είναι σε θέση να: - σχεδιάζουν και να υλοποιούν αντίστοιχες επιστημονικές εργασίες σε ατομικό επίπεδο, - μεταφέρουν την εμπειρική τους προσέγγιση σε περιστάσεις εκτός της ακαδημαϊκής έρευνας, - εφαρμόζουν κριτική μεθοδολογία στην μουσική-κινηματογραφική ανάλυση και ερμηνεία.

Μουσική καταγραφή και ανάλυση στην εθνομουσικολογία

Κωδικός: Μ148 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Η μουσική καταγραφή και η ανάλυση αποτελούν δύο από τα κυριότερα επιστημονικά εργαλεία της εθνομουσικολογικής έρευνας σε ότι αφορά την προσέγγιση και κατανόηση των τονικών συστημάτων και των μορφολογικών χαρακτηριστικών προφορικών μουσικών ιδιωμάτων ή παραδόσεων. Στόχος του μαθήματος είναι η εκμάθηση της μεθόδου μουσικής καταγραφής και ανάλυσης, καθώς και η ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της σημειογραφικής αποτύπωσης του ήχου, που προκύπτουν λόγω της ιδιομορφίας των διαφορετικών μουσικών ιδιωμάτων.

Μουσική, χορός και πολιτική

Κωδικός: ΜΜ131 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Το μάθημα «Μουσική, χορός και πολιτική» εξετάζει τους τρόπους που οι επιτελεστικές τέχνες της μουσικής και του χορού εμπλέκονται με την πολιτική σε διαφορετικά ιστορικά και πολιτισμικά πλαίσια. Θα μας απασχολήσουν οι τρόποι διερεύνησης της σχέσης μουσικής, χορού και πολιτικής που μεθοδολογικά εκτείνονται από την ανθρωπολογική μελέτη αρχείων (ιστορικών ντοκουμέντων, ημερήσιου και περιοδικού τύπου εφημερίδων ), τη συλλογή και μελέτη των στίχων τραγουδιών διαμαρτυρίας και αντίστασης αλλά και την εκπόνηση επιτόπιων ανθρωπολογικών ερευνών. Θεωρητικά θα συζητήσουμε τους τρόπους προσέγγισης που υιοθέτησαν οι πολιτισμικές σπουδές, κοινωνικές επιστήμες και η ανθρωπολογία ειδικότερα στη μελέτη της σχέσης της μουσικής με τα κοινωνικά κινήματα. Θεματικά θα ασχοληθούμε με τη σχέση του χορού και της πολιτικής σε ολοκληρωτικά καθεστώτα στην Ευρώπη και των εθνικών πολιτικών επιλογών ανάδειξης μιας συγκεκριμένης μουσικής και χορευτικής παράδοσης σε ευρωπαϊκές και αραβικές κουλτούρες. Τέλος, θα επικεντρώσουμε στη σχέση της μουσικής και του χορού με την σύγχρονη πολιτική και κινηματική πραγματικότητα στην Ελλάδα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC175/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Να κατανοήσουν οι φοιτήτριες και οι φοιτητές την θεωρητική και μεθοδολογική προσέγγιση της σχέσης μουσικής, χορού και πολιτικής Να αναπτύξουν την συγκριτική και συνθετική σκέψη αποκτώντας γνώσεις ως προς τις διαφορετικές πολιτικές χρήσης των επιτελεστικών τεχνών της μουσικής και του χορού. Να προβληματιστούν ως προς τη δυναμική της μουσικής και του χορού σε μια κινηματική διαδικασία Να διευρύνουν τις γνώσεις τους με βάση ιστορικά παραδείγματα ως προς τους τρόπους που η επίσημη πολιτική επιλέγει να αναδείξει μία μουσική/χορευτική παράδοση, να ‘διαγράψει’ ή να απαγορεύσει κάποια άλλη προκειμένου να διαμορφώσει νέες συνειδήσεις ή να χειραγωγήσει παλιές.

Οθωμανική μουσική παράδοση

Κωδικός: Μ249 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Το μάθημα εξετάζει τη λόγια μουσική παράδοση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η οποία καλλιεργήθηκε αρχικά υπό την υποστήριξη της οθωμανικής Αυλής και συγκεκριμένων σουφικών αδελφοτήτων και επεκτάθηκε από τον 18ο αι. και έπειτα στα μεγάλα αστικά κέντρα της αυτοκρατορίας (Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Θεσσαλονίκη), προσελκύοντας τη συμμετοχή μουσικών των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων (Ρωμιών/Ελληνορθοδόξων, Εβραίων, Αρμενίων). Επιπλέον, το μάθημα καλύπτει την ενσωμάτωση και το μετασχηματισμό της οθωμανικής αστικής μουσικής στους θεσμούς και τα ιδρύματα μουσικής εκπαίδευσης και επιτέλεσης του σύγχρονου τουρκικού κράτους μετά τη ίδρυση του (1923). Στις διαλέξεις του μαθήματος αντιπαραβάλλονται οι ιδρυτικοί μύθοι και οι γραπτές πηγές της οθωμανικής μουσικής και παρουσιάζονται οι βασικές ιστορικές φάσεις της διαμόρφωσής της. Αναλύονται οι θεσμοί υποστήριξης της μουσικής δημιουργίας και επιτέλεσης, οι κύριες μουσικές φόρμες, τα μουσικο-ποιητικά και συνθετικά πρότυπα και το σύστημα διδασκαλίας και μετάδοσης του μουσικού ρεπερτορίου. Τέλος, δίνεται έμφαση στις ιδεολογικές και αισθητικές διαστάσεις του μετασχηματισμού της οθωμανικής μουσικής παράδοσης στην σύγχρονη μορφή της, κατά την μετάβαση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο σύγχρονο τουρκικό κράτος. Στόχος του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους/τις φοιτητές/-τριες στις ιδιαίτερες πτυχές του οθωμανικού μουσικού πολιτισμού και στην κατανόηση των κεντρικών μορφολογικών, αισθητικών και πολιτικών ζητημάτων που σχετίζονται με την ιστορική εξέλιξη του μουσικού είδους.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC194/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές και οι φοιτήτριες: • θα γνωρίζουν τις ιστορικές και πολιτισμικές συνθήκες που συνέβαλαν στην διαμόρφωση της οθωμανικής μουσικής και ένα σχηματικό χρονολόγιο των σημαντικών γεγονότων και τομών στην ιστορική εξέλιξή της • θα γνωρίζουν κεντρικά πρόσωπα και εκπρόσωπους διαφορετικών ιστορικών φάσεων, βασικές ιστορικές πηγές και τη σχετική μουσική γραμματεία • θα είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τις βασικές μουσικές φόρμες του φωνητικού και οργανικού ρεπερτορίου, τα βασικά χαρακτηριστικά του τροπικού μουσικού συστήματος και των ρυθμικών κύκλων, τα μουσικά όργανα και τους τύπους ορχηστρών • θα είναι σε θέση διατυπώσουν ερευνητικά ερωτήματα σχετικά με την ιστορική εξέλιξη της οθωμανικής μουσικής και τις σύγχρονες ιδεολογικές και πολιτικές προεκτάσεις αυτής της παράδοσης

Οργάνωση και διαχείριση εθνομουσικολογικών αρχείων

Κωδικός: Μ212 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Στο μάθημα «Οργάνωση και Διαχείριση Εθνομουσικολογικών Αρχείων» εξετάζονται οι κύριες αρχές της (μουσικής) βιβλιοθηκονομίας και της οργάνωσης του εθνομουσικολογικού υλικού, από την έρευνα έως και την προβολή του, σε βασικές θεματικές ενότητες όπως εθνομουσικολογία και αρχεία, εθνομουσικολογία και μουσεία, εθνομουσικολογία και βιβλιοθήκες, εθνομουσικολογικές καταγραφές και ταξινομικά συστήματα, σύγχρονες βάσεις εθνομουσικολογικών δεδομένων. Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζονται και χρησιμοποιούνται εργαλεία που αφορούν στη δημιουργία και διαχείριση ποικίλων μορφών δεδομένων (γραπτών, προφορικών, οπτικών, ηχητικών και οπτικοακουστικών). Το μάθημα υποστηρίζεται από εποπτικό υλικό και περιπτώσεις μελέτης (case studies), ενώ η βαθμολόγησή του γίνεται με βάση γραπτές εξετάσεις και εκπόνηση εργασίας

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC326/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Η αξιολόγηση του μαθήματος αποτελείται από: Α. Γραπτές τελικές εξετάσεις (40%) που περιλαμβάνουν - Ερωτήματα ιστορικής, θεωρητικής και μεθοδολογικής υφής σχετικά με το πλαίσιο του μαθήματος, - Συγκριτική αναφορά σε περιπτωσιολογικές μελέτες οργάνωσης και διαχείρισης (εθνο)μουσικολογικών αρχείων, συλλογών, βιβλιοθηκών και μουσείων, - Συνοπτική παρουσίαση της ατομικής εργασίας (βλέπε Β.) και των συμπερασμάτων της. Β. Κατάθεση ατομικής εργασίας (40%) που αφορά σε εκτενή ανάλυση και σχολιασμό μίας μελέτης περίπτωσης του συγκεκριμένου πεδίου από τον ελληνικό και διεθνή χώρο, καθώς και στη δημιουργία μίας πρωτότυπης βάσης εθνομουσικολογικών δεδομένων. Γ. Πρόοδο (20%).

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές: Α) διαθέτουν: - ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων που αφορά στην οργάνωση και τη διαχείριση των εθνομουσικολογικών αρχείων, συλλογών, βιβλιοθηκών και μουσείων, - αντίληψη της ιστορικής διαμόρφωσης του κλάδου της μουσικής αρχειονομίας/βιβλιοθηκονομίας, - εισαγωγικές πληροφορίες πάνω στο θεωρητικό πλαίσιο του γνωστικού αντικειμένου, Β) γνωρίζουν και κατανοούν: - τις κύριες αρχές οργάνωσης και διαχείρισης εθνομουσικολογικού υλικού, - τις σχετικές με το θέμα εξειδικευμένες πηγές βιβλιογραφίας και μελέτης περιπτώσεων, - την ορθή χρήση των συστηματικών εργαλείων και τεχνικών για βασικά ζητήματα του πεδίου, Γ) είναι σε θέση να: - σχεδιάζουν και να υλοποιούν αντίστοιχες επιστημονικές εργασίες σε ατομικό/συλλογικό επίπεδο, - μεταφέρουν την εμπειρική τους προσέγγιση σε περιστάσεις εκτός της ακαδημαϊκής έρευνας, - εφαρμόζουν κριτική μεθοδολογία όσον αφορά σε παραδειγματικές περιπτώσεις στον ελληνικό και τον διεθνή χώρο.

Μαθήματα Επιλογής της Κατεύθυνσης

Μουσική και το "Ιερό".

Κωδικός: ΜΜ113 | Τύπος: Κ2ΕΠΙ

Η μουσική και το ιερό αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης κατάστασης οπουδήποτε, οποτεδήποτε και με οποιονδήποτε τρόπο αυτή εκδηλώνεται. Με βάση το τρίπτυχο της βιωματικής εμπειρίας, έκφρασης και επικοινωνίας διακρίνονται οι ποικίλες συμβολικές και πρακτικές γέφυρες ανάμεσα στη μουσική και το ιερό. Τα εθνογραφικά παραδείγματα του μαθήματος καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα μουσικών θεματικών από τον Ινδουισμό, το Σουφισμό, το Σαμανισμό και από τις μονοθεϊστικές θρησκευτικές παραδόσεις.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές κατανοούν την ανθρωπολογία της θρησκείας και συναφείς εκφράσεις του «ιερού» στο χώρο της εθνομουσικολογίας.

Μουσικοί Χάρτες του Ελληνισμού. Μουσικά δίκτυα

Κωδικός: Μ220 | Τύπος: Κ2ΕΠΙ

Τι είναι η γεωγραφία, αν δεν είναι η χάραξη και η ερμηνεία των γραμμών (Olssen, 1992); Ωστόσο, το σύνορο δεν είναι ένας δημοφιλής όρος, ιδιαίτερα σήμερα που επιστημονικά ενδιαφερόμαστε περισσότερο για τη ρευστότητα και την πλαστικότητα, για την κατάρριψη των γραμμών ανάμεσα στην τέχνη και την καθημερινότητα, για την πολλαπλότητα των ταυτοτήτων, κυρίως όμως για έναν κόσμο που διαρκώς αναμειγνύει το ‘εδώ’ με το ‘εκεί’. Και σε αυτό το παιχνίδι της μείξης, ο χώρος, που είναι συνεχώς πολιτισμικά παραγόμενος και αναπαραγόμενος, παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Η μουσική με τη σειρά της είναι ο κατεξοχήν ενεργοποιητής του χώρου με τη δυνατότητα που δίνει στους ανθρώπους να τον δομούν και ενίοτε να τον κάνουν τον ‘τόπο’ τους, καθώς έχει πρόσβαση στο πλέγμα της μνήμης και του συναισθήματος, λειτουργεί στο ευρύτερο πολιτισμικό συγκείμενο και αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για πολλαπλές μορφές έκφρασης. Οι τρόποι με τους οποίους η μουσική διασχίζει τη φυσική γεωγραφία και δίνει νόημα στον δομημένο χώρο μέσα από τις εμπειρίες των ανθρώπων μας εισάγει, κατά έναν τρόπο, σε ένα πιο υψηλό επίπεδο ανθρωπογεωγραφίας μέσα στην επιστήμη της εθνομουσικολογίας. Αυτοί οι τρόποι είναι ο μηχανισμός που θα ανακαλύψουμε να λειτουργεί ως συνεκτικός ιστός ανάμεσα στις κατά τόπους λαϊκές μουσικές παραδόσεις του Ελληνισμού και τη σύγχρονη επιτέλεσή τους σε πολλά διαφορετικά συγκείμενα, συστατικά δηλαδή της πλατφόρμας που δημιουργεί και αναπτύσσει τις ελληνικές μουσικές κοινότητες και δίκτυα. Έτσι θα εξετάσουμε το πώς μπορούν να δημιουργηθούν πολλαπλοί και πολυεπίπεδοι μουσικοί χάρτες.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC350/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Ατομική Εργασία (60%) Επιλογή μιας θεματικής από έναν προτεινόμενο κατάλογο, σχετική με τα θέματα που καλύπτονται από τις διαλέξεις. Γραπτή Εξέταση (40%) Εξέταση πάνω στο περιεχόμενο του μαθήματος και σε όλες τις θεματικές ενότητες που καλύπτονται από τις διαλέξεις.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος του μαθήματος είναι να σκιαγραφηθούν οι μουσικοί χάρτες του Ελληνισμού συνδυάζοντας εργαλεία της μουσικολογικής ανάλυσης, της οργανολογίας, της θεωρίας δικτύων μαζί με εθνογραφικά δεδομένα. Στον πρώτο κύκλο μαθημάτων θα αναλυθεί ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η μουσική στις αγροκτηνοτροφικές κοινωνίες της στεριανής Ελλάδας, δίνοντας έμφαση στη διάκριση μεταξύ φωνητικής και οργανικής μουσικής. Ειδικός λόγος θα γίνει για τα παλαιά όργανα των αγροκτηνοτροφικών κοινωνιών (γκάιντα, τσαμπούνα κ.λπ.). Τις ιδιαιτερότητες της τεχνικής παιξίματός τους, το ρεπερτόριο καθώς και την ιδιαίτερη ηχητική αισθητική η οποία απορρέει από τα ιδιαίτερά τους χαρακτηριστικά. Οι μουσικές του ζουρνά θα γίνουν η αφορμή για να εξεταστεί το φαινόμενο της τροπικότητας, καθώς και αυτό του επαγγελματισμού στη μουσική, στο πλαίσιο μιας προνεωτερικής πολιτείας. Τα μουσικά όργανα του Αιγαίου, σε συνδυασμό με τις επιτελεστικές πρακτικές του γλεντιού θα είναι η αφορμή για να εξεταστούν οι μουσικές του Αρχιπελάγους σε μια άλλη ομάδα μαθημάτων. Η είσοδος και διάδοση του κλαρίνου θα είναι η αφορμή για διευρυμένη συζήτηση στο πλαίσιο του μαθήματος. Από τη μια, θα εξεταστεί ο αντίκτυπος της διάδοσης του οργάνου στις κατά τόπους μουσικές: πώς το νέο όργανο διαχειρίστηκε τα κατά τόπους οργανικά ρεπερτόρια, πώς επεξεργάστηκε τα τραγουδιστικά ρεπερτόρια, πώς εισήγαγε κομμάτια μέσα από τα δίκτυα των επαγγελματιών μουσικών και των χώρων επιτέλεσης. Από την άλλη, θα εξεταστεί το πέρασμα στην εποχή της νεωτερικότητας με αφορμή τα «νέα ήθη» που έφερε στην μουσική το κλαρίνο και τα συνοδευτικά του όργανα. Ειδικός λόγος θα γίνει για την δισκογραφία και την λογική μέσα από την οποία δισκογραφήθηκε ό,τι δισκογραφήθηκε. Ο αντίκτυπος της δισκογραφίας στις επιτελεστικές πρακτικές των γλεντιών και η διαμόρφωση ρεπερτορίων και ηχητικών αισθητικών. Οι ευρύτερες κοινωνικοπολιτισμικές αλλαγές που έλαβαν χώρα από την εποχή του Μεσοπολέμου ως τις μέρες μας θα αποτελέσουν τον καμβά για μια παράλληλη εξέταση μουσικών ιδιωμάτων απ’ όλα τα μέρη του Ελληνισμού. Θα δοθεί έμφαση στον ρόλο που έπαιξε η αστικοποίηση, η μετανάστευση, ο εξηλεκτρισμός του ήχου, η μουσική βιομηχανία, καθώς και η πρόσφατη αναγέννηση του ενδιαφέροντος για την παραδοσιακή μουσική.

Μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής

Ελληνικό παραδοσιακό γλέντι

Κωδικός: Μ306 | Τύπος: ΕΕ

Θεωρία και πράξη της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής

Κωδικός: Μ287 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα προορίζεται για τους σπουδαστές που επιθυμούν να αποκτήσουν βασικές, αλλά ουσιαστικές γνώσεις των βασικών όρων, συμβόλων, εννοιών και λειτουργιών της θεωρίας της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Ξεκινώντας από τις νότες, τον ρυθμός, την έκφραση και συνεχίζοντας με τα διαστήματα, τις κλίμακες και τις συγχορδίες, οι φοιτητές ενθαρρύνονται να εμπεδώσουν όσα έμαθαν μέσα από το τραγούδι, την οργανοχρησία, τις ακουστικές ασκήσεις και την σύνθεση.

Μουσική, συλλογική μνήμη και εθνικισμός

Κωδικός: Μ307 | Τύπος: ΕΕ

Κατεύθυνση Μουσικής Τεχνολογίας

Μαθήματα στο Υποχρεωτικό Πρόγραμμα Κορμού

Εισαγωγή στη Μουσική Ψυχολογία

Κωδικός: ΜΜ37 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα κορμού αυτό εξετάζει τη μουσική ψυχολογία μέσα από το πρίσμα της συστηματικής μουσικολογίας. Μεταξύ άλλων, συζητούνται θέματα μεθοδολογίας στην ψυχολογία, μουσικής αντίληψης, γνωσιακής μουσικής ψυχολογίας και νευροεπιστήμης, σχέσης ψυχολογίας και μουσικής ανάλυσης, ψυχολογίας των συναισθημάτων και μουσικοθεραπείας (το τελευταίο σε συνεργασία με τον Ελληνικό Σύλλογο Μουσικοθεραπευτών-ΕΣΠΕΜ). Έμφαση δίνεται στην αντιμετώπιση του άγχους των μουσικών με πρακτικό workshop. Εξετάζεται με 50% εβδομαδιαίες εργασίες κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και 50% με εξέταση στο τέλος.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC404/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Υποχρεωτικές εργασίες κατά τη διάρκεια του εξαμήνου. Οι παρουσίες λαμβάνονται υπ’όψιν.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Κατανόηση βασικών εννοιών μουσικής ψυχολογίας. Γνώση του πώς γράφουμε μια εργασία, πώς κάνουμε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και βιβλιογραφικές αναφορές (στις κοινωνικές και θετικές επιστήμες). Έμφαση σε γνωσιακές θεωρίες, θεωρίες συναισθήματος, εισαγωγή στη μουσικοθεραπεία. Σχεδιασμός μελλοντικών στόχων πάνω στο πεδίο της μουσικής και μουσικολογίας.

Φυσική και Μουσική Ακουστική

Κωδικός: ΜΣ19 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα Φυσική και Μουσική Ακουστική αποτελεί το βασικό εισαγωγικό μάθημα στη κατανόηση της φυσικής δομής του ήχου, στα αντικειμενικά και υποκειμενικά του χαρακτηριστικά καθώς και την κατανόηση των ακουστικών φαινομένων που διέπουν την παραγωγή του ήχου στα μουσικά όργανα και την συμπεριφορά τους στο χώρο. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές έννοιες των ταλαντώσεων και της κυματικής μέσω της κατανόησης των ταλαντώσεων στα μουσικά συστήματα(χορδή, αέρια στήλη, μεμβράνη, ράβδος) και των ακουστικών φαινομένων που διέπουν την διάδοση του ήχου στο χώρο.Τέλος, αναφέρεται στη πρόσληψη των υποκειμενικών χαρκτηριστικών απο το αυτί βάσει της επιστήμης της Ψυχοακουστικής, καθώς και σε στοιχεία Ακουστικής ανοικτών και κλειστών χώρων. Στόχος του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση απο τους φοιτητές των αντικειμενικών χαρακτηριστικών του ήχου των μουσικών οργάνων και της φωνής μέσω της επίλυσης ασκήσεων καθώς και με τη βοήθεια λογισμικών ανάλυσης(κυματομορφή, φάσμα, φασματογράφημα).

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC302/

Υποχρεωτικά μαθήματα της Κατεύθυνσης

3D ήχος: αξιολόγηση και μουσική δημιουργία (Σεμινάριο)

Κωδικός: Μ304 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το παρόν σεμινάριο αποτελεί αφορμή εμβύθισης στον κόσμο της τρισδιάστατης ηχητικής αναπαραγωγής και εμβάθυνσης στις μεθόδους πρόσληψης, στις τεχνικές ιδιαιτερότητες καθώς και στις τεχνολογίες ηχογράφησης, παραγωγής και αναπαραγωγής του χωρικού ήχου. Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου οι φοιτητές/φοιτήτριες θα έχουν την ευκαιρία αφενός να αξιοποιήσουν τεχνολογίες 3D ήχου δημιουργικά και αφετέρου να σχεδιάσουν και να συμμετέχουν σε πειράματα αξιολόγησης 3D ηχητικού περιεχομένου.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC443/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Ασκήσεις εργαστηρίων: 40% Σεμιναριακή εργασία: 60%

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στο πλαίσιο του σεμιναριακού μαθήματος 3D ήχος: αξιολόγηση και μουσική δημιουργία, οι φοιτητές/τριες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν σε βάθος την τεχνολογία του χορικού τρισδιάστατου ήχου, ως κλάδου της επαυξημένης/εικονικής/μεικτής πραγματικότητας. Θα διερευνηθεί η δημιουργική χρήση μιας πληθώρας τεχνολογιών τρισδιάστατης ηχητικής αναπαραγωγής και η αποτελεσματικότητα της χρήσης τους στο ευρύ κοινό. Ταυτοχρόνως, θα γίνει εκτίμηση της αποτελεσματικότητας μιας μεγάλης γκάμας μεθόδων αξιολόγησης της πιστότητας απόδοσης του εικονικού τρισδιάστατου ήχου, και θα προταθούν νέες μεθοδολογίες οι οποίες θα πληρούν τα πρότυπα της εποχής και τις ανάγκες των σύγχρονων εφαρμογών. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση: - να κατανοεί τη θεωρία του εικονικού τρισδιάστατου ήχου - να κατανοεί τις τεχνολογίες επαυξημένης, εικονικής και μεικτής πραγματικότητας. - να κάνει χρήση και παραμετροποίηση εργαλείων χορικής ηχητικής αναπαραγωγής - να παραμετροποιεί την χορική ηχητική αναπαραγωγή ανάλογα με τις ανάγκες του εκάστοτε χρήση - να αξιολογεί την ακρίβεια και την πιστότητα διαφόρων μεθόδων χορικής ηχητικής αναπαραγωγής. - να κάνει δημιουργική χρήση του εικονικού τρισδιάστατου ηχητικού πεδίου. - να αντιμετωπίζει κριτικά τη σχετική με το αντικείμενο βιβλιογραφία.

Moυσική δημιουργία για media

Κωδικός: ΜΜ04 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στη μουσική και ηχητική παραγωγή για τα νέα μέσα με έμφαση στο σχεδιασμό του ήχου και τη μουσική δημιουργία για το ραδιόφωνο, την τηλεόραση και το ίντερνετ. Παρουσιάζονται τεχνικές μουσικής παραγωγής και αναλύονται θεωρητικά και τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με τον τρόπο δημιουργίας και διάθεσης της μουσικής για διαφορετικές πλατφόρμες πολυμέσων. Οι φοιτητές/φοιτήτριες αξιολογούνται μέσα από ένα χαρτοφυλάκιο εργασιών οι οποίες παρουσιάζονται στο σύνολο της τάξης με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων και γνώσης.

Ακουστική Οικολογία και μουσική δημιουργία

Κωδικός: Μ303 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται θέματα Ακουστικής Οικολογίας μέσω της μελέτης των φυσικώ, αστικών ηχοτοπίων και της βιοφωνίας με σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογίες. Μέσω της μελέτης της βιοφωνίας θα υπάρξουν προεκτάσεις στο χώρο της βιομουσικολογίας και ορνιθομουσικολογίας, καθώς και αναφορά στο έργο των δημιουργών που έχουν ως αφετηρία τα ηχοτοπία και χρησιμοποιούν ως πρωτογενές υλικό ήχους απο τη βιοπανίδα. Στο πρακτικό σκέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα ασχοληθούν με την ανάλυση και σύνθεση ηχοτοπίων με σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογίες

Ακουστική Σχεδίαση Κλειστών Χώρων

Κωδικός: ΜΟ56 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα μελετά την απόκριση κλειστών χώρων σε ηχητικά σήματα, με σκοπό την αναγνώριση/πρόβλεψη προβλημάτων και την εξεύρεση λύσεων και στόχο τη βελτιστοποίηση της ακουστικής εμπειρίας των ακροατών. Στο πλαίσιο του μαθήματος παρουσιάζονται αφενός οι βασικές αρχές ακουστικής και αφετέρου υπολογιστικά μοντέλα εικονικής προσομοίωσης ακουστικής κλειστών χώρων. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν πιθανά μειονεκτήματα της ακουστικής διαφόρων χώρων, και να προτείνουν βελτιωτικές παρεμβάσεις ανάλογα με τη χρήση του.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC376/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Ασκήσεις εργαστηρίων : 30% Τελική εργασία: 30% Εξέταση μαθήματος : 40%

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα μελετά την απόκριση κλειστών χώρων σε ηχητικά σήματα, με σκοπό την αναγνώριση/πρόβλεψη προβλημάτων και την εξεύρεση λύσεων και στόχο τη βελτιστοποίηση της ακουστικής εμπειρίας των ακροατών. Στο πλαίσιο του μαθήματος παρουσιάζονται αφενός οι βασικές αρχές ακουστικής και αφετέρου υπολογιστικά μοντέλα εικονικής προσομοίωσης ακουστικής κλειστών χώρων. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση: - να κατανοεί τις ιδιότητες των ηχητικών κυμάτων - να κατανοεί τις ιδιότητες που διέπουν την εκπομπή ηχητικών κυμάτων - να γνωρίζεί τα κατευθυντικά χαρακτηριστικά βασικών τύπων ηχογόνων πηγών, συμπεριλαμβανομένων των πιο διαδεδομένων μουσικών οργάνων. - να εκτελέι και να αναλύει ακουστικές μετρήσεις κλειστών χώρων. - να αναγνωρίζει ακουστικά χαρακτηριστικά κλειστών χώρων ακρόασης διαφόρων χρήσεων - να εντοπίζει πιθανά μειονεκτήματα της ακουστικής κλειστών χώρων διαφόρων χρήσεων (στάσιμα κύματα, χαμηλή ευκρίνεια, υψηλή αντήχηση κλπ.) - να προτείνει παρεμβάσεις οι οποίες θα λειτουργούν βελτιωτικά στην ακουστική κλειστών χώρων, ανάλογα με τη χρήση τους.

Γνωσιακή μουσικολογία - Μουσική, γλώσσα και νους

Κωδικός: ΜΜ43 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ, Κ2ΥΠΟ

Οι γνωσιακές επιστήμες μπορούν να ορισθούν συνοπτικά ως οι επιστήμες που μελετούν το μυαλό, τον εγκέφαλο και γενικότερα τη φύση της νοημοσύνης. Το μάθημα αυτό έχει πολυ-επιστημονικό χαρακτήρα και αντλεί υλικό από εμπειρικές επιστήμες όπως ψυχολογία, φιλοσοφία,νευροεπιστήμες, πληροφορική, γλωσσολογία και βιολογία. Συζητούνται θέματα μουσικής αντίληψης, μουσικής μνήμης και προσοχής, μουσικών εννοιών και αναπαραστάσεων, ομοιότητας και κατηγοριοποίησης, μουσικής σημειωτικής. Δίνεται έμφαση στη σχέση μουσικής και γλώσας στα διαφορετικά επίπεδα ανάλυσης, όπως συντακτικό και σημασιολογία. Το μάθημα εξετάζεται με 50% εργασίες κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και 50% με εξέταση ή γραπτή εργασία στο τέλος.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC168/

Μέθοδοι αξιολόγησης: 50% ομαδική προφορική παρουσίαση και 50% γραπτή εργασία. Οι παρουσίες λαμβάνονται υπ’όψιν.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Κατανόηση του πεδίου της Γνωσιακής Μουσικολογίας ως μέρος της Συστηματικής. Γνώση βασικών εννοιών γνωσιακής επιστήμης και γλωσσολογίας, κατανόηση σχέσης μουσικής και γλώσας στο γνωσιακό επίπεδο. Βασική γνώση ανθρώπινου εγκεφάλου και λειτουργιών που σχετίζονται με τη μουσική και τη γλώσα. Κατανόηση βασικών αρχών σημειολογίας. Γνώση του πώς γίνεται μια προφορική παρουσίαση και ανεύρεση έγκριτης βιβλιογραφίας

Δημιουργική Τεχνολογία

Κωδικός: Μ230 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές/φοιτήτριες σε προγραμματιστικά περιβάλλοντα με σκοπό την εξοικείωση με τις σύγχρονες πρακτικές για τον σχεδιασμό και την επεξεργασία του ήχου χρησιμοποιώντας αλγοριθμικές διαδικασίες. Δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητές/φοιτήτριες να έρθουν σε επαφή με τα νέα αισθητικά ρεύματα και να εφαρμόσουν τις γνώσεις τους στη μουσική δημιουργία με μεικτά μέσα που περιλαμβάνει ακουστικά όργανα και ηλεκτρονικές πηγές. Η εξέταση γίνεται με εργασίες που συνυπολογίζονται στον τελικό βαθμό και παρουσιάζονται στο σύνολο της τάξης με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων και γνώσης.

Εισαγωγή στη Μουσική Τεχνολογία

Κωδικός: ΜΟ90 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα Εισαγωγή στη Μουσική Τεχνολογία αποτελεί εισαγωγικό μάθημα της κατεύθυνσης Μουσικής Τεχνολογίας. Στόχο έχει να εισάγει τους εκπαιδευόμενους στα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει ο συγκεκριμένος κλάδος και να τους εφοδιάσει με τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες ώστε να μπορέσουν να ασχοληθούν με πιο εξειδικευμένα αντικείμενα του χώρου. Μέσω του συγκεκριμένου μαθήματος οι φοιτητές εκτίθενται στα ακόλουθα γνωστικά αντικείμενα: Ανατομία και ανάλυση ηχητικών σημάτων, μηχανισμοί παραγωγής ανθρώπινης φωνής και ακοής, πρωτόκολλα MIDI και OSC, βασικές αρχές ηχοληψίας και μουσικης παραγωγής, παραγωγή ηλεκτρονικής παρτιτούρας.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC358/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Ασκήσεις εργαστηρίων : 40% Ερωτήσεις κριτικού σχολιασμού: 20% Εξέταση μαθήματος : 40%

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα Εισαγωγή στη Μουσική Τεχνολογία είναι το πρώτο εισαγωγικό μάθημα της κατεύθυνσης Μουσικής Τεχνολογίας. Στόχο έχει να εισάγει τους εκπαιδευόμενους στα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει ο συγκεκριμένος κλάδος και να τους εφοδιάσει με τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες ώστε να μπορέσουν να ασχοληθούν με πιο εξειδικευμένα αντικείμενα του χώρου. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση: - Να κατατάσσει τους ήχους σε κατηγορίες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους - Να αναγνωρίζει τα αντικειμενικά και τα υποκειμενικά χαρακτηριστικά των ήχων - Να αναλύει ηχητικά σήματα στο πεδίο του χρόνου και των συχνοτήτων έσω ειδικών λογισμικών και να αντλεί πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά τους. - Να κατανοεί πλήρως τη λειτουργία του ανθρώπινου αυτιού - Να κατανοεί πλήρως τη λειτουργία του μηχανισμού παραγωγής φωνής και τραγουδιού. - Να αναλύει πλήρως τη δομή και το περιεχόμενο των μηνυμάτων MIDI. - Να γνωρίζει τις προϋποθέσεις για την κατάταξη ενός υλισμικού/λογισμικού στην κατηγορία General MIDI. - Να κατατάσσει τα μικρόφωνα σε κατηγορίες αναλόγως του τρόπου κατασκευής τους, να γνωρίζει πλήρως τις δυνατότητες της κάθε κατηγορίας καθώς και να κατανοεί τα χαρακτηριστικά των μικροφώνων όπως παρουσιάζονται από τους κατασκευαστές τους. - Να κατανοεί τα πολικά διαγράμματα και τα διαγράμματα συχνοτικής απόκρισης των μικροφώνων, και να μπορείς βάσει αυτών να επιλέγει το κατάλληλο μικρόφωνο για κάθε χρήση. - Να γνωρίζει τη λειτουργία και τα χαρακτηριστικά των συνηθέστερων τύπων καλωδίων και κονεκτόρων ήχου. - Να γνωρίζει τη λειτουργία και τα χαρακτηριστικά των μεγαφώνων και των ηχείων. - Να κατανοεί τς βασικές αρχές ψηφιοποίησης του ηχητικού σήματος - Να γνωρίζει τα χαρακτηριστικά των διαφόρων τύπων αρχείων ήχου. - Να γνωρίζει τις βασικές αρχές που διέπουν τη συμπίεση ηχητικών δεδομένων. - Να κατανοεί βασικές αρχές ακουστικής κλειστών χώρων.

Εισαγωγή στην Ηλεκτρακουστική Μουσική

Κωδικός: ΜΜ49 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα παρουσιάζει βασικές αισθητικές τάσεις της ηλεκτροακουστικής μουσικής από τα μέσα του 20ου αιώνα έως τις μέρες μας. Συζητά τα τεχνολογικά μέσα κάθε περιόδου, τους συνθέτες, και αναλύει προεξέχοντα έργα από το ρεπερτόριο. Επικεντρώνεται στις σύγχρονες τεχνικές ηχητικής επεξεργασίας, δίνοντάς τη δυνατότητα στους φοιτητές/φοιτήτριες να εξοικειωθούν με διαδεδομένα λογισμικά για τη δημιουργία και επεξεργασία του ήχου, να αποκτήσουν πρακτική εμπειρία μέσα από εργασίες που θα διαμορφώσουν οι ίδιοι και να κατανοήσουν θεμελιώδεις έννοιες της ηλεκτρονικής μουσικής.

Εισαγωγή στον μουσικό προγραμματισμό

Κωδικός: Μ232 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις βασικές αρχές μουσικού προγραμματισμού. με τη χρήση της γλώσσας Max/MSP. Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές έρχονται αφενός σε επαφή με βασικές μεθόδους και διαδικασίες αλγοριθμικής επίλυσης προβλημάτων και αφετέρου με τον προγραμματισμό μουσικών/ηχητικών εφαρμογών. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να προγραμματίζουν μουσικούς αλγόριθμους σύνθεσης, επεξεργασίας και αναπαραγωγής πολυκάναλων ηχητικών σημάτων.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC357/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Ασκήσεις εργαστηρίων : 40% Προγραμματισμός στην τάξη : 20% Εξέταση μαθήματος : 40%

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις βασικές αρχές μουσικού προγραμματισμού. με χρήση της γλώσσας Max/MSP. Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές έρχονται αφενός σε επαφή με βασικές μεθόδους και διαδικασίες αλγοριθμικής επίλυσης προβλημάτων και αφετέρου με τον προγραμματισμό μουσικών/ηχητικών εφαρμογών. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση: • να γνωρίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά των πιο διαδεδομένων γλωσσών μουσικού προγραμματισμού • να γνωρίζουν βασικές αρχές που διέπουν τον μουσικό προγραμματισμό • να κατανοούν τη λειτουργία του περιβάλλοντος προγραμματισμού Max/MSP • να κατανοούν τη δομή του πρωτοκόλλου MIDI • να συντάσσουν αλγόριθμους μουσικού προγραμματισμού κάνοντας χρήση της βιβλιοθήκης συναρτήσεων Max • να συντάσσουν αλγόριθμους μουσικού προγραμματισμού κάνοντας χρήση της βιβλιοθήκης συναρτήσεων MSP • να σχεδιάζουν και να προγραμματίζουν εκ του μηδενός αλγόριθμους ανάλυσης, επεξεργασίας και σύνθεσης ηχητικών σημάτων • να σχεδιάζουν και να προγραμματίζουν εκ του μηδενός αλγόριθμους μουσικής δημιουργίας.

Ηχοληψία Ι (Μικρόφωνα – Μεγάφωνα - Ηχεία)

Κωδικός: ΜΟ84 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα παρουσιάζει τα είδη των μικροφώνων σύμφωνα με τον τρόπο μετατροπής του ήχου σε ηλεκτρισμό και τα πολικά διαγράμματα. Παρουσιάζονται οι στερεοφωνικές τεχνικές ηχογράφησης με εργαστηριακή πρακτική στο στούντιο. Παρουσιάζονται τα είδη των μεγάφωνων και τα είδη των κουτιών που τοποθετούνται για να γίνουν ηχεία. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές έννοιες της ηχοληψίας, μέσα από τα κύρια εργαλεία της, τα μικρόφωνα και τα ηχεία και την χρήση αυτών. Στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση από τους φοιτητές των ιδιαιτεροτήτων των μικροφώνων και ηχείων, και η χρησιμοποίηση τους μέσα από ένα αισθητικό κριτήριο ανάλογα με το είδος μουσικής που θα θελήσουν να καταγράψουν.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC308/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους φοιτητές οι ιδιαιτερότητες των μικροφώνων και ηχείων, και χρησιμοποίηση τους μέσα από ένα αισθητικό κριτήριο ανάλογα με το είδος μουσικής που θα θελήσουν να καταγράψουν. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση: - Να έχει κατανοήσει τους τύπους μικροφώνων. - Να έχει κατανοήσει τους τύπους μεγάφωνων. - Να έχει κατανοήσει τους τύπους ηχείων. - Να διακρίνει την καταλληλότερη τεχνική ηχογράφησης για κάποια δεδομένη ηχητική πηγή. - Να διακρίνει την καταλληλότερη στερεοφωνική τεχνική ηχογράφησης, αξιολογώντας την ακουστική του χώρου στον οποίο θα γίνει η ηχογράφηση, την κατευθυντικότητα των μικροφώνων και το συχνοτικό φάσμα και κατευθυντικότητα των ηχητικών πηγών.

Ηχοληψία ΙΙ (Εισαγωγή στην Ηχοληψία)

Κωδικός: ΜΟ85 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα Ηχοληψία ΙΙ παρουσιάζει εξελιγμένες τεχνικές ηχοληψίας τόσο στο στούντιο όσο και για ζωντανή μουσική με εργαστηριακή πρακτική, όπως και επεξεργασίας, μίξης και mastering για μια ολοκληρωμένη και σφαιρική γνώση στα θέματα της ηχοληψίας. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εμβάθυνση των φοιτητών σε ειδικές έννοιες και τεχνικές της ηχοληψίας. Στόχος του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους φοιτητές των ειδικών τεχνικών και η αποτελεσματική χρήση αυτών για άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC309/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους φοιτητές των ειδικών τεχνικών και οι αποτελεσματική χρήση αυτών για άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση: - Να έχει κατανοήσει ειδικές τεχνικές ηχοληψίας. - Να έχει κατανοήσει τρόπους ηχητικής αποκατάστασης προβληματικών ηχογραφήσεων. - Να έχει κατανοήσει τα αισθητικά κριτήρια της επιλογής της κατάλληλης τεχνικής ηχοληψίας. - Να διακρίνει την καταλληλότερη τεχνική ηχογράφησης για κάποια δεδομένη ηχητική πηγή. - Να αποκτήσει ικανότητες στην πραγματοποίηση τόσο ηχογράφησης σε στούντιο όσο και σε μια συναυλία.

Θεωρίες υπολογιστικής μουσικής ανάλυσης του 20ού αιώνα

Κωδικός: Μ204 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ, Κ1ΕΠΙ

Το μάθημα εστιάζει σε σημαντικές θεωρίες μουσικής ανάλυσης που αναπτύχθηκαν κατά τον 20ό αιώνα, όπως η σενκεριανή ανάλυση, η σημειοτική ανάλυση του Nattiez, η Γενετική θεωρία των Lerdahl και Jackendoff, καθώς και η Θεωρία Συνόλων Τονικών Υψών του Alan Forte. Οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με το θεωρητικό υπόβαθρο της κάθε μεθόδου και εν συνεχεία την εφαρμογή σε κυρίως σύγχρονα έργα που έχουν επιλεγεί από τη διδάσκουσα και από τους ίδιους. Επίσης συζητούνται και κάποια θέματα 21ου αιώνα όπως η μαθηματική μουσική θεωρία, τα Tonnetz, κ.α. Το μάθημα εξετάζεται με 50% εβδομαδιαίες εργασίες κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και 50% με εξέταση σαββατοκύριακου (Οι φοιτητές παίρνουν τα θέματα στο σπίτι τους και φέρνουν τις απαντήσεις δύο μέρες αργότερα).

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC403/

Μέθοδοι αξιολόγησης: 3 εργασίες/αναλύσεις στη διάρκεια του εξαμήνου (σενκεριανή, παραδειγματική, pitch class set theory) και μία τελική εργασία που είναι εξέταση Σαββατοκύριακου (Οι φοιτητές παίρνουν τα θέματα στο σπίτι τους τη συμφωνημένη Παρασκευή και τα επιστρέφουν Δευτέρα πρωί).Οι παρουσίες λαμβάνονται υπ’όψιν.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Γνώση σημαντικών μεθόδων μουσικής ανάλυσης 20/21ου αιώνα. Αναλυτική σκέψη και εφαρμογή στη μουσική. Βαθύτερη κατανόηση του κλάδου της συστηματικής μουσικολογίας και του ρόλου της μουσικής ανάλυσης σε αυτή. Γνωριμία με την έννοια της υπολογιστικής μοντελοποίησης μουσικοαναλυτικών διαδικασιών. Κριτική σκέψη πάνω στον τομέα της μουσικής ανάλυσης και επιλογής μεθοδολογίας.

Μουσική παραγωγή για media

Κωδικός: Μ301 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Σε αυτό το γνωστικό αντικείμενο, παρουσιάζεται ο κόσμος των creative media και η σχέση τους με τη μουσική βιομηχανία. Παρουσιάζονται όλα τα σύγχρονα εργαλεία (software και hardware) τα οποία έχει διαθέσιμα ο σύγχρονος μουσικός για να συνθέσει μουσική για κινηματογράφο, games, ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαφήμιση κ.ο.κ., καθώς και τεχνικές αλληλεπίδρασης της μουσικής με την εικόνα. Επίσης παρουσιάζεται ο ρόλος του σύγχρονου συνθέτη για Media σε σχέση με τις άλλες ειδικότητες της μουσικής βιομηχανίας με τις οποίες καλείται να συνεργαστεί (παραγωγοί, φροντιστές, σκηνοθέτες κλπ).

Μουσική στην κοινότητα

Κωδικός: Μ237 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Η μουσική στην κοινότητα έχει να κάνει με το πώς χρησιμοποιείται η μουσική πράξη σε άτομα από ευπαθείς ομάδες της κοινωνίας. Οι φοιτητές μαθαίνουν να είναι μουσικοί εμψυχωτές ειδικών ομάδων, κάνοντας παράλληλα με το μάθημα στο Πανεπιστήμιο και πρακτική άσκηση σε κάποιο φορέα της κοινότητας, όπως νοσοκομεία, ψυχιατρεία, δομές φιλοξενίας προσφύγων, απεξάρτηση, ΜΚΟ μειονοτήτων κ.α. Στο θεωρητικό μέρος του μαθήματος συζητούνται ειδικά θέματα μουσικής ψυχολογίας και νευροεπιστήμης, μουσικοθεραπείας, ψυχιατρικής (σε συνεργασία με το Αιγινήτειο νοσοκομείο) καθώς και φιλοσοφικά θέματα πάνω στο αντικείμενο του μαθήματος. Επίσης, στο Πανεπιστήμιο υπάρχει και η πρακτική εκπαίδευση τεχνικών που χρειάζονται οι φοιτητές προκειμένου να εργαστούν με την ομάδα που έχουν επιλέξει, καθώς και η υποστήριξη που απαιτείται. Το μάθημα εξετάζεται με 50% πρακτική εργασία στα πλαίσια ευπαθών ομάδων κατά τη διάρκεια του εξαμήνου (10 επισκέψεις) και 50% με γραπτή εργασία.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC166/

Μέθοδοι αξιολόγησης: 50% Πρακτική άσκηση σε εξωτερικό φορέα με άτομα ευπαθών ομάδων και 50% γραπτή εργασία. Οι παρουσίες είναι υποχρεωτικές στον εξωτερικό φορέα.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Κατανόηση του όρου “Μουσική στην Κοινότητα”. Γνωριμία με διαφορετικές κοινότητες ευπαθών ομάδων. Κατανόηση χρήσης μουσικής σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Πρακτική άσκηση σε μία ομάδα της κοινότητας. Γνώση του πώς συνεργαζόμαστε με συμφοιτητές και εξωτερικούς φορείς. Συζήτηση ρόλου της μουσικής στη ζωή, την υγεία και την ευημερία. Εξάσκηση στη δημιουργία μουσικού υλικού, αυτοσχεδιασμού και ομαδικής σύνθεσης. Συγγραφή εργασίας.

Τεχνικές Ανάλυσης, Επεξεργασίας και Σύνθεσης Ηχητικών Σημάτων (Τεχνικές Ανάλυσης/Σύνθεσης Ήχων)

Κωδικός: ΜΟ97 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Στο πλαίσιο του μαθήματος Τεχνικές Ανάλυσης Επεξεργασίας και Σύνθεσης Ηχητικών Σημάτων διδάσκονται βασικά κεφάλαια ανατομίας του ήχου, στοιχεία ανάλυσης και επεξεργασίας ψηφιακών ηχητικών σημάτων και τεχνικές ηχητικής σύνθεσης. Στο πρώτο σκέλος του μαθήματος (Ανάλυση ήχων) εξετάζονται οι κύριες τεχνικές ανάλυσης του ηχητικού σήματος με τη βοήθεια ειδικών λογισμικών, για την καλύτερη κατανόηση των παραμέτρων του ήχου. Στο σκέλος της Επεξεργασίας αναλύονται σε βάθος και γίνεται χρήση όλων των τεχνικών επεξεργασίας ηχητικών σημάτων (εφέ). Στο τελευταίο σκέλος (Σύνθεση) επιχειρείται η ανασύσταση του ήχου μέσα από διαφορετικές κατηγορίες τεχνικών σύνθεσης.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC346/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Ασκήσεις εργαστηρίων: 40% Τελική εργασία: 30 Εξέταση μαθήματος: 30%

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στο πλαίσιο του μαθήματος Τεχνικές Ανάλυσης Επεξεργασίας και Σύνθεσης Ηχητικών Σημάτων διδάσκονται βασικά κεφάλαια ανατομίας του ήχου, στοιχεία ανάλυσης και επεξεργασίας ψηφιακών ηχητικών σημάτων και τεχνικές ηχητικής σύνθεσης. Στο πρώτο σκέλος του μαθήματος (Ανάλυση ήχων) εξετάζονται οι κύριες τεχνικές ανάλυσης του ηχητικού σήματος με τη βοήθεια ειδικών λογισμικών, για την καλύτερη κατανόηση των παραμέτρων του ήχου. Στο σκέλος της Επεξεργασίας γίνεται εκτενής μελέτη και χρήση όλων των τεχνικών επεξεργασίας ηχητικών σημάτων (εφέ). Στο τελευταίο σκέλος (Σύνθεση) επιχειρείται η ανασύσταση του ήχου μέσα από διαφορετικές κατηγορίες τεχνικών σύνθεσης. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση: - να κατανοεί τις ιδιότητες των αναλογικών και ψηφιακών ηχητικών σημάτων - να αναλύει ηχητικά σήματα στο πεδίο του χρόνου και στο πεδίο των συχνοτήτων. - να γνωρίζει τις βασικές αρχές ψηφιοποίησης ηχητικών σημάτων. - να κατανοεί τον τρόπο λειτουργίας και την παραμετροποίηση των βασικών μονάδων επεξεργασίας ηχητικών σημάτων. - να κάνει δημιουργική χρήση των μονάδων επεξεργασίας ηχητικών σημάτων. - να γνωρίζει των τρόπο λειτουργίας και παραμετροποίησης των πιο διαδεδομένων τεχνικών σύνθεσης ηχητικών σημάτων. - να κάνει δημιουργική χρήση των πιο διαδεδομένων τεχνικών σύνθεσης ηχητικών σημάτων.

Μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής

Jazz σύνολα και αυτοσχεδιασμός

Κωδικός: Μ299 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα αυτό έχει σαν στόχο την επιλογή, ενορχήστρωση, ανάπτυξη του αυτοσχεδιασμού και εκτέλεση μουσικών κομματιών από το Τζαζ ρεπερτόριο. Στο μάθημα των Μουσικών Συνόλων παρακολουθείται και καθοδηγείται η εξέλιξη των φοιτητών, τόσο σε θέματα εκτέλεσης, επικοινωνίας αλλά και αισθητικής. Η διδασκαλία περιλαμβάνει 4 διδακτικούς πυλώνες οι οποίοι λειτουργούν παράλληλα και συμπληρωματικά ο ένας προς τον άλλο, αποτελώντας αναπόσπαστο μέρος κάθε μαθήματος:οργάνωση και επιλογή ρεπερτορίου -ηχητικό αποτύπωμα, ενορχήστρωση-στυλιστική προσέγγιση, επικοινωνία-συλλογικότητα, ερμηνεία-αυτοσχεδιασμός-καινοτομία. Καταθέτοντας μουσικές γνώσεις και καλλιτεχνικές ευαισθησίες μέσω μιας σειράς προβών, οι συμμετέχοντες θα προετοιμάζουν ρεπερτόριο το οποίο και θα παρουσιάζεται στο τέλος κάθε εξαμήνου. Οι συναυλίες θα ηχογραφούνται και θα βιντεοσκοπούνται.

Ηχοληψία και παραγωγή για σχολικές μονάδες

Κωδικός: Μ302 | Τύπος: ΕΕ

Σε αυτό το γνωστικό αντικείμενο οι φοιτητές αποκτούν τις γνώσεις και δεξιότητες να χειριστούν με επιτυχία ένα σύστημα ηχητικής κάλυψης σε περιβάλλον σχολικών μονάδων, με απώτερο σκοπό την επιτυχή διοργάνωση και κάλυψη σχολικών εκδηλώσεων, τόσο στην Α/θμια, στην Β/θμια εκπάιδευση, όσο και στα Μουσικά Σχολεία. Παρουσιάζονται βασικές γνώσεις ηχοληψίας, βασικού ηχητικού εξοπλισμού, συνδεσμολογίας και δημιουργικής χρήσης αυτών.

Ηχοληψία και παραγωγή Μουσικών συνόλων

Κωδικός: Μ300 | Τύπος: ΕΕ

Σε αυτό το γνωστικό αντικείμενο, παρουσιάζεται η οργάνωση μουσικών συνόλων σε ποικίλα μουσικά ιδιώματα όπως η κλασική, παραδοσιακή, ethnic και δημοφιλής μουσική. Εξετάζεται η οργάνωση των συνόλων σε μουσικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο ηχοληψίας και μουσικής παραγωγής. Αναλύονται παράμετροι και διαφοροποιήσεις που αφορούν την παραγωγή τους, τόσο σε περιβάλλον ηχογράφησης σε studio όσο και σε περιβάλλον ζωντανής συναυλίας.

Μουσική Βιομηχανία

Κωδικός: ΜΜ15 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα Μουσική Βιομηχανία παρουσιάζει την εξέλιξη της μουσικής δημιουργία βάσει της εξέλιξης της τεχνολογίας ήχου στο χώρο της δισκογραφίας και διάχυσης της μουσικής πληροφορίας. Αυτές οι εξελίξεις τα τελευταία 100 χρόνια δημιούργησαν ένα οικοσύστημα βιομηχανικών διαστάσεων, εκμετάλλευσης της μουσικής δημιουργίας προς όφελος των δημιουργών αλλά και των δισκογραφικών εταιριών. Η ύλη του μαθήματος επικεντρώνεται σε θέματα ιστορίας της μουσικής βιομηχανίας, πνευματικά δικαιώματα, δίκτυα μουσικής, τεχνολογίες διάχυσης και ανάκτησης της μουσικής πληροφορίας και στις νέες τάσεις στο χώρο της μουσικής βιομηχανίας στην μεταψηφιακή εποχή.

Παραγωγή ραδιοφωνικής εκπομπής

Κωδικός: Μ255 | Τύπος: ΕΕ

Στο πλαίσιο αυτού του μαθήματος αναπτύσσονται θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις για την δημιουργία μιας πρωτότυπης αυτοτελούς ραδιοφωνικής εκπομπής με μουσικολογικό περιεχόμενο. Εξετάζονται επίσης τεχνικές για την αρχιτεκτονικής μιας μουσικής εκπομπής και ενός ραδιοφωνικού θεάτρου όσον αφορά στο λόγο, στην επιλογή φωνών, στην επιλογή μουσικής, τις τεχνικές συνέντευξης και μουσικής επένδυσης, καθώς και την ανάδειξη ενός ιδιαίτερου μουσικού στυλ. Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές διδάσκονται τεχνικές, ηχοληψίας, επεξεργασίας, ισοστάθμισης και προετοιμασίας του υλικού της εκπομπής στο στούντιο 310 του Τμήματος.

Κατεύθυνση Βυζαντινής Μουσικολογίας

Μαθήματα στο Υποχρεωτικό Πρόγραμμα Κορμού

Βυζαντινή Μουσικολογία

Κωδικός: ΜΣ03 | Τύπος: ΥΚ

Τι εννοούμε υπό τον (τόσο οικείο πλήν, όμως, σαφώς αμφίσημο) όρο Βυζαντινή Μουσική; Ασφαλώς το συναμφότερο: ως τέχνη, την Ψαλτική, που «διὰ ῥυθμῶν καὶ μελῶν περὶ τοὺς θείους ὕμνους καταγίγνεται» [Γαβριήλ ιερομόναχος, στίχοι 27-8], και ως επιστήμη, τη (βυζαντινή) Μουσικολογία, που μεθοδικά και συστηματικά αποπειράται να αρθρώσει υπεύθυνο λόγο για τα πολυποίκιλα δεδομένα της ίδιας τέχνης, λόγο που απαιτεί, βέβαια, αντίστοιχη έρευνα και σπουδή και γνώση. Η αλληλεξάρτηση αμφότερων των «πτυχών» της Βυζαντινής Μουσικής είναι πασιφανής και αυταπόδεικτη· και παρότι σαφώς φαίνεται να προέχει η πρακτική διάσταση του πράγματος (αν παραθεωρηθεί η ίδια η ψαλτική έκφραση, η μουσική ως τέχνη και καλλιτεχνία, τι απομένει να σχολιάσει ο μουσικολόγος;) ποιος αντιλέγει ότι και η βαθύτερη γνώση των πολλαπλών θεωρητικών δεδομένων του πράγματος λειτουργεί ευεργετικότατα για τον ψάλτη ως καλλιτέχνη; Από παλιά το τόνιζε, άλλωστε, και ο Μανουήλ Χρυσάφης: «...οἱ φιλοτιμούμενοι ἐπὶ τὸ ψάλλειν εἰδέναι καὶ ἐπιστήμονες εἶναι τῆς ψαλτικῆς [...] μετ' ἐπιστήμης ἀκριβοῦς τε καὶ ἀπταίστου τὴν τοιαύτην μετέρχεσθαι τέχνην» [στίχοι 11-2, 14-1]. Πάντως, όπως διδάσκει και η ιστορία, η Μουσικολογία εξακολουθεί να «παρακολουθεί» διακριτικά την Ψαλτική, «παρεμβαίνουσα» όπου δει· η επιστήμη έπεται της τέχνης, που –υπό τον χαρακτήρα της εκκλησιαστικής μουσικής– παραμένει από αιώνων –και αναμφίβολα θα συνεχίσει να διατελεί– αειθαλής, αφού είναι συνυφασμένη με τα λατρευτικά δρώμενα της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εκκλησιαστική μουσική –οποιασδήποτε μορφής ή καλλιτεχνικής αξίας– υφίσταται από το «καὶ ὑμνήσαντες ἐξῆλθον εἰς τὸ ὄρος τῶν ἐλαιῶν» (Ματθ. 26, 30) και θα εξακολουθήσει να υπάρχει έως ότου «ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ…» (Ματθ. 25, 31). Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν επικεντρώνεται στην εξασφάλιση της συνέχειας της Βυζαντινής Μουσικής ως τέχνης· ανιχνεύεται, αντίθετα, στην ευκρινή επισήμανση της λανθάνουσας δυναμικής της Βυζαντινής Μουσικής ως επιστήμης. Αφορά, για την ακρίβεια, στην ανάδειξη της επιθυμητής συναλληλίας, στην επίτευξη μιας αρμονικής συμπόρευσης, μεταξὺ επιστήμης και τέχνης, με ένα προφανή σκοπό: η δυναμική της επιστήμης να συμβάλλει σε μιαν συνεχή βελτιστοποίηση των επί μέρους πτυχών της τέχνης, εγγυωμένη την αέναη –οὐσιαστικά– επικαιροποίηση της Βυζαντινής Μουσικής.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC249/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση (60%). Παρουσίαση Εργασίας (40%)

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους σπουδαστές της σημασίας της βυζαντινής μουσικολογίας στη μουσική τέχνη και επιστήμη γενικότερα. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να: - Έχει κατανοήσει τα βασικά και κρίσιμα χαρακτηριστικά της βυζαντινής μουσικολογίας. - Έχει γνώση των εργαλείων και των τεχνικών της έρευνας πάνω στη βυζαντινή μουσικολογία. - Είναι σε θέση διακρίνει τους βασικούς ρόλους προσώπων και πραγμάτων, ειδικών και τεχνικών όρων που συνάπτονται με δεδομένα της ευρύτερης βυζαντινομουσικολογικής έρευνας. - Χρησιμοποιεί τις μεθοδολογίες της βυζαντινής μουσικολογίας προς επιστημονικό και καλλιτεχνικό όφελος. - Αναλύει και υπολογίζει τα βασικά στοιχεία των πηγών και να τα αξιοποιεί είτε στη μουσική πράξη είτε κατά την εκπόνηση σχετικών εργασιών και μελετημάτων. - Συνεργαστεί με τους συμφοιτητές του για να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν προφορικές ή και γραπτές εργασίες, ως συμβολές σε μιαν καινοτόμο προσέγγιση των ζητημάτων της βυζαντινομουσικολογικής επιστημονικής έρευνας με άμεσες επιπλέον εφαρμογές στην καλλιτεχνική μουσική πράξη.

Ήχοι και ανατολικά τροπικά συστήματα

Κωδικός: ΜΜ112 | Τύπος: ΥΚ

Η Βυζαντινή Μουσική ή «Ψαλτική» καθώς και ευρύτερα η ελληνική παραδοσιακή μουσική εντάσσεται σε μια ευρύτερη ομάδα μουσικών παραδόσεων της Ανατολικής Μεσογείου με τις οποίες εμφανίζει κοινά μουσικά χαρακτηριστικά. Ένα από τα σπουδαιότερα είναι η αντίληψη της θεωρητικής ανάλυσης με όρους και αρχές που έχουν την καταγωγή τους στην αρχαία ελληνική μουσική θεωρία, εξελίσσονται κατά την εποχή του Βυζαντίου και διαδίδονται με αλληλεπιδράσεις στους γειτονικούς πολιτισμούς (Άραβες, Πέρσες, Οθωμανούς, Σλάβους κ.λπ.), Το σπουδαιότερο και εκτενέστερο μέρος της ελληνικής θεωρίας είναι η τροπικότητα, η οποία στη βυζαντινή παράδοση της Ψαλτικής, που σώθηκε μέχρι τις μέρες μας, εκφράζεται με τους λεγόμενους Ήχους. Σ’ αυτό το μάθημα διδάσκονται οι θεμελιώδεις έννοιες της Θεωρίας της Ψαλτικής και γενικότερα της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, καθώς και η στοιχειώδης περιγραφή των βασικών Ήχων. Χρησιμοποιούνται ακουστικά ψαλτικά παραδείγματα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC267/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή Εξέταση

Μαθησιακά αποτελέσματα: Η Βυζαντινή Μουσική ή «Ψαλτική» καθώς και ευρύτερα η ελληνική παραδοσιακή μουσική εντάσσεται σε μια ευρύτερη ομάδα μουσικών παραδόσεων της Ανατολικής Μεσογείου με τις οποίες εμφανίζει κοινά μουσικά χαρακτηριστικά. Ένα από τα σπουδαιότερα είναι η αντίληψη της θεωρητικής ανάλυσης με όρους και αρχές που έχουν την καταγωγή τους στην αρχαία ελληνική μουσική θεωρία, εξελίσσονται κατά την εποχή του Βυζαντίου και διαδίδονται με αλληλεπιδράσεις στους γειτονικούς πολιτισμούς (Άραβες, Πέρσες, Οθωμανούς, Σλάβους κλπ), Το σπουδαιότερο και εκτενέστερο μέρος της ελληνικής θεωρίας είναι η τροπικότητα, η οποία στη βυζαντινή παράδοση της Ψαλτικής, που σώθηκε μέχρι τις μέρες μας, εκφράζεται με τους λεγόμενους Ήχους. Σ’ αυτό το μάθημα διδάσκονται οι θεμελιώδεις έννοιες της Θεωρίας της Ψαλτικής και γενικότερα της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, καθώς και η στοιχειώδης περιγραφή των βασικών Ήχων. Χρησιμοποιούνται ακουστικά ψαλτικά παραδείγματα. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν εφοδιαστεί με γενικές γνώσεις σε θέματα δομής της θεωρητικής ύλης και ορολογίας της ψαλτικής και θα εξοικειωθούν μέσω γνωστών παραδειγμάτων ψαλτικής και δημοτικού τραγουδιού με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ακούσματα των Ήχων.

Ιστορική Επισκόπηση της βυζαντινής μουσικής

Κωδικός: ΜΜ98 | Τύπος: ΥΚ

Μια σχετικά αναλυτική επισκόπηση της πορείας της εκκλησιαστικής μουσικής από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους μέχρι σήμερα. Σχεδίασμα της ιστορίας και διάκριση δύο περιόδων, προσημειογραφικής και σημειογραφικής. Επισήμανση των σημαντικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν την προσημειογραφική περίοδο, μέσα από φιλολογικές-πατερικές και άλλες ιστορικές μαρτυρίες, προκειμένου να υπάρχει συνέχεια στην προέλευση και εξέλιξη της μουσικής, δηλ. της Ψαλτικής Τέχνης στον χώρο της λατρείας. Γένεση και εξέλιξη της βυζαντινής σημειογραφίας. Χειρόγραφη παράδοση. Τα γένη της βυζαντινής μελοποιίας και η εξέλιξή τους. Μελουργοί-κωδικογράφοι. Βίος και έργο των κυριοτέρων μουσικών προσωπικοτήτων της Ψαλτικής. Η σύγχρονη μουσικολογική έρευνα. Πρακτικά μουσικά παραδείγματα μέσω ζωντανών και ηχογραφημένων ψαλτικών ερμηνειών.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/DI288/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση με ερωτήσεις σύντομης απάντησης και μικρές εργασίες κατά την διάρκεια των μαθημάτων.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα αφορά σε εξειδικευμένο γνωστικό αντικείμενο του πεδίου της Βυζαντινής Μουσικολογίας. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην επισκόπηση της πορείας της εκκλησιαστικής μουσικής από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους μέχρι τις μέρες μας, μέσα από μια ιστορική προσέγγιση με συστηματικές προεκτάσεις. Επισήμανση των σημαντικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν την προσημειογραφική περίοδο, μέσα από φιλολογικές-πατερικές και άλλες ιστορικές μαρτυρίες, προκειμένου να υπάρχει συνέχεια στην προέλευση και εξέλιξη της μουσικής, δηλ. της Ψαλτικής Τέχνης στον χώρο της λατρείας. Γένεση και εξέλιξη της βυζαντινής σημειογραφίας. Χειρόγραφη παράδοση. Τα γένη της βυζαντινής μελοποιίας και η εξέλιξή τους. Μελουργοί-κωδικογράφοι. Βίος και έργο των κυριοτέρων μουσικών προσωπικοτήτων της Ψαλτικής. Η σύγχρονη μουσικολογική έρευνα. Πρακτικά μουσικά παραδείγματα μέσω ζωντανών και ηχογραφημένων ψαλτικών ερμηνειών.

Παρασημαντική της ψαλτικής τέχνης

Κωδικός: ΜΜ119 | Τύπος: ΥΚ

Σκοπός του μαθήματος είναι η παρουσίαση της Βυζαντινής Παρασημαντικής από τον τον 10ο αι. έως σήμερα. Αναλυτικά μελετώνται οι ακόλουθες ενότητες: Βιβλιογραφία - Ορολογία – Ο χαρακτήρας της Βυζαντινής παρασημαντικής - Περίοδοι της Βυζαντινής Σημειογραφίας – Κριτήρια περιοδολόγησης – Πρώιμες Βυζαντινές σημειογραφίες [950-1177 (Εκφωνητική, Θήτα, Chartres, Coislin, Σλαβικές σημειογραφίες Σηματική και Κοντακαριανή)] – Μέση πλήρης Βυζαντινή σημειογραφία [1177-1670] – Μεταβατική Εξηγητική σημειογραφία [1670-1814] – Νέα αναλυτική Βυζαντινή σημειογραφία [1814-σήμερα] – Άλλα σημειογραφικά συστήματα. Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές είναι σε θέση να αναγωρίσουν τα σημάδια της βυζαντινής παρασημαντικής, να διαχειρισθούν μουσικές πηγές, να κατανοήσουν βασικά ζητήματα βυζαντινής ορολογίας, να συνδυάσουν δεδομένα διαφορετικών πηγών.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC175/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Η αξιολόγηση του μαθήματος γίνεται με γραπτή εξέταση.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναμένεται -να γνωρίζουν τις εξελικτικές φάσεις και περιόδους της σημειογραφίας -να γνωρίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε περιόδου -να αντιλαμβάνονται την βασική ορολογία της βυζαντινής σημειογραφίας -να είναι σε θέση να αντιπαραβάλλουν φαινόμενα της βυζαντινής μουσικής γραφής με τα αντίστοιχα της λατινικής της ιδίας περιόδου -να γνωρίζουν τα σημειογραφικά φαινόμενα που διακρίνουν κάθε περίοδο

Υποχρεωτικά μαθήματα της Κατεύθυνσης

Αντιπαραβολές βυζαντινού και λατινικού μέλους

Κωδικός: ΜΜ70 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Σκοπός του μαθήματος είναι η εξέταση των σημείων σύγκλισης του Βυζαντινού και του Λατινικού μέλους. Συγκεκριμένα μετά την παρουσίαση της βιβλιογραφίας και του θέματος στο σύνολό του εξετάζονται τα ακόλουθα: Σχέσεις μεταξύ ανατολικού και δυτικού εκκλησιαστικού μέλους – Βυζαντινή και λατινική οκτωηχία (θεωρητικές συγγραφές, απηχήματα ήχων-τρόπων, Tonarii): σημεία σύγκλισης και απόκλισης των δύο τροπικών συστημάτων – Λειτουργικά μουσικά χειρόγραφα – Είδη του μέλους – Ακολουθίες - Σημειογραφία – Βυζαντινές επιρροές στο λατινικό μέλος (Κάτω Ιταλία) – Βενετοκρατία: επιρροές του λατινικού μέλους στο βυζαντινό (μελοποιητικές και λειτουργικές πρακτικές, κείμενα, δίφωνες και τετράφωνες βυζαντινές συνθέσεις). Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές είναι σε θέση να πεπεξεργασθούν βυζαντινές συνθέσεις με δυτικά χαρακτηριστικά, να αναζητήσουν και να επεξεργασθούν αρχειακό υλικό, να συνδυάσουν δεδομένα των αρχειακών εγγράφων με αυτά των μουσικών χειρογράφων, να κατανοήσουν, να αναλύσουν και να συνδυάσουν αυτά τα δεδομένα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC264/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση κατά την οποία οι φοιτητές καλούνται να απαντήσουν ερωτήσεις συνδυαστικού τύπου από την σύνολη βιβλιογραφία.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναμένεται -να γνωρίζουν τις θεματικές στις οποίες υπάρχει σύγκλιση του βυζαντινού και του λατινικού εκκλησιαστικού μέλους, -να γνωρίζουν τα ιστορικά και πολιτισμικά δεδομένα τα οποία επέτρεψαν στις ενετοκρατούμενες και φραγκοκρατούμενες περιοχές της Ελλάδας τη δημιουργία “μεικτών” ρεπερτορίων, -να χειρίζονται κριτικά την σχετική βιβλιογραφία -να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά των “μεικτών” αυτών ρεπερτορίων -να εντοπίζουν τα νέα είδη και την λειτουργική τους χρήση

Βυζαντινή και μεταβυζαντινή μελοποιία

Κωδικός: ΜΟ41 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Σήμερα, είναι κατανοητό τι σημαίνει μελοποιός και τι σημαίνει ψάλτης: ο μελοποιός είναι αυτός που έχει την «ποιητική έξη» και άρα τη «δυνατότητα να κατασκευάζει μέλος, εφευρίσκοντας και γράφοντας νέες μελωδίες που αρέσουν στους ακροατές του», ενώ ο ψάλτης είναι απλώς αυτός που καλείται να «απαγγείλει αυτό το μέλος», να ψάλει, να ερμηνεύσει «διάφορες τετριμμένες ψαλμωδίες». Αυτά, ακριβώς, προκύπτουν απ’ όσα γράφει σχετικά ο Χρύσανθος στο Μέγα Θεωρητικό του [§ 389]: «Μελοποιία εἶναι δύναμις κατασκευαστικὴ μέλους. Κατασκευάζομεν δὲ μέλος, ὄχι μόνον ψάλλοντες τετριμμένας διαφόρους ψαλμῳδίας, ἀλλ' ἐφευρίσκοντες καὶ γράφοντες καὶ ἴδια νέα μέλη, τοῖς ἀκροαταῖς ἀρέσκοντα. Ἄρα διαφέρει ἡ μελοποιία τῆς μελῳδίας· διότι ἡ μὲν μελῳδία εἶναι ἀπαγγελία μέλους· ἡ δὲ μελοποιία εἶναι ἕξις ποιητική». Παρ’ όλ’ αυτά, όμως, και στους δύο παραπάνω όρους λανθάνουν πολλές ακόμη προϋποθέσεις, άγνωστες –ίσως– στις λεπτομέρειές τους για τη σύγχρονη πραγματικότητα: ο αληθινός ψάλτης πρέπει να διακρίνεται και από άλλα ιδιαίτερα χαρίσματα, όπως και ο πραγματικός μελοποιός πρέπει να γνωρίζει απόλυτα και να ακολουθεί πιστά κάποιους συγκεκριμένους κανόνες. Στις μέρες μας όλα αυτά έχουν ατονήσει· τα κριτήρια έχουν κατά πολύ χαλαρώσει. Σήμερα, είναι συνηθισμένο κάποιος να χαρακτηρίζεται, χωρίς πολύ σκέψη, μελοποιός ή ψάλτης. Και για τις δύο περιπτώσεις, πάντως, χρειάζεται –οπωσδήποτε– πολύ περισσότερη προσοχή, και (γιατί όχι) κάποια επιφύλαξη. Ήδη από τον 15ο αιώνα ο ιερομόναχος Γαβριήλ έκρινε σκόπιμο να «εικονίσει τον τέλειο ψάλτη» [στίχοι 696-726]. Έθεσε, λοιπόν, έξι κριτήρια, τα οποία «οφείλει να πληροί όποιος ψάλτης δεν θέλει να διαψεύδει το όνομά του» [στίχοι 585-6]. Τα τρία απ’ αυτά σχετίζονται με τη χρήση της ψαλτικής σημειογραφίας: γνώση της «ορθογραφίας» της παρασημαντικής | δυνατότητα μουσικής γραφής χωρίς τη χρήση κάποιου βοηθήματος | άμεση (και άψογη) καταγραφή οποιουδήποτε μουσικού ακούσματος. Ενώ δύο, μόνον, αναφέρονται στις φωνητικές ικανότητες του ψάλτη: τονικά σωστή φωνητική τοποθέτηση | καλλιφωνία. Επιπλέον δε, είναι αξιοπαρατήρητο ότι, μέσα στα ψαλτικά χαρίσματα συμπεριλαμβάνεται και η δυνατότητα σύνθεσης νέων μελωδιών. Μ’ αυτές τις παρατηρήσεις του Γαβριήλ συμφωνεί και ο Μανουήλ Χρυσάφης [στίχοι 176-96], που περιγράφει επιπλέον αμφοτέρους, τον ψάλτη και τον μελοποιό, ως ακολούθως [στίχοι 197-212]: «Τούτων τῶν εἰρημένων ἓξ κεφαλαίων ὁ τὴν ἐπιστήμην ἔχων καὶ δυνάμενος ὡς ἡ τέχνη βούλεται χρῆσθαι αὐτοῖς, διδάσκαλος ὢν τέλειος λοιπὸν ποιήτω τε ποιήματα καὶ γραφέτω καὶ διδασκέτω καὶ ψήφους κρίνων ἐξαγέτω περί τε τῶν οἰκείων καὶ ὧν ἄλλοι ποιοῦσι, μᾶλλον δὲ περὶ τούτων· τὰ γὰρ ἴδια αὐτὸς μὲν ἀκολουθῶν τῇ τέχνῃ συνθήσει, τὴν δὲ περὶ αὐτῶν ἕξουσιν ἕτεροι ψῆφον, διὰ τὸ τὴν εὔνοιαν πεφυκέναι μὴ ἀδεκάστους ἐξάγειν τὰς ψήφους, αὐτὸν δὲ εὔνως ἔχειν τοῖς ἑαυτοῦ, κἂν ὁποῖα τύχωσιν ὄντα. ὁ δὲ μήτε τὴν ἐπιστήμην αὐτῶν ἔχων, μήτε διὰ τοῦτο δυνάμενος χρῆσθαι αὐτοῖς, σιγάτω λοιπόν, τοῦτο βέλτιον τοῦ μὴ σιγᾶν ἡγησάμενός τε καὶ ἀσφαλέστερον, εἰ εἰμὴ σιγᾶν βούλοιτο, τοῦτο δὲ δήπουθεν ἐξέσται τῷ βουλομένῳ παντί, ἀλλὰ μὴ κρίνειν τὰ ἑτέρων ἐπιχειρήτω, εἰδὼς ὡς οὐδένα δυνήσεται πείσειν φαῦλον, ὡς αὐτός ἐστιν ἑκόντα γίνεσθαι καὶ νομίζειν ἅπερ αὐτὸς νενόμικε…»

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC248/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση (60%). Παρουσίαση Εργασίας (40%).

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα αποτελεί το βασικό εισαγωγικό μάθημα στις διαστάσεις και παραμέτρους της μορφολογίας και αισθητικής της βυζαντινής μουσικολογίας. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των σπουδαστών στις βασικές έννοιες της μορφολογίας και αισθητικής της βυζαντινής μουσικολογίας και στην κατανόηση της συνολικής εικόνας των αισθητικών εκδοχών και εκφάνσεων του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου. Επίσης αναφέρεται σε εισαγωγικές έννοιες, σε μεθοδολογίες προσέγγισης της μορφολογίας και αισθητικής της βυζαντινής μουσικολογίας και στη θέση τους στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία και έρευνα, έτσι ώστε ο φοιτητής να έχει μία συνολική αντίληψη των διαδικασιών και μεθοδολογιών της μορφολογίας και αισθητικής της βυζαντινής μουσικολογίας. Με αυτή την έννοια το μάθημα αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία αναπτύσσονται και πλέον εξειδικευμένα σχετικά ζητήματα σε άλλα επί μέρους ειδικά μαθήματα της ίδιας κατεύθυνσης. Τέλος, στόχο του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους σπουδαστές της σημασίας της μορφολογίας και αισθητικής της βυζαντινής μουσικολογίας στη μουσική τέχνη και επιστήμη γενικότερα. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να: Έχει κατανοήσει τα βασικά και κρίσιμα χαρακτηριστικά της μορφολογίας και αισθητικής της βυζαντινής μουσικολογίας. Έχει γνώση των εργαλείων και των τεχνικών της μορφολογικής και αισθητικής έρευνας πάνω στη βυζαντινή μουσικολογία. Είναι σε θέση διακρίνει τους βασικούς ρόλους προσώπων και εννοιών, ειδικών και τεχνικών όρων που συνάπτονται με δεδομένα της μορφολογίας και αισθητικής της βυζαντινομουσικολογικής έρευνας. Χρησιμοποιεί τις μεθοδολογίες της μορφολογίας και αισθητικής της βυζαντινής μουσικολογίας προς επιστημονικό και καλλιτεχνικό όφελος. Αναλύει και υπολογίζει τα βασικά αισθητικά στοιχεία των πηγών και να τα αξιοποιεί είτε στη μουσική πράξη είτε κατά την εκπόνηση σχετικών μορφολογικής υφής εργασιών και μελετημάτων. Συνεργαστεί με τους συμφοιτητές του για να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν προφορικές ή και γραπτές εργασίες, ως συμβολές σε μιαν καινοτόμο προσέγγιση των αισθητικών ζητημάτων της βυζαντινομουσικολογικής επιστημονικής έρευνας, με άμεσες επιπλέον εφαρμογές στην καλλιτεχνική μουσική πράξη.

Βυζαντινή Μουσική σε δυτικές σημειογραφίες

Κωδικός: ΜΜ72 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Σκοπός του μαθήματος είναι η γνωριμία με άλλα συστήματα μουσικής γραφής καθώς και η άσκηση στην μεταγραφή βυζαντινών συνθέσεων σε άλλους σημειογραφικούς τύπους. Στο μάθημα εξετάζονται οι ακόλουθες ενότητες: Βιβλιογραφία - Οι έννοιες εξήγηση και μεταγραφή: η σχέση μεταξύ τους – Αναγκαιότητα της εξήγησης – Χρησιμότητα των μεταγραφών – Εξηγήσεις ως μεταγραφές της Βυζαντινής σημειογραφίας σε άλλα συστήματα γραφής (π. χ. αλφαβητικά συστήματα κ. α.) – Το σύστημα μεταγραφής των Monumenta Musicae Byzantinae – Μεταγραφή της Αναλυτικής Βυζαντινής Σημειογραφίας στο πεντάγραμμο: δύσκολα σημεία μεταγραφών – Ασκήσεις – Μεταγραφή της Μέσης Πλήρους Βυζαντινής σημειογραφίας σε δυτικά συστήματα γραφής – Ασκήσεις. Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές είναι σε θέση να μεταγράφουν βυζαντινές συνθέσεις όλων των περιόδων σε δυτικά συστήματα μουσικής γραφής.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC263/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Οι φοιτητές αξιολογούνται με γραπτές εργασίες κατά την διάρκεια των παραδοσέων, εν είδει ασκήσεων. Η τελική γραπτή εργασία συμπεριλαμβάνει μεταγραφή δύο βυζαντινών συνθέσεων σε ευρωπαϊκή σημειογραφία. Ο τρόπος αξιολόγησης γνωστοποιείται στους φοιτητές κατά την διδασκαλία.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναμένεται • να γνωρίζουν τις βασικές αρχές μεταγραφής μιας βυζαντινής σύνθεσης, • να είναι σε θέση να μεταγράζουν στο πεντάγραμμο μια βυζαντινή σύνθεση γραμμένη με την αναλυτική σημειογραφία • να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τα βασικά δυτικά συστήματα μεταγραφής μιας βυζαντινής σύνθεσης γραμμένης σε συνοτπική βυζαντινή σημειογραφία

Θεωρία και Πράξη της Ψαλτικής Τέχνης Ι

Κωδικός: ΜΜ66 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Διδάσκονται οι θεωρητικές αρχές που χρησιμοποιεί η Ψαλτική με εμβάθυνση σε βασικές έννοιες, όπως Τροπικότητα, διαστήματα, παραγωγή και διακρίσεις πολυηχίας, θεωρία των βασικών Ήχων. Ως εγχειρίδιο βάσης χρησιμοποιείται το Μέγα Θεωρητικόν του Χρυσάνθου. Δίνεται μικρό σώμα σημειώσεων με επεκτάσεις και αναλύσεις που γίνονται κατά τη διάρκεια των παραδόσεων.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC254/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή εξέταση

Μαθησιακά αποτελέσματα: Διδάσκονται οι θεωρητικές αρχές που χρησιμοποιεί η Ψαλτική με εμβάθυνση σε βασικές έννοιες, όπως: Τροπικότητα, διαστήματα, παραγωγή και διακρίσεις πολυηχίας, θεωρία των βασικών Ήχων. συνοπτική ιστορική αναδρομή στη γένεση , θεμελίωση και εξέλιξη της ψαλτικής θεωρίας. Ως εγχειρίδιο βάσης χρησιμοποιείται το Μέγα Θεωρητικόν του Χρυσάνθου. Δίνεται μικρό σώμα σημειώσεων με επεκτάσεις και αναλύσεις που γίνονται κατά τη διάρκεια των παραδόσεων. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν εφοδιαστεί με εξειδικευμένες γνώσεις στα παραπάνω ειδικά θέματα και θα έχουν εξοικειωθεί με την βασική ψαλτική θεωρητική ορολογία.

Θεωρία και Πράξη της Ψαλτικής Τέχνης ΙΙ

Κωδικός: ΜΜ71 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Σε συνέχεια του μαθήματος «Θεωρία και πράξη της ψαλτικής τέχνης Ι» διδάσκεται εκτενώς η τροπική ανάλυση των Ήχων και των Συστατικών τους, με πλούσια σειρά παραδειγμάτων και αναφορές σε παράλληλα τροπικά Ανατολικά Συστήματα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC268/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή εξέταση

Μαθησιακά αποτελέσματα: Σε συνέχεια του μαθήματος ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 1 διδάσκεται εκτενώς η τροπική ανάλυση των Ήχων και των Συστατικών τους, με πλούσια σειρά παραδειγμάτων και αναφορές σε παράλληλα τροπικά Ανατολικά Συστήματα. Οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα είναι εφοδιασμένοι με εξειδικευμένες γνώσεις πάνω στη θεωρία της τροπικότητας και θα είναι εξοικειωμένοι στην αναγνώριση εξ ακοής τροπικών δομών (Ήχων).

Ιστορία της βυζαντινής μουσικής Ι

Κωδικός: ΜΜ124 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Ιστορικοί σταθμοί-περίοδοι της Ψαλτικής Τέχνης από τον 10ο αιώνα μέχρι σήμερα, όπως ορίζονται από σπουδαία γεγονότα και πραγματώσεις, χαρακτηριστικές φάσεις και σταδιακές αλλαγές στη γραφή, τη μορφή και το ύφος, αλλά και από πρωτοπόρους δημιουργούς. Παρουσίαση της ζωής και του έργου των κυριοτέρων μελουργών μέχρι και τον 15ο αιώνα, δια της συναρμολογήσεως διαφόρων ειδήσεων, επιμελώς περισυναγομένων από τον μουσικό χειρόγραφο θησαυρό. Πρακτικά μουσικά παραδείγματα μέσω ηχογραφημένων ψαλτικών ερμηνειών, ακολουθούμενα από σχόλια γύρω από την μελοποιητική τους τακτική. Έρευνα των φοιτητών σε μουσικά χειρόγραφα και σε καταλόγους αναλυτικής περιγραφής μουσικών κωδίκων για την αναζήτηση των σχετικών με τους μελουργούς της εξεταζομένης εποχής μουσικών έργων.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC294/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση κατά την οποία οι φοιτητές καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις συνδυαστικού τύπου από την σύνολη βιβλιογραφία και εκπόνηση μικρών εργασιών επί της θεματολογίας των μαθημάτων.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα αφορά το γνωστικό αντικείμενο του πεδίου της Βυζαντινής Μουσικολογίας. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των φοιτητών σε ιστορικά ζητήματα της Ψαλτικής Τέχνης από την εμφάνιση της σημειογραφίας της μέχρι και τα χρόνια της Αλώσεως και στην κατανὀηση του ευρύτερου ιστορικού και πολιτισμικού της περιόδου αυτής. Διερευνάται ο ρόλος της χριστιανικής λατρείας και των ησυχαστικών τάσεων στην διαμόρφωση της καλοφωνίας. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να: α. έχουν κατανοησει το ιστορικό πλαίσιο της γένεσης και της εξέλιξης της ελληνικής σημειογραφίας της Ψαλτικής, β. Έχουν την γνώση να διακρίνουν τις περιόδους εξέλιξης της σημειογραφίας και τα κριτήρια καθορισμού αυτών, γ. γνωρίσουν τα ονόματα, κατά το περιεχόμενο, των μουσικών πηγών, δ. γνωρίσουν τους πρώτους μελουργούς και δασκάλους, που σηματοδότησαν τις μουσικές εξελίξεις, ε. μπορούν να διακρίνουν τις διαφορές μεταξύ της παλαιάς ασματολογίας και της νέας, στ. γνωρίσουν την βιβλιογραφία για την σημαντική αυτή ιστορική περίοδο, ζ. μπορούν να αναλύουν και να αξιοποιούν τις πηγαίες ειδήσεις και πληροφορίες, η. μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους για την εκπόνηση γραπτών εργασιών.

Ιστορία της βυζαντινής μουσικής ΙΙ

Κωδικός: ΜΜ125 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Η μουσική δράση στην Κρήτη και την Κύπρο κατά τον 15ο και 16ο αιώνα. Προπαρασκευή και νέα μεγάλη άνθηση της Ψαλτικής [1580-1720/30] (Αναγέννηση της Ψαλτικής σε όλο το φάσμα του εκκλησιαστικού ρεπερτορίου – νέες μουσικές τάσεις, καινούργια μουσικά είδη, επώνυμες μελοποιήσεις μουσικών βιβλίων, δημιουργία νέων τύπων κωδίκων, σμικρύνσεις μελών, πρώτες προσπάθειες για απλοποίηση της παραδοσιακής σημειογραφίας). Μουσική αναδημιουργία, μεταρρυθμιστικές διεργασίες, μελοποιητική και σημειογραφική ανανέωση, προσπάθειες για αντικατάσταση του καθιερωμένου σημειογραφικού συστήματος από άλλα ιδιότυπα ή αλφαβητικά [1730-1820]. Πρόσφατη ιστορία [1820-σήμερα] (Πατριαρχικές Μουσικές Σχολές, έντυπες εκδόσεις, μουσικολογικά περιοδικά, η εισαγωγή του αρμονικού ιδιώματος από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, η παράλληλη τάση απλοποίησης του παραδοσιακού βυζαντινού μέλους και η προσπάθεια προσαρμογής του στα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα, ηχογραφήσεις, μελοποιητική ένδοια και προσαρμογές). Πρακτικά μουσικά παραδείγματα μέσω ηχογραφημένων ψαλτικών ερμηνειών, ακολουθούμενα από σχόλια γύρω από την μελοποιητική τους τακτική. Έρευνα των φοιτητών σε μουσικά χειρόγραφα και σε καταλόγους αναλυτικής περιγραφής μουσικών κωδίκων για την αναζήτηση των σχετικών με τους μελουργούς της εξεταζομένης εποχής μουσικών έργων.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC298/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση και εκπόνηση μικρών εργασιών επί της θεματολογίας των μαθημάτων.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα αφορά το γνωστικό αντικείμενο του πεδίου της Βυζαντινής Μουσικολογίας. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των φοιτητών σε ιστορικά ζητήματα της Ψαλτικής Τέχνης από τα χρόνια της Αλώσεως μέχρι και τις μέρες μας και στην κατανὀηση του ευρύτερου ιστορικού και πολιτισμικού της περιόδου αυτής. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να: α. γνωρίσουν τα σχετικά με την εξέλιξη των ειδών της βυζαντινής μελοποιίας, β. γνωρίσουν τα κέντρα καλλιέργειας της Ψαλτικης Τέχνης, γ. Γνωρίσουν έναν μεγάλο αριθμό μουσικών και δασκάλων, που σηματοδότησαν τις μουσικές εξελίξεις, ε. γνωρίσουν τα νέα μουσικά βιβλία που προέκυψαν από την κατάτμηση του περιεχομένου των παλαιών, στ. γνωρίσουν την βιβλιογραφία για την σημαντική αυτή ιστορική περίοδο, ζ. μπορούν να αναλύουν και να αξιοποιούν τις πηγαίες ειδήσεις και πληροφορίες, η. μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους για την εκπόνηση γραπτών εργασιών.

Κοσμικό ρεπερτόριο σε βυζαντινή παρασημαντική

Κωδικός: ΜΜ111 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Με τη σημειογραφία της Βυζαντινής Μουσικής καταγράφηκε πλην της Ψαλτικής και ένα σημαντικό ποσό κοσμικού ρεπερτορίου. Το ρεπερτόριο αυτό αφορά κυρίως τη λεγόμενη Λόγια Μουσική της Πόλης σε φόρμες αραβοπερσικές και αριθμεί περί τις 4500 σελίδες καταγραφών στα χειρόγραφα της Ψαλτικής και άλλες 2500 περίπου σελίδες στις έντυπες εκδόσεις. Ρεπερτόριο επίσης του τύπου του σχολικού τραγουδιού καταγράφηκε περί το τέλος του 19ου αι., ενώ μεγάλος όγκος καταγραφών ιδίως κατά τον 20ό αι. αφορά το ελληνικό Δημοτικό τραγούδι. Αυτό το υλικό εκτός από τη σημασία που έχει για την παρακολούθηση της ελληνικής μουσικής Ιστορίας και τη σχέση της Ψαλτικής με τα κοσμικά μουσικά είδη, αποτελεί πλέον σπουδαία πηγή και για την ευρύτερη παράδοση της Ανατολικής Μεσογείου από άποψη αρχαιότητας και έκτασης δεδομένων. Στο μάθημα εξετάζονται εποπτικά οι σημαντικότερες πηγές καθώς και ειδικά θέματα που ανακύπτουν, όπως θέματα ιστορικής Μουσικολογίας, Μορφολογίας, Θεωρίας και Εξήγησης κοσμικών μελών από την Παλαιά Παρασημαντική.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC253/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή εξέταση

Μαθησιακά αποτελέσματα: Με τη σημειογραφία της Βυζαντινής Μουσικής καταγράφηκε πλην της Ψαλτικής και ένα σημαντικό ποσό κοσμικού ρεπερτορίου. Το ρεπερτόριο αυτό αφορά κυρίως τη λεγόμενη Λόγια Μουσική της Πόλης σε φόρμες αραβοπερσικές και αριθμεί περί τις 4500 σελίδες καταγραφών στα χειρόγραφα της Ψαλτικής και άλλες 2500 περίπου σελίδες στις έντυπες εκδόσεις. Ρεπερτόριο επίσης του τύπου του σχολικού τραγουδιού καταγράφηκε περί το τέλος του 19ου αι., ενώ μεγάλος όγκος καταγραφών ιδίως κατά τον 20ό αι. αφορά το ελληνικό Δημοτικό τραγούδι. Αυτό το υλικό εκτός από τη σημασία που έχει για την παρακολούθηση της ελληνικής μουσικής Ιστορίας και τη σχέση της Ψαλτικής με τα κοσμικά μουσικά είδη, αποτελεί πλέον σπουδαία πηγή και για την ευρύτερη παράδοση της Ανατολικής Μεσογείου από άποψη αρχαιότητας και έκτασης δεδομένων. Στό μάθημα εξετάζονται εποπτικά οι σημαντικότερες πηγές καθώς και ειδικά θέματα που ανακύπτουν, όπως θέματα ιστορικής Μουσικολογίας, Μορφολογίας, Θεωρίας και Εξήγησης κοσμικών μελών από την Παλαιά Παρασημαντική. Οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα είναι εφοδιασμένοι με εξειδικευμένες γνώσεις πάνω σε θέματα του σχετικού επιστημονικού αντικειμένου.

Λατρεία και μουσική στο Βυζάντιο

Κωδικός: ΜΜ59 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Γένεση και εξέλιξη της χριστιανικής λατρείας. Λειτουργικοί τύποι. Ευχολόγια και Τυπικά. Τυπικές διατάξεις σε μουσικούς κώδικες. Λειτουργικά και μουσικά βιβλία. Οι βασικοί μουσικοί κώδικες κατά τα τρία γένη της μελοποιίας και τα λειτουργικά βιβλία στα οποία βρίσκεται διεσπαρμένο το περιεχόμενο των μουσικών βιβλίων. Λειτουργικομουσικολογική εξέταση και σχολιασμός των Λειτουργιών του βυζαντινού τύπου και των δύο πλουσιότερων σε υμνογραφία νυχθήμερων ακολουθιών (Εσπερινού και Όρθρου) του μοναστηριακού Τυπικού. Ο κοσμικός βυζαντινός τύπος και οι ακολουθίες του. Ψαλτικές αλληλοεπιδράσεις μεταξύ των δύο Τυπικών. Λειτουργική και ψαλτική ορολογία.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/DI287/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση και εργασίες κατά την διάρκεια των μαθημάτων.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα αφορά τη χριστιανική λατρεία και τη «σχέση» της με την εκκλησιαστική μουσική, που διακονεί τον χριστιανό στην πνευματική του πορεία. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των φοιτητών σε βασικά ζητήματα της λειτουργικής επιστήμης και τους καταρτίζει με συστηματική και λιπαρή γνώση για τις λειτουργικές πράξεις της Εκκλησίας, προσφέροντάς τους παράλληλα και όλο τον ψαλτικό οπλισμό για την πλήρη και τελειότερη εποπτεία αυτών. Οι φοιτητές ασκούνται στη διαχείριση των σχετικών πηγών –λειτουργικών και ψαλτικών- και στη διαμόρφωση μιας συστηματικής προσέγγισης του υλικού με αναφορά σε θεμελιώσεις έννοιες της λατρείας, του Τυπικού και της μουσικής. Η αναζήτηση από τους φοιτητές ψαλτικών στοιχείων που θησαυρίζονται στα μουσικά χειρόγραφα και η ένταξή τους στις ακολουθίες, η αποκατάσταση των παλαιών λατρευτικών μορφών και η διοργάνωση της ψαλμωδίας τους, δίνουν απαντήσεις σε πολύπλοκα προβλήματα που σχετίζονται με τη θεία λατρεία και τις τυπικές οδηγίες. Πρακτικά μουσικά παραδείγματα μέσω ζωντανών και ηχογραφημένων ψαλτικών ερμηνειών. Το μάθημα αποσκοπεί στην γνωστική και εννοιολογική προσέγγιση των βασικών λατρευτικών όρων και προσφέρει στους φοιτητές τις απαραίτητες ιστορικές πληροφορίες για την χριστιανική λατρεία και τις ακολουθίες της, στην γνωριμία των λειτουργικών πηγών και των μεγάλων υπομνηματιστών της λατρείας. Οι φοιτητές θα αποκτήσουν τον απαραίτητο λειτουργικό οπλισμό για να κατανοήσουν και την ένταξη της Ψαλτικής στην λατρευτική ζωή της Εκκλησίας μας και θα αντιληφθούν την συνάφεια που έχει η Παπαδική Τέχνη με τον χώρο της λατρείας και το λειτουργικό περιεχόμενο, εντός του οποίου εκφράζεται.

Παλαιογραφία τη βυζαντινής σημειογραφίας ΙΙ

Κωδικός: Μ198 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Το μάθημα αποτελεί συνέχεια του μαθήματος Παλαιογραφία της Βυζαντινής Σημειογραφίας Ι. Διακρίνεται στις ακόλουθες ενότητες: Εισαγωγή στην ανάλυση με δομικό στοιχείο τις θέσεις της Βυζαντινής σημειογραφίας - Το φαινόμενο του καλλωπισμού βυζαντινών συνθέσεων ως εξελικτική διαδικασία διαφοροποίησης του μέλους, οι τεχνικές και τα αποτελέσματά του - Η εξηγητική σημειογραφία από την εμφάνισή της και έως την τελική διαμόρφωση της Νέας Μεθόδου σημειογραφίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην μελέτη συγκριτικών παραδειγμάτων. Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές είναι σε θέση να διαβάσουν μουσικά χειρόγραφα, να αναγωνρίσουν όλους τους βυζαντινούς σημειογραφικούς τύπους, να συγκρίνουν και να αναλύσουν συνθέσεις γραμμένες σε όλους τους σημειογραφικούς τύπους.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC329/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Η αξιολόγηση γίνεται με πολλές γραπτές εργασίες κατά τη διάρκεια των παραδόσεων, εν είδει ασκήσεων. Η τελική αξιολόγηση γίνεται επί τη βάσει αυτών των εργασιών, γραπτής εξέτασης με συνδυαστικές ερωτήσεις και γραπτής εργασίας.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναμένεται -να εντοπίζουν τις θέσεις της βυζαντινής σημειογραφίας σε μια βυζαντινή σύνθεση (17ος-18 αι.) -να αναγνωρίζουν της καινές θέσεις που αναπτύσσονται κατά το φαινόμενο του “καλλωπισμού” -να γνωρίζουν τις βασικές αρχές της “εξήγησης” και να αναγνωρίζουν μία εξηγημένη σύνθεση -να διακρίνουν το είδος της σύνθεσης με κριτήριο την σημειογραφία

Παλαιογραφία της βυζαντινής σημειογραφίας Ι

Κωδικός: ΜΟ48 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Σκοπός του μαθήματος είναι η μελέτη και ανάλυση της Βυζαντινής Σημειογραφίας προ του 1814 καθώς και η παρουσίαση των χαρακτηριστικών και της λειτουργίας της. Έμφαση δίνεται στην εκμάθηση της Μέσης πλήρους Βυζαντινής Σημειογραφίας (1177-1670) καθώς και στην Μεταβατική Εξηγητική σημειογραφία (1670-1814) κυρίως μέσω ανάλυσης παλαιογραφικών μουσικών κειμένων. Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τους διαφορετικούς σημειογραφικούς τύπους, να διαβάζει μουσικά χειρ΄γοραφα, και θα έχει αποκλήσει δεξιότητες όπως η διαχείριση πηγαίου υλικού, η αξιολόγηση τεκμηρίων, η αναζήτηση συνθέσεων στο πηγαίο υλικό. Το μάθημα συμπεριλαμβάνει τις ακόλουθες ενότητες: Βιβλιογραφία – Προθεωρία - Φωνητικά και άφωνα σημάδια της Μέσης Πλήρους Βυζαντινής σημειογραφίας - Μέθοδοι των θέσεων – Το “Μέγα Ίσον” του Ιωάννη Κουκουζέλη –– Συνδυασμοί σημαδιών για τη δημιουργία θέσεων – Χρήση των θέσεων και χαρακτηρισμός – Βυζαντινές θεωρητικές συγγραφές και οι εξ αυτών προκύπτουσες πληροφορίες.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC285/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Οι φοιτητές αξιολογούνται μέσω της εκπόνησης εργασίας την οποία συντάσουν. Στην εν λόγω εργασία καλούνται να αναλύσουν και να περιγράψουν τα σημειογραφικά δεδομένα βυζαντινής παρτιτούρας της περιόδου 14ου-17ου αι. Τα κριτήρια αξιολόγησης και ανάλυσή τους γνωστοποιούνται στους φοιτητές κατά την διδασκαλία.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναμένεται -να γνωρίζουν τα στάδια της βυζαντινής συμειογραφίας στους πρώτους αιώνες (10ος-12ος αι.) -να γνωρίζουν τα σημάδια της βυζαντινής σημειογραφίας -να αναγνωρίζουν τους διάφορους συνδυασμούς μεταξύ των σημαδιών -να εντοπίζουν τις θέσεις της βυζαντινής σημειογραφίας σε μια βυζαντινή σύνθεση (12ος-16ος αι.)

Προθεωρία της ψαλτικής τέχνης Ι

Κωδικός: ΜΜ105 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Μελετώνται βυζαντινές και μεταβυζαντινές θεωρητικές συγγραφές (όπως, για παράδειγμα, η συνήθης Προθεωρία της Παπαδικής, με τις σχετικές ασκήσεις μουσικής προγύμνασης, τις μεθόδους εκμάθησης των θέσεων της Ψαλτικής και τα πολύ ενδιαφέροντα εποπτικά σχήματα διδασκαλίας της Τέχνης), αλλά και καθαυτήν η ψαλτική πράξη, τόσο στην γραπτή εκδοχή της (αυτήν της παρασημασμένης μελωδίας), όσο και στην αντίστοιχη προφορική (εκείνην της ποικιλότροπης φωνητικής ερμηνείας)· τα παραπάνω δεδομένα συνεκτιμώνται υπό τη διάθεση μιας έρευνας πιο ανοιχτής σε όποιες πιθανώς λανθάνουσες (ή και ποικίλης άλλης προοπτικής) αναγνώσεις της συνόλης θεωρίας της Ψαλτικής Τέχνης. Αναζητείται οποιαδήποτε υποθετικά ή πραγματικά υπάρχουσα παράλληλη καλλιτεχνική απόχρωση του θεωρητικού λόγου, με εκκίνηση της σκέψης πέρα από κάθε αναμενόμενη και συνήθη ερευνητική προσέγγιση, επί τη βάσει ενός εξαιρετικής σημασίας «τρίπτυχου», που περιλαμβάνει: τον λόγο (τη θεωρητική περιγραφή –γραπτή και προφορική– ενός μουσικού φαινομένου: μουσικολογία), το σχήμα (ένα σύμβολο, που περιγράφει –γραφιστικά– το ίδιο αυτό μουσικό φαινόμενο) και βέβαια τη μουσική (κυρίως στον τύπο παρασημασμένων ασκήσεων, με τη φωνητική ερμηνεία των οποίων επιτυγχάνεται όχι μόνον η κατάλληλη προετοιμασία, αλλ’ ακόμη και η ειδικότερη ανάλυση του όποιου μουσικού φαινομένου). Το προβαλλόμενο «τρίπτυχο» παρέχει την ευχέρεια κατανόησης (και –ως εκ τούτου– εποπτικής και επαγωγικής διδασκαλίας) ενός ογκώδους θεωρητικού υλικού, που –στις περισσότερες περιπτώσεις– κείται δύσληπτο έως ακατανόητο στα σχετικά χειρόγραφα και στις ειδικές επιστημονικές εκδόσεις· κατανόησης μέσω διαφορετικών –κάθε φορά– τρόπων· διδασκαλίας κάτω από καινοφανές –σε κάθε περίπτωση– πρίσμα.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC250/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση (60%). Παρουσίαση Εργασίας (40%)

Μαθησιακά αποτελέσματα: Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να: - Έχει κατανοήσει τα βασικά και κρίσιμα χαρακτηριστικά της θεωρίας της βυζαντινής μουσικολογίας. - Έχει γνώση των εργαλείων και των τεχνικών της θεωρητικής έρευνας πάνω στη βυζαντινή μουσικολογία. - Είναι σε θέση διακρίνει τους βασικούς ρόλους προσώπων και εννοιών, ειδικών και τεχνικών όρων που συνάπτονται με δεδομένα της ευρύτερης θεωρητικής βυζαντινομουσικολογικής έρευνας. - Χρησιμοποιεί τις μεθοδολογίες της θεωρίας της βυζαντινής μουσικολογίας προς επιστημονικό και καλλιτεχνικό όφελος. - Αναλύει και υπολογίζει τα βασικά θεωρητικά στοιχεία των πηγών και να τα αξιοποιεί είτε στη μουσική πράξη είτε κατά την εκπόνηση σχετικών θεωρητικής υφής εργασιών και μελετημάτων. - Συνεργαστεί με τους συμφοιτητές του για να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν προφορικές ή και γραπτές εργασίες, ως συμβολές σε μιαν καινοτόμο προσέγγιση των θεωρητικών ζητημάτων της βυζαντινομουσικολογικής επιστημονικής έρευνας, με άμεσες επιπλέον εφαρμογές στην καλλιτεχνική μουσική πράξη.

Προθεωρία της ψαλτικής τέχνης ΙΙ

Κωδικός: ΜΜ106 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC280/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση (60%). Παρουσίαση Εργασίας (40%)

Ψαλτική και ελληνική δημοτική μουσική

Κωδικός: ΜΜ99 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Η μουσική συγγένεια των δύο χώρων έχει πολλές φορές επισημανθεί στο παρελθόν. Αφού εξεταστούν συνοπτικά τα σημεία επαφής των δύο χώρων (γλώσσα, ποικιλία διαστημάτων, τροπικότητα, μελοποιητικές τεχνικές, ανθρωπολογικοί παράγοντες κλπ) καθώς και οι κυριότερες διαφορές τους (οργανοχρησία, κοσμικός ή μη χαρακτήρας, ποικιλία τοπικών παραδόσεων κλπ), διερευνάται περαιτέρω το βάθος και η έκταση αυτής της σχέσης με βάση το κριτήριο της τροπικής ανάλυσης. Επικεντρώνοντας στις βασικές διαιρέσεις και κλάδους της Οκταηχίας, αναλύονται τροπικά αντίστοιχα προς αυτές κομμάτια δημοτικής μουσικής, αντιπροσωπευτικά των κυριοτέρων τοπικών ελληνικών παραδόσεων. Χρησιμοποιείται σχετικό ηχητικό υλικό και δισκογραφία.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC240/

Μέθοδοι αξιολόγησης: ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ από: Ερωτήσεις σύντομης απάντησης Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Αναγνώριση τροπικών δομών ( Ήχων) σε δείγματα που θα ακουστούν την ώρα της εξέτασης.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Η μουσική συγγένεια των δύο χώρων έχει πολλές φορές επισημανθεί στο παρελθόν. Αφού εξεταστούν συνοπτικά τα σημεία επαφής των δύο χώρων (γλώσσα, ποικιλία διαστημάτων, τροπικότητα, μελοποιητικές τεχνικές, ανθρωπολογικοί παράγοντες κλπ) καθώς και οι κυριότερες διαφορές τους (οργανοχρησία, κοσμικός ή μη χαρακτήρας, ποικιλία τοπικών παραδόσεων κλπ), διερευνάται περαιτέρω το βάθος και η έκταση αυτής της σχέσης με βάση το κριτήριο της τροπικής ανάλυσης. Επικεντρώνοντας στις βασικές διαιρέσεις και κλάδους της Οκταηχίας, αναλύονται τροπικά αντίστοιχα προς αυτές κομμάτια δημοτικής μουσικής, αντιπροσωπευτικά των κυριοτέρων τοπικών ελληνικών παραδόσεων. Χρησιμοποιείται σχετικό ηχητικό υλικό και δισκογραφία. Οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα είναι εφοδιασμένοι με εξειδικευμένες γνώσεις πάνω σε θέματα συγγένειας ψαλτικής και ελληνικής δημοτικής μουσικής και θα είναι εξοικειωμένοι στην αναγνώριση εξ ακοής τροπικών δομών (Ήχων) σε δημοτικά τραγούδια.

Ψαλτική και νεότερη ελληνική αστική λαϊκή μουσική

Κωδικός: ΜΜ101 | Τύπος: Κ4ΥΠΟ

Ένα μεγάλο μέρος της νεοελληνικής λαϊκής αστικής μουσικής εμφανίζει μουσικές συγγένειες με την Ψαλτική. Ανιχνεύουμε τα επί μέρους είδη και τα σημεία επαφής που αφορούν αυτήν τη σχέση σε μια διαχρονική εξέταση μοιρασμένη σε εποχές βάσει σημαντικών αλλαγών (μικρασιατική καταστροφή, επικράτηση μπουζουκιού, εμφάνιση ιδιαιτέρων μουσικών ρευμάτων, όπως «ρεμπέτικου, έντεχνου, πολιτικού,» τραγουδιού, κ.λπ.). Χρησιμοποιώντας το εργαλείο της τροπικής ανάλυσης, επιχειρούμε να εντοπίσουμε ρεπερτόριο που φέρει τα συγγενέστερα προς τον πυρήνα της βυζαντινής Οκταηχίας τροπικά χαρακτηριστικά. Χρησιμοποιείται σχετικό ηχητικό υλικό από τη δισκογραφία.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC239/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Ένα μεγάλο μέρος της νεοελληνικής λαϊκής αστικής μουσικής εμφανίζει μουσικές συγγένειες με την Ψαλτική. Ανιχνεύουμε τα επί μέρους είδη και τα σημεία επαφής που αφορούν αυτήν τη σχέση σε μια διαχρονική εξέταση μοιρασμένη σε εποχές βάσει σημαντικών αλλαγών (μικρασιατική καταστροφή, επικράτηση μπουζουκιού, εμφάνιση ιδιαιτέρων μουσικών ρευμάτων, όπως «ρεμπέτικου, έντεχνου, πολιτικού,» τραγουδιού, κλπ). Χρησιμοποιώντας το εργαλείο της τροπικής ανάλυσης, επιχειρούμε να εντοπίσουμε ρεπερτόριο που φέρει τα συγγενέστερα προς τον πυρήνα της βυζαντινής Οκταηχίας τροπικά χαρακτηριστικά. Χρησιμοποιείται σχετικό ηχητικό υλικό από τη δισκογραφία. Οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα είναι εφοδιασμένοι με εξειδικευμένες γνώσεις πάνω σε θέματα συγγένειας ψαλτικής και νεοελληνικής λαϊκής αστικής μουσικής και θα είναι εξοικειωμένοι στην αναγνώριση εξ ακοής (Ήχων) σε κομμάτια του σχετικού ρεπερτορίου.

Μαθήματα Επιλογής της Κατεύθυνσης

Ορθογραφία της βυζαντινής παρασημαντικής

Κωδικός: ΜΜ104 | Τύπος: Κ4ΕΠΙ

Για να αναγνωσθεί (και πολύ περισσότερο για να καταγραφεί) ορθά μια ψαλτική παρτιτούρα είναι απαραίτητες πολλές τεχνικές πληροφορίες. Γι’ αυτές, είναι δυνατόν να γίνει εκτενέστατος λόγος, με βάση τόσο τη γραπτή όσο (και κυρίως) την προφορική παράδοση της Ψαλτικής Τέχνης. Το ζήτημα σχετίζεται προφανέστατα με τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της βυζαντινής σημειογραφίας. Ενδεικτικά, μπορεί να σημειωθεί ότι το ενδιαφέρον του μελετητή της βυζαντινής παρασημαντικής επικεντρώνεται σαφώς σε δύο στοιχεία: πρώτον, στα σημάδια που υποστηρίζουν την επανάληψη της συλλαβής του εκάστοτε μελοποιούμενου ποιητικού κειμένου και δεύτερον στα σημάδια που παρατείνουν τη χρονική διάρκεια της ψαλλόμενης συλλαβής οποιουδήποτε μουσικού κειμένου. Λόγος και μέλος, ποίηση και μουσική, είναι βέβαια τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της βυζαντινής μουσικής. Υπάρχουν, έτσι, συγκεκριμένα σημάδια που παρεμβάλλονται στο όποιο μουσικό κείμενο, σημάδια που εξυπηρετούν τη διεύρυνση τόσο του ποιητικού (επανάληψη συλλαβής) όσο και του μουσικού (αργίες, περαιτέρω χρόνος) κειμένου. Αυτά τα σημάδια συνιστούν, συνεκδοχικά, τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της βυζαντινής σημειογραφίας. Αναλυτικά, για την επανάληψη της συλλαβής στη βυζαντινή σημειογραφία χρησιμοποιούνται τα ακόλουθα σημάδια: κεντήματα, υπορροή & βαρεία· ενώ για την επέκταση του χρόνου τα ακόλουθα: τζάκισμα (ή κλάσμα) & διπλή [οξεία]. Υπάρχουν, βέβαια, και άλλοι αξιοπρόσεκτοι συνδυασμοί των δύο παραπάνω ενεργειών (που εφαρμόζονται πάντοτε σε σημείο όπου επαναλαμβάνεται κάποια συλλαβή του ποιητικού κειμένου), όπως για παράδειγμα το αντικένωμα με απλή ή και ο σύνδεσμος (που λεγόταν παλαιότερα έτερον παρακάλεσμα). Παρόμοιες λεπτές και εξειδικευμένες σημειογραφικές παρατηρήσεις είναι δυνατόν να οδηγήσουν στην επιθυμητή άρτια, τεχνικά και καλλιτεχνικά, χρήση της παρασημαντικής της Ψαλτικής Τέχνης.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC256/

Μέθοδοι αξιολόγησης: • Γραπτή τελική εξέταση (60%) • Παρουσίαση Εργασίας (40%)

Μαθησιακά αποτελέσματα: Στόχος του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους σπουδαστές της σημασίας της ορθογραφίας της βυζαντινής παρασημαντικής στη μουσική τέχνη και επιστήμη γενικότερα. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να: - Έχει κατανοήσει τα βασικά και κρίσιμα χαρακτηριστικά της ορθογραφίας της βυζαντινής παρασημαντικής . - Έχει γνώση των εργαλείων και των τεχνικών της ορθογραφίας της βυζαντινής παρασημαντικής . - Είναι σε θέση διακρίνει τους βασικούς ρόλους προσώπων και εννοιών, ειδικών και τεχνικών όρων που συνάπτονται με δεδομένα της ορθογραφίας της βυζαντινής παρασημαντικής . - Χρησιμοποιεί τις μεθοδολογίες της ορθογραφίας της βυζαντινής παρασημαντικής προς επιστημονικό και καλλιτεχνικό όφελος. - Αναλύει και υπολογίζει τα βασικά σημειογραφικά στοιχεία των πηγών και να τα αξιοποιεί είτε στη μουσική πράξη είτε κατά την εκπόνηση σχετικών παρασημαντικής υφής εργασιών και μελετημάτων. - Συνεργαστεί με τους συμφοιτητές του για να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν προφορικές ή και γραπτές εργασίες, ως συμβολές σε μιαν καινοτόμο προσέγγιση των σημειογραφικών ζητημάτων της ορθογραφίας της βυζαντινής παρασημαντικής, με άμεσες επιπλέον εφαρμογές στην καλλιτεχνική μουσική πράξη.

Μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής

Βυζαντινός Χορός Ι

Κωδικός: Μ261 | Τύπος: ΕΕ

Στη γενικότερη εκκλησιαστική παράδοση (πρωτίστως στην Αγία Γραφή), αλλά και στη σχετική γραμματεία (ιδιαίτερα στις πηγές της Λειτουργικής, του Τυπικού ή και του Κανονικού Δικαίου), υφίσταται πληθώρα μαρτυριών για την πράξη της από χορού ψαλμώδησης. Παρά ταύτα, ο απαιτητικός ερευνητής της ιστορίας του χορικού μέλους θα μπορούσε (όχι αδικαιολόγητα) να ισχυριστεί ότι η τακτική της από χορού ψαλτικής ερμηνείας συνιστά (δίχως υπερβολή) «κεκρυμμένον μυστήριον». Θέματα όπως η πρακτική οργάνωση, η επί μέρους δομή, η αρμόδια διδασκαλία και η συστηματική διεύθυνση ενός χορού ψαλτών, ή ακόμη ο τρόπος και η τεχνική της χορικής ψαλτικής ερμηνείας, παραμένουν (στις λεπτομέρειές τους) μουσικολογικά απροσδιόριστα. Ειδικότερο μουσικολογικό (αλλά και αμιγώς ψαλτικό) ενδιαφέρον παρουσιάζει, πάντως, η ακόλουθη ακριβής περιγραφή (από τον θεωρητικό της Ψαλτικής Τέχνης Γαβριήλ τον ιερομόναχο) του ιδεώδους τρόπου καλοφωνικής (δηλαδή μονοφωνάρικης) ψαλτικής ερμηνείας [: «μέθοδος πῶς δεῖ ἀνέρχεσθαι τῆς καλοφωνίας» (στίχοι 610-95)]· σ' αὐτήν την περιγραφή παρεμβάλλονται και κάποιες χρήσιμες πληροφορίες για τους βοηθούς του μονοφωνάρη, μέσω των οποίων στοιχειοθετούνται ορισμένες (πλέον εξειδικευμένες) πρακτικές οδηγίες για τον σχηματισμό ενός (μικρού έστω) μουσικού συνόλου, ενός υποτυπώδους ψαλτικού χορού: «... Δεῖ δὲ ἔχειν μετὰ σοῦ καὶ ἕτερον βοηθὸν ἢ καὶ δύο, πλείονας δὲ οὐδαμῶς· τότε γὰρ οὐ καλοφωνία ἀλλὰ τὸ λεγόμενον ἀπὸ χοροῦ γενήσεται. Ἀλλὰ τοῦτο ὀφείλει γίνεσθαι ἐὰν αἱ φωναὶ ὦσιν ἐπιτήδειαι καὶ καλαί· εἰ δὲ μὴ οὕτως ἔχει ἡ τοῦ καλοφωνοῦντος φωνή, πάντας λαμβανέτω βοηθούς. Ὀφείλουσι δὲ οἱ ψάλλοντες εἶναι καὶ συνήθεις καὶ σχεδὸν προμελετηκότες ἕκαστος τὸ ἑκάστου κοινῶς, ἵνα συμφωνῶσι καὶ ἡδίων οὕτω φανείη ἡ ψαλτική. Κακῷ δὲ μὴ χρήσῃ ποτὲ βοηθῷ· κρεῖττον γὰρ ᾖ μὴ ψάλλειν ἢ μόνον, ἢ μετὰ κακοφώνου· ἀπολέσει γὰρ καὶ τὸ σὸν τότε μέλος. Ἡ δὲ τῶν παρήχων φωνὴ καὶ κακοφώνων εὑρίσκεται ἢ ταχυτέρα τοῦ δέοντος καὶ πετρώδης ἢ ἀσθενὴς καὶ κεχαλασμένη· καὶ εἰ μὲν τοῦ ἑνὸς ᾖ πετρώδης, ἀνέρχεται ἐπὶ τὸ ὑψηλότερον καὶ μὴ βουλομένου, ἡ δὲ τοῦ ἑτέρου ἐπὶ τὸ χαμηλότερον ἄκοντος. Τὸν δὴ τοιοῦτον ἀποπέμπεσθαι δεῖ· οὑ μόνον γὰρ ἑαυτῷ ἀλλὰ καὶ πᾶσι μεταδίδωσι τοῦ κακοῦ, καὶ ἢ ἐπὶ τὸ ἄνω ἕλκουσιν ἡμᾶς ἄκοντας ἢ ἐπὶ τὸ κάτω....» [στίχοι 651-67]. Η πενιχρότητα των σχετικών πηγών μάς αποκρύπτει την προϊστορία των τεχνικών λεπτομερειών της από χορού ερμηνείας). Όμως, αυτή ακριβώς η έλλειψη προδίδει, ταυτόχρονα, την πραγματική φύση της τέχνης: η ιδιοτυπία του τρόπου λειτουργίας των επί μέρους στοιχείων αυτής της τέχνης (σημειογραφία, ήχοι, ρυθμός, κ.ο.κ.), γεννά –αυτονόητα– πρακτικού χαρακτήρα ιδιαιτερότητες (που αποτελούν, ακριβώς, ό,τι πρέπει να αντιμετωπιστεί με προσοχή κατά τη χορική ψαλμώδηση). Αυτές οι ιδιαιτερότητες, όμως, δεν μπορούν πάντοτε να καταγραφούν, θεωρητικά, στις λεπτομέρειές τους. Πάντως, από μιαν δευτερογενή ανάγνωση των θεωρητικών μαρτυριών προβάλλει, ευκρινώς, μια αδρομερής έστω σκιαγράφηση των λεπτομερειών οποιασδήποτε απόπειρας από χορού ψαλτικής ερμηνείας.

Μέθοδοι αξιολόγησης: • Παρακολούθηση των δοκιμών του βυζαντινού χορού (60%) • Οργάνωση, διδασκαλία και διεύθυνση ενός βυζαντινού χορού (40%)

Μαθησιακά αποτελέσματα: Το μάθημα αποτελεί άσκηση στην από χορού ψαλτική ερμηνεία. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των σπουδαστών στις βασικές έννοιες της από χορού ψαλτικής ερμηνείας και στην κατανόηση της συνολικής εικόνας των σημειογραφικών, ερμηνευτικών και αισθητικών εκδοχών και εκφάνσεων του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου. Επίσης αναφέρεται σε εισαγωγικές έννοιες, σε μεθοδολογίες προσέγγισης της από χορού ψαλτικής ερμηνείας και στη θέση τους στη διεθνή επιστημονική έρευνα και πράξη, έτσι ώστε ο φοιτητής να έχει μία συνολική αντίληψη των διαδικασιών και μεθοδολογιών της από χορού ψαλτικής ερμηνείας. Τέλος, στόχο του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους σπουδαστές της σημασίας της από χορού ψαλτικής ερμηνείας στη μουσική τέχνη και επιστήμη γενικότερα. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να: • Έχει κατανοήσει τα βασικά και κρίσιμα χαρακτηριστικά της από χορού ψαλτικής ερμηνείας. • Έχει γνώση των εργαλείων και των τεχνικών της της από χορού ψαλτικής ερμηνείας. • Είναι σε θέση διακρίνει τους βασικούς ρόλους προσώπων και εννοιών, ειδικών και τεχνικών όρων που συνάπτονται με δεδομένα της από χορού ψαλτικής ερμηνείας. • Χρησιμοποιεί τις μεθοδολογίες της από χορού ψαλτικής ερμηνείας προς επιστημονικό και καλλιτεχνικό όφελος. • Αναλύει και υπολογίζει τα βασικά σημειογραφικά, ερμηνευτικά και αισθητικά στοιχεία των πηγών και να τα αξιοποιεί στη μουσική πράξη. • Συνεργαστεί με τους συμφοιτητές του για να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν ανάλογες απόπειρες από χορού ψαλτικής ερμηνείας, με άμεσες επιπλέον εφαρμογές στην καλλιτεχνική μουσική πράξη.

Βυζαντινός Χορός ΙΙ

Κωδικός: Μ241 | Τύπος: ΕΕ

Μουσική Παιδαγωγική

Μαθήματα στο Υποχρεωτικό Πρόγραμμα Κορμού

Μουσική παιδαγωγία και διδακτική Ι

Κωδικός: ΜΣ79 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα αυτό καλύπτει ευρύ φάσμα εννοιών που σχετίζονται με την επιστήμη της διδακτικής της μουσικής. Οι θεωρίες μάθησης και διδασκαλίας και η σύνδεσή τους με τη διδασκαλία και τη μάθηση της μουσικής αποτελούν το επίκεντρο του μαθήματος. Η μουσική μάθηση και διδασκαλία προσεγγίζονται τόσο ιστορικά όσο και μέσα από μια λεπτομερή αναφορά των σύγχρονων τάσεων και απόψεων. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο ρόλο του δασκάλου της μουσικής μέσα στην τάξη καθώς και στο αναλυτικό πρόγραμμα και τη θέση της μουσικής μέσα σε αυτό, στη χώρα μας. Τέλος, αναλύεται ο τρόπος σχεδιασμού και οργάνωσης ενός μαθήματος μουσικής μέσα από συγκεκριμένα πρακτικά παραδείγματα. Το μάθημα έχει χαρακτήρα πρακτικό και βιωματικό. Οι δραστηριότητες και οι εφαρμογές στη διάρκεια των μαθημάτων έχουν ως στόχο να συνδέσουν τη θεωρία με την πράξη. Επίσης, πραγματοποιούνται ομαδικές επισκέψεις για δειγματικές διδασκαλίες σε επιλεγμένα σχολεία. Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση της Παιδαγωγικής Επάρκειας.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC209/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Το μάθημα αξιολογείται χρησιμοποιώντας εργαλεία διαμορφωτικής και τελικής αξιολόγησης. Αξιοποιούνται δραστηριότητες και εργασίες, ατομικές και ομαδικές, στη διάρκεια του εξαμήνου. Πραγματοποιούνται γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου. Η ύλη των εξετάσεων καθώς και οι περιγραφές των εργασιών αναρτώνται στο eclass ενώ οι όροι και τα κριτήρια αξιολόγησης των δραστηριοτήτων διατυπώνονται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων στους συμμετέχοντες.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Κατανόηση και αποσαφήνιση των εννοιών που σχετίζονται με τη διδασκαλία και τη μάθηση της μουσικής. Γνωριμία με τις θεωρίες μάθησης γενικά και τη σύνδεσή τους με τη διδασκαλία και τη μάθηση της μουσικής Κατανόηση των χαρακτηριστικών του αποτελεσματικού εκπαιδευτικού. Διερευνηση των στοιχείων της δομής ενός μαθήματος μουσικής σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Κατανόηση και ανάλυση του Προγράμματος Σπουδών Μουσικής σε όλες τις βαθμίδες σχολείων γενικής εκπαίδευσης.

Μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής

Η Διαθεματική Προσέγγιση στη Διδασκαλία της Μουσικής

Κωδικός: ΜΟ83 | Τύπος: ΕΕ

Η σύγχρονη τάση στην εκπαιδευτική κοινότητα διεθνώς για διεπιστημονικές – διαθεματικές προσεγγίσεις διδασκαλίας συζητείται μέσα από την αποσαφήνιση των όρων που έχουν επικρατήσει στην Ελλάδα και τον κόσμο. Αναδεικνύονται οι διαφορετικές απόψεις καθώς και τα προβλήματα από την εφαρμογή των διεπιστημονικών προγραμμάτων σπουδών στην Ευρώπη και την Αμερική. Η διεπιστημονική προσέγγιση στη διδασκαλία της μουσικής προσεγγίζεται μέσα από παραδείγματα δραστηριοτήτων και σχέδια μαθημάτων. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών που αποτελεί το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα στην Ελληνική εκπαίδευση. Το μάθημα έχει χαρακτήρα πρακτικό και βιωματικό. Οι δραστηριότητες και οι εφαρμογές στη διάρκεια των μαθημάτων έχουν ως στόχο να συνδέσουν τη θεωρία με την πράξη. Επίσης, πραγματοποιούνται ομαδικές επισκέψεις για δειγματικές διδασκαλίες σε επιλεγμένα σχολεία. Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση της Παιδαγωγικής Επάρκειας.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC229/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Η κατανόηση και αποσαφήνιση των εννοιών που διέπουν τις διαθεματικές και διεπιστημονικές προσεγγίσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία. Γνωριμία με διεπιστημονικές και διαθεματικές εφαρμογές μικρότερης και μεγαλύτερης εμβέλειας από όλο τον κόσμο. Εφαρμογή δραστηριοτήτων διαθεματικής προσέγγισης μουσικής και των υπολοίπων τεχνών με άλλα γνωστικά αντικείμενα. Γνωρίζουν και μελετούν το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) για τη Μουσική, το οποίο αποτελεί το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα της χώρας. Συζητούν ζητήματα που αφορούν τη διαθεματική προσέγγιση και την ενιαιοποίηση των Τεχνών. Εφαρμόζουν τις γνώσεις τους σχεδιάζοντας δραστηριότητες διδασκαλίας μουσικής που ανήκουν στο παραπάνω πλαίσιο. Με τις επισκέψεις για δειγματικές διδασκαλίες μαθημάτων μουσικής σε επιλεγμένα σχολεία έχουν την ευκαιρία να δουν την εφαρμογή των εννοιών και προσεγγίσεων αυτών στην πράξη.

Η μουσική στη βρεφική ηλικία

Κωδικός: Μ298 | Τύπος: ΕΕ

Η εξέλιξη των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων και εφαρμογών μας δίνουν τη δυνατότητα να γνωρίζουμε όλο και περισσότερες πληροφορίες για την ανάπτυξή μας από την ενδομήτρια ζωή. Η ακουστική μας ικανότητα αναπτύσσεται ήδη στο 2ο τρίμηνο της κύησης και έρευνες δείχνουν ότι η αξιοποίησής της μετά τη γέννηση καθίσταται σημαντική για την μετέπειτα μουσική ανάπτυξη του ανθρώπου. Στο παρόν μάθημα θα εξεταστούν μεταξύ άλλων ζητήματα που αφορούν τις μουσικές ικανότητες των βρεφών, το ρόλο της μουσικής στη βρεφική ηλικία (μέχρι 30 μηνών), τη θεωρία της μουσικής μάθησης (μουσική δεκτικότητα, μουσική ικανότητα), τα χαρακτηριστικά του βρεφικού «τραγουδιού» και τις κατηγορίες του, το σχεδιασμό δραστηριοτήτων για την ηλικιακή αυτή ομάδα και τον τρόπο οργάνωσης συνάντησης γονέων-βρεφών.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC447/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Ερωτήσεις εκτενούς ανάπτυξης σε θέματα επιλογής

Μαθησιακά αποτελέσματα: Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να: 1. Οργανώνει μουσικά σύνολα σε οποιαδήποτε πλαίσιο, τυπικό ή άτυπο 2. Ενορχηστρώνει οργανικά και φωνητικά έργα για να εκτελεστούν χωρίς να απαιτούνται μουσικές γνώσεις 3. Διαφοροποιεί τη διδασκαλία του σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της ομάδας του 4. Διαχειρίζεται συμπεριφορές και αντιδράσεις ανά περίπτωση 5. Εντάσσει στο μουσικό του σύνολο κάθε ενδιαφερόμενο/η χωρίς αποκλεισμούς

Μουσική παιδαγωγία και διδακτική ΙΙ

Κωδικός: ΜΟ60 | Τύπος: ΕΕ

Στη διάρκεια του εξαμήνου περιγράφονται οι μέθοδοι διδασκαλίας της μουσικής από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, με ιδιαίτερη έμφαση στις περισσότερο διαδεδομένες προσεγγίσεις διδασκαλίας της μουσικής στον 20ό αιώνα. Οι μέθοδοι διδασκαλίας του Kodaly, του Orff και του Dalcroze περιγράφονται με λεπτομέρεια και συνοδεύονται από πρακτικά παραδείγματα και δραστηριότητες. Πιο συγκεκριμένα αναλύεται η θεωρητική και επιστημονική βάση της κάθε μεθόδου/ συστήματος και παρουσιάζεται η εφαρμογή της μέσα από δραστηριότητες και σχεδιασμό μαθημάτων Μουσικής. Το μάθημα έχει χαρακτήρα πρακτικό και βιωματικό. Οι δραστηριότητες και οι εφαρμογές στη διάρκεια των μαθημάτων έχουν ως στόχο να συνδέσουν τη θεωρία με την πράξη. Επίσης, πραγματοποιούνται ομαδικές επισκέψεις για δειγματικές διδασκαλίες σε επιλεγμένα σχολεία. Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση της Παιδαγωγικής Επάρκειας.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC216/

Μαθησιακά αποτελέσματα: Ολοκληρώνοντας το μάθημα οι φοιτητές/τριες θα έχουν κατανοήσει την ιστορική πορεία της διδασκαλίας της μουσικής και τη θέση της μουσική στη ζωή και στην εκπαίδευση, από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Θα έχουν εξοικειωθεί με τις περισσότερο διαδεδομένες συστηματικές μεθόδους διδασκαλίας της μουσικής και θα έχουν συμμετάσχει σε πρακτικές εφαρμογές αυτών. Τέλος οι φοιτητές/τριες θα έχουν γνωρίσει εργαλεία, δραστηριότητες και προσεγγίσεις διδασκαλίας της μουσικής που θα υιοθετήσουν στη δική τους διδασκαλία του αντικειμένου στις διαφορετικές βαθμίδες της εκπαίδευσης και σε μαθητές με διαφορετικές ανάγκες και μαθησιακό προφίλ. Με τις επισκέψεις για δειγματικές διδασκαλίες μαθημάτων μουσικής σε επιλεγμένα σχολεία έχουν την ευκαιρία να δουν την εφαρμογή των εννοιών και προσεγγίσεων αυτών στην πράξη.

Οργάνωση μουσικών συνόλων σε τυπικά και άτυπα πλαίσια

Κωδικός: Μ297 | Τύπος: ΕΕ

Τα μουσικά σύνολα σε τυπικά και άτυπα πλαίσια προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα τόσο στη μουσική γνωστική ανάπτυξη των συμμετεχόντων μελών όσο και στη συναισθηματική. Η αίσθηση του «ανήκειν» και η δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για έκφραση και μουσική δημιουργία, ανεξάρτητα από τις προηγούμενες μουσικές τους γνώσεις, είναι χαρακτηριστικά που θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο/η εκπαιδευτικός – εμψυχωτής/ώτρια. Στο συγκεκριμένο μάθημα, θα εξετάσουμε ζητήματα που αφορούν τον τρόπο οργάνωσης τέτοιων ομάδων, την εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, τον κατάλληλο, ανά συνθήκη, τρόπο ενορχήστρωσης ενός τραγουδιού ή ενός ορχηστρικού μέρους, βασικές τεχνικές body percussion και εκτέλεσης μουσικοπαιδαγωγικών μουσικών οργάνων, όπως γιουκαλίλι, φλογέρες (soprano/alto/tenoro recorder), οκαρίνα, boomwhackers. Το μάθημα συνδέεται με την Ομάδα Μουσικοπαιδαγωγικής του Εργαστηρίου Μουσικής Παιδαγωγικής.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC446/

Μέθοδοι αξιολόγησης: συνδυαστικές ερωτήσεις που προϋποθέτουν γνώσεις από περισσότερες ιστορικές περιόδους και κριτική σκέψη.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να: 1. Γνωρίσει μεθόδους έρευνας των ικανοτήτων των βρεφών 2. Αναγνωρίζει τη μουσική συμπεριφορά των βρεφών (0-30 μηνών) 3. Εφαρμόσει μουσικοπαιδαγωγικές προσεγγίσεις που απευθύνονται στην ηλικία αυτή, όπως τη Θεωρία Μουσικής Μάθησης του E. Gordon (Music Learning Theory) 4. Κατανοήσει τη σπουδαιότητα του περιβάλλοντος των βρεφών, γονέων/φροντιστών, για τη μουσική τους ανάπτυξη 5. Δημιουργήσει δικό του μουσικό υλικό ακολουθώντας συγκεκριμένα κριτήρια 6. Σχεδιάσει το δικό του πρόγραμμα συναντήσεων για τη μουσική εκπαίδευση της ηλικιακής αυτής ομάδας.

Πρακτική διδασκαλία και άσκηση Ι

Κωδικός: Μ206 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα δύο μαθήματα της πρακτικής εξάσκησης των μελλοντικών εκπαιδευτικών μουσικής. Πραγματοποιούνται σειρά μαθημάτων στο Τμήμα με υποχρεωτικές παρακολουθήσεις, στη διάρκεια των οποίων παρουσιάζονται έννοιες και καλλιεργούνται δεξιότητες που σχετίζονται με τις παρακολουθήσεις των φοιτητών στα σχολεία στο πλαίσιο της πρακτικής διδασκαλίας τους. Συζητούνται θέματα σε μεγαλύτερη εμβάθυνση, με στόχο να αναπτύξουν οι φοιτητές δεξιότητες παρατήρησης, κριτικής σκέψης και αναστοχασμού – εργαλεία απαραίτητα για την ανάπτυξη και εξέλιξη του μελλοντικού εκπαιδευτικού. Η αξιολόγηση του μαθήματος πραγματοποιείται με τη συγγραφή δοκιμίου. Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση της Παιδαγωγικής Επάρκειας.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC301/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Για την αξιολόγηση του μαθήματος χρησιμοποιείται διαμορφωτική και τελική/συμπερασματική αξιολόγηση. Λαμβάνονται υπόψη: _Η συμμετοχή στις διαδραστικές διδασκαλίες και στις ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες _Οι παρουσίες στη διάρκεια του εξαμήνου _ Η ατομική εργασία η οποία αποτελεί βιβλιογραφική μελέτη και κριτική τοποθέτηση σε θέμα της επιλογής του φοιτητή.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Οι φοιτητές θα εφαρμόσουν και θα ενισχύσουν τις γνώσεις τους σχετικά με το αναλυτικό πρόγραμμα της μουσικής στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Θα γνωρίσουν το αναλυτικό πρόγραμμα των Μουσικών Σχολείων με ιδιαίτερη έμφαση στα ομαδικά μαθήματα. Θα έχουν την ευκαιρία επίσης να ενισχύσουν τις γνώσεις τους, ειδικότερα, σε ζητήματα που αφορούν τις έννοιες της δημιουργικότητας στη διδασκαλία, της χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή μαθημάτων μουσικής, της διαπολιτισμικής προσέγγισης στη διδασκαλία της μουσικής. Επίσης θα καλλιεργήσουν τις δεξιότητές τους στην αποτελεσματική διαχείριση μιας σχολικής τάξης, στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή ερωτημάτων, στο σχεδιασμό και στη διαχείριση διδακτικών προσεγγίσεων όπως είναι η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και η διαθεματική προσέγγιση. Τέλος, με την ατομική εργασία, η οποια βασίζεται σε βιβλιογραφική μελέτη και κριτική, θα έχουν την ευκαιρία να ενισχύσουν τις δεξιότητες για αναζήτηση και επεξεργασία πληροφοριών, για χρήση της σύγρονης τεχνολογίας προκειμένου να αναζητήσουν και να αξιολογήσουν τις πληροφορίες και τέλος θα έχουν την ευκαιρία να εξασκήσουν τις δεξιότητές τους στην αξιοποίηση πηγών και βιβλιοθηκών προκειμένου να επεξεραστούν και να παρουσιάσουν μια βιβλιογραφική εργασία.

Πρακτική διδασκαλία και άσκηση ΙΙ

Κωδικός: Μ207 | Τύπος: ΕΕ

Στη διάρκεια του εξαμήνου, παράλληλα με τη διδασκαλία των μαθημάτων στο Τμήμα, οι φοιτητές ολοκληρώνουν τις συστηματικές και οργανωμένες παρακολουθήσεις και τις διδασκαλίες τους σε σχολεία Α/βάθμιας και Β/βάθμιας γενικής εκπαίδευσης και Μουσικά Σχολεία. Οι φοιτητές σε συνεργασία με εν ενεργεία εκπαιδευτικούς (μέντορες) των σχολείων, με τον συντονισμό της καθηγήτριας του μαθήματος, έχουν την υποχρέωση 10 ωρών παρακολούθησης/διδασκαλίας σε κάθε έναν από τους παρακάτω τύπους σχολείων: σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και Μουσικό Σχολείο. Επίσης υποχρεούνται να σχεδιάσουν και να διδάξουν μία ώρα σε κάθε ένα από τα τρία σχολεία που θα επιλέξουν. Η αξιολόγηση του μαθήματος πραγματοποιείται με την κατάθεση του συμπληρωμένου Φακέλου Πρακτικής Άσκησης, ο οποίος περιλαμβάνει σειρά εργαλείων παρατήρησης και αναστοχασμού για την καταγραφή της πρακτικής διδασκαλίας και άσκησης (έντυπο παρατήρησης, αναστοχαστικό ημερολόγιο, παρουσιολόγιο, σχέδιο μαθήματος, κ.ά.). Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση της Παιδαγωγικής Επάρκειας.

eclass: https://eclass.uoa.gr/courses/MUSIC301/

Μέθοδοι αξιολόγησης: Το μάθημα αξιολογείται με τον Φάκελο Πρακτικής Διδασκαλίας και Άσκησης ο οποίος περιλαμβάνει εργαλεία καταγραφής και αξιολόγησης των παρακολουθήσεων στα σχολεία και αυτοαξιολόγησης και αναστοχασμού των ατομικών διδασκαλίων.