Τμήμα Μουσικών Σπουδών

Στην ιστοσελίδα αυτή παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τα Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος.

Ωρολόγιο Πρόγραμμα τρέχοντος εξαμήνου

Οδηγός Σπουδών 2020-2021 (pdf)

Μαθήματα ανά Κατεύθυνση

Κατεύθυνση Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας

Μαθήματα στο Υποχρεωτικό Πρόγραμμα Κορμού

Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Μουσική

Κωδικός: ΜΟ27 | Τύπος: ΥΚ

Σε νεολιθικές (5000-3000 πΧ) θέσεις στον ελλαδικό χώρο έχουν βρεθεί οστέινοι αυλοί (φλάουτα). Στα πλαίσια των πολιτισμών της Χαλκοκρατίας (3000-1000 πΧ) στις Κυκλάδες (Κυκλαδικός), στην Κρήτη (Μινωικός), στον ηπειρωτικό χώρο (Ελλαδικός) και στην Κύπρο (Κυπριακός) αναπτύχθηκε πλούσια μουσική δραστηριότητα, απ’ όσο μαρτυρούν τα σχετικά ευρήματα. Από την Εποχή του Σιδήρου (1000-700 πΧ) το διαθέσιμο μουσικό υλικό από ολόκληρη την ελληνική επικράτεια της εποχής είναι ακόμη πλουσιότερο. Το μάθημα έχει ως σκοπό, αφενός μεν την εισαγωγή των φοιτητών σε θέματα μεθοδολογίας του μουσικολογικού κλάδου της Αρχαιομουσικολογίας, αφετέρου δε την ενημέρωσή τους σχετικά με τη μουσική δραστηριότητα των κατοίκων του Αιγαίου στα πλαίσια των ανωτέρω αναφερόμενων πολιτισμών. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στην οργανολογία, στην εξέλιξη στη δομή των οργάνων, στη χρήση μουσικής στις διάφορες κοινωνικές περιστάσεις του βίου, αλλά και στις επιρροές των γειτονικών λαών (Εγγύς Ανατολή, Αίγυπτος) στα μουσικά πράγματα των λαών του Αιγαίου.

Εισαγωγή στην ιστορική και συστηματική μουσικολογία

Κωδικός: ΜΣ01 | Τύπος: ΥΚ

Στο μάθημα εξετάζονται μια σειρά ζητημάτων κεντρικής σημασίας για την επιστήμη της μουσικολογίας, όπως: το αντικείμενο και οι κλάδοι της μουσικολογίας, οι μορφές και τα είδη της μουσικής, η έννοια του μουσικού ύφους, προβλήματα περιοδολόγησης και μεθόδου στη μουσική ιστοριογραφία, η προβληματική της τονικότητας και τα τονικά συστήματα (τροπικότητα, λειτουργική τονικότητα, ατονικότητα), η αισθητική και κοινωνική διάσταση της μουσικής, η μουσική ανάλυση και η μουσική δημιουργία (σύνθεση), καθώς και η σύνδεση της μουσικής ανάλυσης με την αξιολογική κρίση.

Θεωρία και πράξη της Αναγεννησιακής μουσικής (Αντίστιξη) Ι

Κωδικός: ΜΟ72 | Τύπος: ΥΚ

Μέσω αυτού του δισ-εξαμηνιαίου μαθήματος οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με το αντιστικτικό ‒αλλά και, κατά στιγμές, ομοφωνικό‒ ύφος των μεγάλων συνθετών της λεγόμενης “χρυσής εποχής της πολυφωνίας”, όπως οι Palestrina, Orlando di Lasso, de Victoria, κ.λπ. Στην τάξη δεν ακολουθείται η συνήθης εκπαιδευτική μέθοδος της «Αντίστιξης των ειδών» κατά Fux, αλλά η μελέτη των θεμελιωδών αρχών της contrapunctus simplex (αρχίζοντας με τις θεωρίες του 14ου αιώνα) και η σταδιακή μετατροπή αυτής της βασικής δομής σε διάφορες εκδοχές μιας contrapunctus diminutus μέσω μελωδικής επεξεργασίας. Οι φοιτητές καλούνται να συνθέσουν ελεύθερους κανόνες για δύο φωνές κατά τα πρότυπα των Cantiones Duarum Vocum του Lasso, αλλά και τρίφωνα ή τετράφωνα αποσπάσματα πάνω σε μία δοσμένη μελωδία (Cantus Firmus). Παράλληλα, οι φοιτητές διδάσκονται τις βασικές αρχές της θεωρίας της εποχής (Tinctoris, Aaron, Glareanus και, κυρίως, Zarlino) και αφού εξοικειωθούν με τις διαφορετικές και αποκλίνουσες απόψεις περί τρόπων, με την έννοια των “τονικών τύπων”, με τις έννοιες της ταυτόχρονης και της διαδοχικής σύλληψης των φωνών, καθώς και με τις διαφορές ανάμεσα σε διαστηματικές και συγχορδιακές συνθετικές πρακτικές, αναλύουν αντιπροσωπευτικά έργα της περιόδου.

Θεωρία και πράξη της Αναγεννησιακής μουσικής (Αντίστιξη) ΙΙ

Κωδικός: ΜΟ72 | Τύπος: ΥΚ

Μέσω αυτού του δισ-εξαμηνιαίου μαθήματος οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με το αντιστικτικό ‒αλλά και, κατά στιγμές, ομοφωνικό‒ ύφος των μεγάλων συνθετών της λεγόμενης “χρυσής εποχής της πολυφωνίας”, όπως οι Palestrina, Orlando di Lasso, de Victoria, κ.λπ. Στην τάξη δεν ακολουθείται η συνήθης εκπαιδευτική μέθοδος της «Αντίστιξης των ειδών» κατά Fux, αλλά η μελέτη των θεμελιωδών αρχών της contrapunctus simplex (αρχίζοντας με τις θεωρίες του 14ου αιώνα) και η σταδιακή μετατροπή αυτής της βασικής δομής σε διάφορες εκδοχές μιας contrapunctus diminutus μέσω μελωδικής επεξεργασίας. Οι φοιτητές καλούνται να συνθέσουν ελεύθερους κανόνες για δύο φωνές κατά τα πρότυπα των Cantiones Duarum Vocum του Lasso, αλλά και τρίφωνα ή τετράφωνα αποσπάσματα πάνω σε μία δοσμένη μελωδία (Cantus Firmus). Παράλληλα, οι φοιτητές διδάσκονται τις βασικές αρχές της θεωρίας της εποχής (Tinctoris, Aaron, Glareanus και, κυρίως, Zarlino) και αφού εξοικειωθούν με τις διαφορετικές και αποκλίνουσες απόψεις περί τρόπων, με την έννοια των “τονικών τύπων”, με τις έννοιες της ταυτόχρονης και της διαδοχικής σύλληψης των φωνών, καθώς και με τις διαφορές ανάμεσα σε διαστηματικές και συγχορδιακές συνθετικές πρακτικές, αναλύουν αντιπροσωπευτικά έργα της περιόδου.

Θεωρία και πράξη της τονικής μουσικής (αρμονική και δομική ανάλυση) ΙΙ

Κωδικός: ΜΟ71 | Τύπος: ΥΚ

Σκοπός του ετήσιου αυτού μαθήματος είναι να κατευθύνει τους φοιτητές ούτως, ώστε να αναπτύξουν μία επιστημονικά και ιστορικά θεμελιωμένη οπτική που θα τους επιτρέψει να κατανοήσουν και να βιώσουν τις κύριες αρμονικές και δομικές διαδικασίες της τονικής μουσικής μέσα από την μελέτη αντιπροσωπευτικών έργων του μπαρόκ, της κλασσικής και της ρομαντικής μουσικής περιόδου. Μεταξύ των πλέον ουσιαστικών θεωρητικών και αναλυτικών ζητημάτων που θίγονται στο συγκεκριμένο μάθημα είναι οι έννοιες της μουσικής φράσεως, της πτώσεως και των αρμονικών λειτουργιών, της τονικοποίησης και της μετατροπίας, του αρμονικού και του δομικού ρυθμού, της αναγωγικής αναλυτικής μεθόδου, των διαδικασιών της επανάληψης, της παραλλαγής, της ανάπτυξης και της αντίθεσης, προσέτι δε οι δομικοί τύποι της προτάσεως, της περιόδου και διάφορες υβριδικές φραστικές δομές, καθώς και η τριμερής αλλά και η διμερής οργάνωση ενός ευρύτερου μουσικού αποσπάσματος.

Θεωρία και πράξη της τονικής μουσικής (αρμονική και δομική ανάλυση) Ι

Κωδικός: ΜΟ71 | Τύπος: ΥΚ

Σκοπός του ετήσιου αυτού μαθήματος είναι να κατευθύνει τους φοιτητές ούτως, ώστε να αναπτύξουν μία επιστημονικά και ιστορικά θεμελιωμένη οπτική που θα τους επιτρέψει να κατανοήσουν και να βιώσουν τις κύριες αρμονικές και δομικές διαδικασίες της τονικής μουσικής μέσα από την μελέτη αντιπροσωπευτικών έργων του μπαρόκ, της κλασσικής και της ρομαντικής μουσικής περιόδου. Μεταξύ των πλέον ουσιαστικών θεωρητικών και αναλυτικών ζητημάτων που θίγονται στο συγκεκριμένο μάθημα είναι οι έννοιες της μουσικής φράσεως, της πτώσεως και των αρμονικών λειτουργιών, της τονικοποίησης και της μετατροπίας, του αρμονικού και του δομικού ρυθμού, της αναγωγικής αναλυτικής μεθόδου, των διαδικασιών της επανάληψης, της παραλλαγής, της ανάπτυξης και της αντίθεσης, προσέτι δε οι δομικοί τύποι της προτάσεως, της περιόδου και διάφορες υβριδικές φραστικές δομές, καθώς και η τριμερής αλλά και η διμερής οργάνωση ενός ευρύτερου μουσικού αποσπάσματος.

Ιστορία της Νεοελληνικής Έντεχνης Μουσικής

Κωδικός: ΜΣ39 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα αυτό εξετάζει τις ιδιομορφίες του νεοελληνικού μουσικού πολιτισμού σε σχέση με τα πρότυπά του (τους μουσικούς πολιτισμούς των δυτικοευρωπαϊκών χωρών). Παρακολουθείται το έργο των Ελλήνων συνθετών, ξεκινώντας από την Αναγέννηση (Φραγκίσκος Λεονταρίτης) και συνεχίζοντας με την Επτανησιακή Σχολή (19ος και αρχές 20ού αιώνα), την Εθνική Σχολή (από τις αρχές του 20ού αιώνα ως περίπου το 1960). Η εξέταση ολοκληρώνεται με τη διερεύνηση των νεότερων ρευμάτων της ευρωπαϊκής μουσικής πρωτοπορίας μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα στα οποία εντάσσονται, με τον ένα ή άλλο τρόπο, οι σημαντικότεροι Έλληνες Συνθέτες, καθώς και με τις καλλιτεχνικές και δημιουργικές τάσεις των 2-3 τελευταίων δεκαετιών. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ανίχνευση των πηγών που μας παρέχουν πληροφορίες για τη Νεοελληνική Έντεχνη Μουσική, όπως και στη συνάρτηση των μουσικών εξελίξεων με τη γενικότερη πολιτική και πνευματική ιστορία του Τόπου, τις κοινωνικές συνθήκες και τα καλλιτεχνικά ρεύματα που τις επηρέασαν.

Κοινωνιολογία της Μουσικής

Κωδικός: Μ234 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στην κοινωνιολογική μελέτη της μουσικής, μέσα από την κριτική παρουσίαση και συζήτηση του έργου κύριων εκπροσώπων της όπως οι Auguste Comte, Herbert Spencer, Georg Simmel, Jules Combarieu, Paul Bekker, Max Weber, Alfred Schutz, John Mueller, Alphons Silbermann, Kurt Blaukopf, Tia DeNora και, φυσικά, Theodor W. Adorno. Εξετάζονται ζητήματα όπως, μεταξύ άλλων, η κοινωνική διαμόρφωση των υλικών, των στυλ, των μορφών και των ειδών της μουσικής, ο κοινωνικός ρόλος του μουσικού και η κοινωνική λειτουργία της μουσικής, χαρακτήρας και εξέλιξη των μουσικών θεσμών και των μουσικών ακροατηρίων.

Μορφολογία της ευρωπαϊκής μουσικής Ι

Κωδικός: ΜΟ70 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα της «Μορφολογίας της ευρωπαϊκής μουσικής» είναι ετήσιο και η ύλη του κατανέμεται σε δύο εξάμηνα. Στο πρώτο εξ αυτών εξετάζονται ποικίλες περιπτώσεις κανόνος, φούγκας και χορικού πρελουδίου, μορφές παραλλαγών, μορφές μενουέττου / scherzo, οι κυριότερες παρατακτικές μορφές (τριμερής μορφή, σπειροειδής μορφή, ρόντο και ροντώ) καθώς και η διμερής μορφή σουΐτας του μπαρόκ, ενώ στο δεύτερο εξάμηνο διερευνώνται οι μορφές σονάτας της κλασσικής και της ρομαντικής περιόδου, οι μεικτές μορφές ρόντο-σονάτας, ροντώ-σονάτας και σονάτας-ρόντο, καθώς επίσης οι μορφές της άριας da capo, του ritornello αλλά και της μετέπειτα σονάτας κοντσέρτου. Το επιλεγμένο μουσικό ρεπερτόριο εκτείνεται χρονικά από τις αρχές του 17ου αιώνος μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνος και επικεντρώνεται σε ορισμένες από τις πιο αντιπροσωπευτικές (πρωτίστως ενόργανες αλλά και κάποιες φωνητικές) συνθέσεις του μπαρόκ, του κλασσικισμού και του ρομαντισμού. Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση στέρεων γνώσεων περί των βασικότερων μουσικών μορφών που αξιοποιήθηκαν από τους συνθέτες σε μια σειρά από καίρια μουσικά είδη κατά τις παραπάνω περιόδους, υπό ένα πρίσμα εξίσου συστηματικό όσο και ιστορικό.

Μορφολογία της ευρωπαϊκής μουσικής ΙΙ

Κωδικός: ΜΟ70 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα της «Μορφολογίας της ευρωπαϊκής μουσικής» είναι ετήσιο και η ύλη του κατανέμεται σε δύο εξάμηνα. Στο πρώτο εξ αυτών εξετάζονται ποικίλες περιπτώσεις κανόνος, φούγκας και χορικού πρελουδίου, μορφές παραλλαγών, μορφές μενουέττου / scherzo, οι κυριότερες παρατακτικές μορφές (τριμερής μορφή, σπειροειδής μορφή, ρόντο και ροντώ) καθώς και η διμερής μορφή σουΐτας του μπαρόκ, ενώ στο δεύτερο εξάμηνο διερευνώνται οι μορφές σονάτας της κλασσικής και της ρομαντικής περιόδου, οι μεικτές μορφές ρόντο-σονάτας, ροντώ-σονάτας και σονάτας-ρόντο, καθώς επίσης οι μορφές της άριας da capo, του ritornello αλλά και της μετέπειτα σονάτας κοντσέρτου. Το επιλεγμένο μουσικό ρεπερτόριο εκτείνεται χρονικά από τις αρχές του 17ου αιώνος μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνος και επικεντρώνεται σε ορισμένες από τις πιο αντιπροσωπευτικές (πρωτίστως ενόργανες αλλά και κάποιες φωνητικές) συνθέσεις του μπαρόκ, του κλασσικισμού και του ρομαντισμού. Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση στέρεων γνώσεων περί των βασικότερων μουσικών μορφών που αξιοποιήθηκαν από τους συνθέτες σε μια σειρά από καίρια μουσικά είδη κατά τις παραπάνω περιόδους, υπό ένα πρίσμα εξίσου συστηματικό όσο και ιστορικό.

Συνοπτική Ιστορία της ευρωπαϊκής μουσικής Ι

Κωδικός: ΜΜ94 | Τύπος: ΥΚ

Πρόκειται για ένα βασικό μάθημα που απευθύνεται στους πρωτοετείς φοιτητές, στα δύο πρώτα εξάμηνα των σπουδών τους και επιχειρεί να τους δώσει μια πολύ συνοπτική εικόνα του συνόλου της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής ιστορίας από τον Μεσαίωνα έως τον Εικοστό Αιώνα. Ο στόχος είναι να τεθεί η ιστορική βάση, ώστε οι φοιτητές αφενός να αποκτήσουν τις βασικές γνώσεις ιστορίας που είναι απαραίτητες οποιαδήποτε κατεύθυνση και αν ακολουθήσουν, και αφετέρου, όσοι ακολουθήσουν την 1η κατεύθυνση (Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας) να μπορούν να εξειδικεύσουν αργότερα στα επιμέρους μαθήματα υπό τη μορφή «Ειδικών θεμάτων Ιστορίας της Μουσικής» και να επεξεργαστούν ζητήματα που απαιτούν καλή γνώση της Ιστορίας της μουσικής. Παρόλη την πυκνότητα της ύλης, το μάθημα χρησιμεύει ως καλό σημείο αναφοράς των φοιτητών και στα μεγαλύτερα έτη. Η έμφαση δίνεται στις κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες μέσα στις οποίες συντελείται η διαδρομή της μουσικής ιστορίας, στην εξέλιξη των μουσικών ειδών και μορφών, των τεχνικών σύνθεσης και των σημαντικών προσωπικοτήτων που άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους. Έμφαση επίσης δίνεται στην εξέλιξη του μουσικού ύφους, αλλά και στη θέση του συνθέτη μέσα στον εκάστοτε κοινωνικό περίγυρο. Για κάθε εποχή ακούγονται και αναλύονται στο μάθημα αντιπροσωπευτικά μουσικά παραδείγματα.

Συνοπτική Ιστορία της ευρωπαϊκής μουσικής ΙΙ

Κωδικός: ΜΜ95 | Τύπος: ΥΚ

Πρόκειται για ένα βασικό μάθημα που απευθύνεται στους πρωτοετείς φοιτητές, στα δύο πρώτα εξάμηνα των σπουδών τους και επιχειρεί να τους δώσει μια πολύ συνοπτική εικόνα του συνόλου της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής ιστορίας από τον Μεσαίωνα έως τον Εικοστό Αιώνα. Ο στόχος είναι να τεθεί η ιστορική βάση, ώστε οι φοιτητές αφενός να αποκτήσουν τις βασικές γνώσεις ιστορίας που είναι απαραίτητες οποιαδήποτε κατεύθυνση και αν ακολουθήσουν, και αφετέρου, όσοι ακολουθήσουν την 1η κατεύθυνση (Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας) να μπορούν να εξειδικεύσουν αργότερα στα επιμέρους μαθήματα υπό τη μορφή «Ειδικών θεμάτων Ιστορίας της Μουσικής» και να επεξεργαστούν ζητήματα που απαιτούν καλή γνώση της Ιστορίας της μουσικής. Παρόλη την πυκνότητα της ύλης, το μάθημα χρησιμεύει ως καλό σημείο αναφοράς των φοιτητών και στα μεγαλύτερα έτη. Η έμφαση δίνεται στις κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες μέσα στις οποίες συντελείται η διαδρομή της μουσικής ιστορίας, στην εξέλιξη των μουσικών ειδών και μορφών, των τεχνικών σύνθεσης και των σημαντικών προσωπικοτήτων που άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους. Έμφαση επίσης δίνεται στην εξέλιξη του μουσικού ύφους, αλλά και στη θέση του συνθέτη μέσα στον εκάστοτε κοινωνικό περίγυρο. Για κάθε εποχή ακούγονται και αναλύονται στο μάθημα αντιπροσωπευτικά μουσικά παραδείγματα.

Υποχρεωτικά μαθήματα της Κατεύθυνσης

Αισθητική και φιλοσοφία της Μουσικής

Κωδικός: ΜΟ35 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ, Κ2ΥΠΟ, Κ3ΥΠΟ

Η μουσική υπήρξε αντικείμενο της φιλοσοφικής σκέψης ήδη από την αρχαιότητα. Στη νεότερη εποχή η μελέτη της συνδέθηκε με την έννοια και τις πρακτικές του μουσικού έργου τέχνης και την ιδέα της αυτονομίας της τέχνης. Με αφετηρία τις νεότερες αυτές αντιλήψεις, στο μάθημα εξετάζονται μία σειρά από κεντρικές θεματικές της μουσικής αισθητικής, σε ιστορική διάταξη και με συστηματική μέριμνα: η σχέση της μουσικής με τις ανώτερες γνωσιοπρακτικές ικανότητες της φαντασίας, της διάνοιας και του Λόγου (Kant), η μουσική ως τέχνη της εσωτερικότητας και στην αντιδιαστολή της από τις άλλες τέχνες (Hegel), η μουσική ως εξαντικειμενίκευση της μεταφυσικής ρίζας του κόσμου (Schopenhauer), η μουσική ως έκφραση του συναισθήματος και ως «ηχητικά κινούμενη μορφή» (Hanslick), η μουσική ως αντικείμενο της φαινομενολογίας και το πρόβλημα της οντολογίας του μουσικού έργου (Ingarden), η ανθρώπινη μουσικότητα από τη σκοπιά της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας (Plessner), η μουσική ως ιδιότυπο συμβολικό σύστημα (Langer), η μουσική ως ζωντανή διαλεκτική και ως κριτική ενσωμάτωση του κοινωνικού (Adorno).

Αρμονική Θεωρία της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής

Κωδικός: ΜΣ80 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Αρμονική είναι η επιστήμη του τονικού (έναντι του ρυθμικού) σκέλους του μουσικού μέλους, κατά τους αρχαίους θεωρητικούς (Αριστόξενος, Πτολεμαίος, Κλεονείδης κ.λπ.). Εξετάζει τα μέρη, τα οποία συνθέτουν τη μελωδία (φθόγγοι, διαστήματα, συστήματα, γένη, τόνοι) και τις μεταξύ τους σχέσεις. Σκοπός της αρμονικής επιστήμης υπήρξε η ανεύρεση της «φύσης» του μέλους και η περιγραφή της δομής του με δόκιμους όρους. Με την κατάλληλη χρήση των μερών της αρμονικής κατά την σύνθεση (μελοποιία), επιτυγχάνεται ο επιθυμητός χαρακτήρας (ήθος) του μουσικού έργου. Το μάθημα έχει ως σκοπό την εισαγωγή των φοιτητών στη φιλοσοφική σκέψη των Αρχαίων Ελλήνων στο πεδίο της πρόσληψης της τονικής συνιστώσας του μουσικού φαινομένου, καθώς και τη συνειδητοποίηση εκ μέρους τους ότι η αρχαιοελληνική θεωρία του μουσικού μέλους αποτελεί την απαρχή της μετέπειτα βυζαντινής και ευρωπαϊκής μουσικοθεωρητικής εξέλιξης στην τονική (μελωδική) συνιστώσα της μουσικής.

Γρηγοριανό Μέλος

Κωδικός: ΜΣ84 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Iστορική αναδρoμή στη μουσική παράδοση από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες μέχρι σήμερα. Oι πρώτες μορφές του χριστιανικού μέλους, ψαλμοί και ύμνοι. Tα τοπικά ρεπερτόρια: παλαιορωμαϊκό μέλος, αμβροσιανό μέλος, γαλλικανικό μέλος, μέλος του μπενεβέντο, μοζαραβικό μέλος κλπ. H δημιουργία του Γρηγοριανού μέλους και η σχέση του με τις τοπικές μουσικές παραδόσεις. H μουσική θεωρία του cantus planus. Oι κύκλοι των εορτών, τα λειτουργικά βιβλία και τα μέλη που περιλαμβάνουν. Oι θεωρητικοί του μεσαίωνα και οι σχετικές με την εκτέλεση του Γρηγοριανού μέλους πληροφορίες που αντλούμε από τα θεωρητικά κείμενα της εποχής. H γένεση και η εξέλιξη της νευματικής σημειογραφίας, οικογένειες νευμάτων, εξέταση των κυριοτέρων μουσικών χειρογράφων. Mεταγραφές από μεσαιωνικά χειρόγραφα. Mουσικά παραδείγματα.

Διεύθυνση Χορωδίας Ι

Κωδικός: ΜΜ107 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Αναφορά για την Χορωδία στην Έντεχνη Ευρωπαϊκή Μουσική μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα: Ιστορία των διαφόρων τύπων Χορωδιών & Ορχηστρών και της εξέλιξής τους εντός των πλαισίων της έντεχνης ευρωπαϊκής Μουσικής. Ιστορία του ρεπερτορίου τους. Ιστορία του ρόλου του Διευθυντού Χορωδίας/Ορχήστρας. Ιστορία και συστηματικές αναφορές στην κινησιολογία της/του διευθύνοντος. Συστηματική άσκηση στην κινησιολογία.

Διεύθυνση Χορωδίας ΙΙ

Κωδικός: ΜΜ108 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Αναφορά για την Χορωδία στην ΄Εντεχνη Ευρωπαϊκή Μουσική από το έτος 1800 και μέχρι τον καιρό μας: Ιστορία των διαφόρων τύπων Χορωδιών & Ορχηστρών και της εξέλιξής τους εντός των πλαισίων της έντεχνης ευρωπαϊκής Μουσικής. Ιστορία του ρεπερτορίου τους. Ιστορία του ρόλου του Διευθυντού Χορωδίας/Ορχήστρας. Ιστορία και συστηματικές αναφορές στην κινησιολογία της/του διευθύνοντος. Συστηματική άσκηση στην κινησιολογία.

Ειδικά θέματα ιστορίας της μουσικής 'Οπερες και μιούζικαλ στον 20ό και τον 21ο αιώνα

Κωδικός: Μ266 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Στην ύλη του μαθήματος περιλαμβάνονται καταρχήν σημαντικές όπερες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: · Η επίδραση των αφροαμερικανικών ιδιωμάτων (ράγκταϊμ, μπλουζ, τζαζ κ.α.) στο μιούζικαλ και στις όπερες του μεσοπολέμου, η όπερα του Scott Joplin Treemonisha και η όπερα Jonny spielt auf του Ernst Krenek. Περαιτέρω, τα χαρακτηριστικά της οπερικής ανανέωσης και της«επίκαιρης όπερας» (Zeitoper) κατά την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης με επίκεντρο τις όπερες των Β.Brecht – Κ. Weill. Συζητούνται τα ιστορικά και θεωρητικά χαρακτηριστικά της όπερας στον 20ό αιώνα, η οπερική παραγωγή που εντάχθηκε στο διεθνές ρεπερτόριο (όπερες των Debussy, Janacek κ.α.), το «εξπρεσσιονιστικό δράμα» με επίκεντρο τις όπερες Wozzecκ και Lulu του Alban Berg, τάσεις και ρεύματα του οπερικού νεοκλασικισμού (Stravinsky, Prokofiev, Menotti κ.α.). Σημαντική θέση έχουν εδώ κορυφαίες όπερες βασισμένες στο αρχαιοελληνικό δράμα: Elektra του Richard Strauss, Oedipus Rex του Igor Stravinsky, οι αρχαιόθεμες όπερες του Carl Orff κ.α. · Συζητούνται τα ιστορικά και θεωρητικά στοιχεία του αμερικάνικου και του αγγλικού μιούζικαλ, με συγκεκριμένες επιλογές και αναλυτικά το κορυφαίο μιούζικαλ West Side Story. Παρουσιάζονται επίσης συνοπτικά, ροκ και ποπ όπερες και μιούζικαλ, μεταγενέστερες μορφές, πειραματικές και σύγχρονες μουσικοθεατρικές τάσεις, νεότερες πολυμεσικές όπερες κ.α.

Ειδικά θέματα ιστορίας της μουσικής: Όπερες και οπερέτες του ρεπερτορίου

Κωδικός: Μ263 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

To μάθημα αυτό περιλαμβάνει ιστορικές αναφορές – τοποθετήσεις και σχολιασμό των χαρακτηριστικών της όπερας και της οπερέττας, εστιάζοντας σε συγκεκριμένα έργα του ρεπερτορίου. Συζητούνται συνοπτικά: η φύση του μουσικού θεάτρου, τα ιστορικά και τα ιδιωματικά χαρακτηριστικά των κύριων φάσεων της όπερας από το ξεκίνημά της μέχρι τον 20ό αιώνα. Μουσικό Θέατρο - Δραματικό Θέατρο- Όπερα: διακρίσεις και ορισμοί. Λειτουργία και ρόλος των λυρικών πρωταγωνιστών. Ο μύθος του Ορφέα από τον Monteverdi στον Gluck, G.F. Händel και Μπαρόκ όπερα, οι όπερες του W.A. Mozart, Οpera seria – Opera buffa. H γαλλική όπερα κατά τον 19ο αιώνα (Grand opéra - Opéra comique - Opéra lyrique). Η ρομαντική όπερα στη Γερμανία και η gothic όπερα "Der Vampyr" του Χάϊνριχ Μάρσνερ. Αναφορές στα μουσικά δράματα του Richard Wagner. Ιταλική όπερα: Bel canto και ρομαντισμός, Rossini - Donizetti – Bellini και η αναβίωση του Bel canto από την Μαρία Κάλλας. Verdi και ιταλικός εθνικισμός. Οπερικός βερισμός: Από την “Κάρμεν" του Μπιζέ στην "Τουραντότ" του Πουτσίνι. H πρώτη και η ύστερη φάση της ευρωπαϊκής οπερέττας: συνθέτες και έργα. Το μάθημα περιλαμβάνει επίσης αναφορές στην ιστορία της ελληνικής όπερας και οπερέττας.

Ειδικά θέματα Ιστορίας της μουσικής: Η Μουσική της Ύστερης Αναγέννησης

Κωδικός: Μ293 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Το μάθημα εστιάζει στη μελέτη του τελευταίου τμήματος της εποχής της Αναγέννησης που χαρακτηρίζεται από μία ολοένα εντεινόμενη συστηματική προσπάθεια απόδοσης του κειμένου (θρησκευτικού και κοσμικού) μέσω της μουσικής. Με αφορμή την επιλεκτική μελέτη έργων των Palestrina, G. Gabrieli κ.ά. θα έλθουμε αρχικά σε επαφή με τα δύο σπουδαιότερα καλλιτεχνικά κέντρα της Ιταλίας (Ρώμη-Βενετία) και θα γνωρίσουμε τις μεταξύ των διαφορές, οι οποίες εντοπίζονται με διαύγεια όχι μόνον σε καλλιτεχνικό, αλλά και σε ιδεολογικό επίπεδο, επίσης. Ειδικότερα, σε ότι αφορά το τελευταίο, η διάσταση αυτή γίνεται αρκούντως αισθητή ύστερα από μία προσεκτική ματιά επάνω στην πολιτική οργάνωση των δύο πόλεων που βασίζεται σε δύο εντελώς αντίθετου χαρακτήρα κέντρα εξουσίας. Συγχρόνως δε, θα διερευνήσουμε το περιβάλλον του patronage και των μουσικών εκδοτών, καθώς και εκείνο των σπουδαιότερων εκκλησιαστικών μουσικών ιδρυμάτων της εποχής. Ιδιαίτερη επίσης έμφαση θα δοθεί στο μαδριγάλι μετά τα 1575 στον Ιταλικό βορρά, το οποίο καθίσταται πλέον το σημαντικότερο είδος ικανό να αναδείξει τις συνθετικές ικανότητες των δημιουργών.

Ειδικά θέματα ιστορίας της μουσικής: Μπαρόκ (1600-1750)

Κωδικός: Μ248 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η εξέταση της θαυμαστής εποχής του Μπαρόκ αναφορικά με τα κυριότερα μουσικά είδη της φωνητικής αλλά και της οργανικής μουσικής της περιόδου όπως η Λειτουργία, το μοτέτο, το ορατόριο, η καντάτα, η όπερα, το κοντσέρτο και η μουσική για πληκτροφόρα αντίστοιχα, σε σύνδεση με τα κέντρα πολιτικής εξουσίας που αναπτύχθηκαν και υπηρέτησαν όπως η Ρώμη, η Βιέννη και το Παρίσι. Ειδική έμφαση δίνεται επίσης, στη μουσική ρητορική ως μορφοποιητικού παράγοντα της μουσικής σύνθεσης.

Εξάσκηση ακουστικών ικανοτήτων

Κωδικός: ΜΜ103 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Στόχος του πρακτικού αυτού μαθήματος είναι η καλλιέργεια των ακουστικών ικανοτήτων των φοιτητών, ούτως ώστε αυτοί να είναι σε θέση αφ’ ενός μεν να αναγνωρίζουν μεμονωμένα διαστήματα και συγχορδίες, αλλά πρωτίστως ευρύτερες αρμονικές ακολουθίες και πτωτικούς σχηματισμούς, και αφ’ ετέρου να καταγράφουν με ευχέρεια και κατά τρόπον ορθό στο πεντάγραμμο μία είτε δύο συνηχούσες μελωδικές γραμμές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται επίσης στην δυνατότητα αντίληψης των μελωδικών και αρμονικών μορφωμάτων σε συνάρτηση με τον λειτουργικό τους ρόλο στα εκάστοτε τονικά συμφραζόμενα.

Θεωρία και Αισθητική της μουσικής του 20ού αιώνα

Κωδικός: Μ269 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ, Κ2ΥΠΟ, Κ3ΥΠΟ

Ερευνώντας χαρακτηριστικά παραδείγματα συνθετών της μουσικής του 20ου αιώνα το μάθημα αναζητά απαντήσεις στα εξής θεμελιώδη ερωτήματα: Ποιες είναι οι συνιστώσες διαμόρφωσης των εκάστοτε συνθετικών ιδεών στη νέα μουσική και με ποια μουσικοθεωρητικά αλλά και μουσικοφιλοσοφικά εννοιολογικά εργαλεία μπορούν αυτά να περιγραφούν και να καταγραφούν επαρκώς;

Ιστορία της ενορχήστρωσης (Ενορχήστρωση Ι)

Κωδικός: ΜΟ47 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ, Κ3ΥΠΟ

Σκοπός του μαθήματος είναι η συστηματική προσέγγιση της εξέλιξης της ενορχηστρωτικής γραφής, με αναφορά σε κριτήρια όπως η κατανομή των στοιχείων της μουσικής υφής ανά τις ορχηστρικές ομάδες, η σχέση των ομάδων μεταξύ τους, η ανάπτυξη της ενορχήστρωσης παράλληλα με τις οργανολογικές εξελίξεις, η σολιστική χρήση των οργάνων. Σε ένα δεύτερο επίπεδο εξετάζεται η ανάπτυξη ορχηστρικών πρακτικών και τεχνικών όπως το divisi και οι non divisi συγχορδίες, οι φυσικοί και τεχνητοί αρμονικοί, τα pizzicati κ.ο.κ. στα έγχορδα, η χρήση της αναπνοής και της γλώσσας στα πνευστά, προβλήματα ηχοχρωματικού συγκερασμού κυρίως στα πνευστά, η εξισορρόπηση δυναμικής μεταξύ των ορχηστρικών ομάδων, η εξέλιξη της χρήσης των κρουστών, των νυκτών και οργάνων όπως το πιάνο, το εκκλησιαστικό όργανο κ.α. Η διδασκαλία θα βασιστεί στην ανάλυση συμφωνικών παρτιτουρών των Mozart, Haydn, Beethoven, Schubert, Mendelssohn, Schumann, Wagner, Liszt, Bruckner, Τσαϊκόφσκι, Mahler, R. Strauss, Στραβίνσκι κ.α.

Ιστορία των ευρωπαϊκών μουσικών οργάνων

Κωδικός: ΜΟ52 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ, Κ2ΥΠΟ

Τα μουσικά όργανα εξετάζονται όχι όπως σε μια κλασική οργανογνωσία, αλλά κυρίως μέσα στο ιστορικό τους πλαίσιο και στην ιστορική τους εξέλιξη και ακολούθως μέσα στη χρήση που επέχουν σήμερα στη μουσική πραγματικότητα. Στο επίκεντρο βρίσκονται τα μουσικά όργανα της λεγόμενης δυτικοευρωπαϊκής έντεχνης μουσικής, δηλαδή τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας και όργανα που χρησιμοποιούνται είτε ως σόλο όργανα ή στο πλαίσιο της μουσικής δωματίου, καθώς επίσης παλαιότερες μορφές οργάνων, που σήμερα χρησιμοποιούνται ξανά στην ιστορικά ενημερωμένη εκτέλεση παλαιάς μουσικής, με την παρακολούθηση της ιστορικής εξέλιξης της κατασκευής και της χρήσης τους, καθώς και κάποιων παράλληλων εξελίξεων ‘λαϊκών’ οργάνων. Η διδασκαλία υποστηρίζεται με ηχογραφημένα μουσικά παραδείγματα, προβολή διαφανειών με εικόνες μουσικών οργάνων και κατασκευαστικών στοιχείων τους, καθώς και με την επίδειξη πραγματικών οργάνων και της χρήσης των. Η δομή και αλληλουχία του μαθήματος έχει ως εξής: μετά από μια σύντομη πραγμάτευση των περί ακουστικής και παραγωγής του ήχου, ασχολούμαστε με την ιστορία, ηλικία και διάδοση των μουσικών οργάνων και την ταξινόμησή τους σε χορδόφωνα, αερόφωνα, μεμβρανόφωνα και ιδιόφωνα. Ακολουθούν συνοπτικά ιστορικά στοιχεία για την οργανική μουσική της Δυτικής Ευρώπης για να περάσουμε στην εξέταση των επιμέρους γενών, οικογενειών και ειδών, ξεκινώντας από τα μεμβρανόφωνα και ιδιόφωνα όργανα και συνεχίζοντας με τα γένη του λαούτου, της άρπας, των ψαλτηρίων, τα τοξωτά χορδόφωνα, τα αερόφωνα με πλευρικές οπές και κόγχη ή μονό/διπλό γλωσσίδι και τα αερόφωνα με επιστόμιο (σάλπιγγες). Στο τέλος εξετάζουμε τα πληκτροφόρα όργανα, τα οποία εντάσσονται εν μέρει στα έγχορδα (π.χ. το πιάνο) και εν μέρει στα αερόφωνα (διάφορες μορφές του πολύαυλου ‘εκκλησιαστικού’ οργάνου). Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση γνώσεων στην ιστορία των ευρωπαϊκών μουσικών οργάνων ως ένα βασικό πεδίο μουσικής μόρφωσης.

Μουσική ανάλυση Ι: Περιπτώσεις κυκλικότητος και προγραμματικότητος

Κωδικός: ΜΜ57 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Το παρόν μάθημα επεκτείνει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί από τα μαθήματα «Θεωρία και πράξη της τονικής μουσικής» και «Μορφολογία της ευρωπαϊκής μουσικής» προς δύο παράλληλες κατευθύνσεις στο ρεπερτόριο του μπαρόκ, της κλασσικής και της ρομαντικής περιόδου. Η πρώτη κατεύθυνση αφορά ποικίλες περιπτώσεις έργων γραμμένων σε κυκλική μορφή και ειδικότερα συνθέσεων οι οποίες είτε αποτελούνται από δύο και περισσότερα μέρη που συνδέονται θεματικά μεταξύ τους είτε συνίστανται σε ένα σύνθετο μέρος που αφομοιώνει κατά το μάλλον ή ήττον την μορφή αλλά και τον χαρακτήρα μίας αλληλουχίας διαφορετικών μερών. Η άλλη κατεύθυνση έγκειται σε περιπτώσεις έργων προγραμματικής μουσικής, όπου εξετάζεται πώς και σε ποίο βαθμό το εξωμουσικό περιεχόμενο ασκεί την επίδρασή του επί της αμιγώς μουσικής μορφής (ή, αντιστρόφως, πώς η τελευταία δύναται να αντιμετωπισθεί από τους συνθέτες προκειμένου να υπηρετήσει παράλληλα και τα εκάστοτε προγραμματικά συμφραζόμενα).

Μουσική ανάλυση ΙΙΙ – συνθετικές πρακτικές στη μουσική του 20ού αιώνα

Κωδικός: Μ260 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

Στόχος αυτού του μαθήματος είναι η εξοικείωση με τις ποικίλες τεχνικές σύνθεσης στη μουσική του 20ου αιώνα και με τις διαφορετικές αναλυτικές μέθοδους που τις προσεγγίζουν. Με βάση επιλεγμένα αντιπροσωπευτικά έργα της μουσικής της ιστορικής αυτής περιόδου θα εξεταστούν θεμελιώδη θέματα, τεχνικές και προβλήματα ανάλυσης της νέας μουσικής που δεν προκύπτουν μόνο απο την παρτιτούρα της σύνθεσης αλλά και απο το ηχητικό αποτέλεσμα και την ερμηνεία του μουσικού έργου.

Παλαιογραφία της μουσικής

Κωδικός: ΜΟ25 | Τύπος: Κ1ΥΠΟ

H εξέλιξη της μουσικής σημειογραφίας από το Mεσαίωνα έως και την Aναγέννηση. Βυζαντινές και δυτικές σημειογραφίες έως τον 14ο αιώνα. H ‘αρχέγονη’ σημειογραφία των πρώτων πολυφωνικών συνθέσεων. H μαύρη τετράγωνη σημειογραφία: Ars Antiqua και Ars Nova. H λευκή μετρική σημειογραφία της Αναγέννησης. Τα σημειογραφικά συστήματα καταγραφής της οργανικής μουσικής της Aναγέννησης. H μουσική και η τυπογραφία. Μεταγραφές από μεσαιωνικά και αναγεννησιακά χειρόγραφα. Μουσικά παραδείγματα.

Μαθήματα Επιλογής της Κατεύθυνσης

Zητήματα μουσικής σύνθεσης I: Mελοποιία, Tονικότητα και Τροπικότητα

Κωδικός: Μ264 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Στο μάθημα αυτό παρουσιάζονται και συζητούνται: Zητήματα τονικών πεδίων και κατευθύνσεων, τονικό, διατονικό τροπικό και πεντατονικό υλικό: Ηχητικότητα και τονικά περιβάλλοντα των διατονικών τρόπων, κινήσεις και συνηχήσεις, πανδιατονισμός, επαναληπτικότητα και μινιμαλισμός. Μέλος - ποίηση, μελωδία - κείμενο και τονισμοί: επιλογές και ζητήματα τεχνικής. Song-form/ Song- style, ημι-κλασικές/crossover και μεγάλες μουσικές φόρμες: σήματα και σύμβολα. Σχολιασμοί και παρατηρήσεις σε έργα των: Μότσαρτ, Προκόφιεβ, Ραβέλ, Στραβίνσκι, Κόπλαντ, Βάιλ, Λου Χάρισον, Λίγκετι, Παιρτ, Λουί Άντριεσσεν, Στηβ Ράιχ, Τζον Άνταμς, Λάιλ Μέις, Τζόνι Μίτσελ, Φρανκ Ζάππα, Χατζιδάκι, Μπγιόρκ, Πλάτωνος, Δ. Σαββόπουλου κ.α.

Εισαγωγή στην ελληνική και λατινική παλαιογραφία

Κωδικός: ΜΟ37 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Η ελληνική βιβλιακή γραφή στην Ανατολή και τη Δύση. H μεγαλογράμματη γραφή από τον 4ο έως και τον 9ο αιώνα (Bιβλική, Aλεξανδρινή, Oξυκόρυφη και Λειτουργική). Η μετάβαση από τη μεγαλογράμματη στη μικρογράμματη γραφή. H μικρογράμματη γραφή από τον 9ο εως και το 15ο αι. Aναλυτική μελέτη του χειρόγραφου βιβλίου. Γενική ιστορική επισκόπηση της λατινικής γραφής. Χρονολογήσεις και γεωγραφικές τοποθετήσεις βυζαντινών μουσικών χειρογράφων. Aσκήσεις ανάγνωσης από ελληνικά και λατινικά χειρόγραφα.

Ενορχήστρωση ΙΙ

Κωδικός: ΜΣ63 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Συστηματική μελέτη της Συμφωνικής Ορχήστρας από την εποχή του Όψιμου Ρομαντισμού και μέχρι τον 2ο παγκ. Πόλεμο - έμφαση στα ξύλινα πνευστά - ασκήσεις Ενορχήστρωσης.

Εργαστήριο Όπερας

Κωδικός: Μ288 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Στο μάθημα αυτό επιλογής συμμετέχουν φοιτητές με ενδιαφέρον και επαρκείς γνώσεις στο σολιστικό τραγούδι. Επιθυμητή είναι η πρότερη ενασχόληση με το είδος αυτό της μουσικής, καθώς και οι σπουδές μονωδίας. Στη διάρκεια των συναντήσεων επιλέγονται και μελετώνται εκτενή αποσπάσματα, ολόκληρες σκηνές ή πράξεις από γνωστά λυρικά έργα του ρεπερτορίου, τα οποία παρουσιάζονται στο τέλος της περιόδου σε συναυλιακή ή σκηνοθετημένη παράσταση με συνοδεία πιάνου ή σε συνεργασία με την ορχήστρα, στο πλαίσιο εκδηλώσεων του Τμήματος ή του Πανεπιστημίου.

Ζητήματα μουσικής σύνθεσης II: Χρωματικό και εναλλακτικό υλικό, Μέτρο – ρυθμός – παλμός, Συγκρότηση παρτιτούρας

Κωδικός: Μ265 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Για την παρακολούθηση του μαθήματος αυτού, προαπαιτούνται βασικές γνώσεις σχετικά με τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας και επίσης βασικές γνώσεις ενορχήστρωσης. Aυτό, διότι το εν λόγω κρίσιμο μέρος του μαθήματος είναι “Συγκρότηση παρτιτούρας” (δεν διδάσκεται δηλ. οργανογνωσία και ενορχήστρωση): Ωστόσο θα γίνει εδώ μία συνοπτική συζήτηση για τα “μεταφέροντα” όργανα (αγγλ. transposing instruments, γερμ: transponierende Instrumente, δηλ. κυρίως για τα πνευστά), για τις εκτάσεις των οργάνων της ορχήστρας και θα δοθούν σχετικοί πίνακες και υλικό. Το γνωστικό αντικείμενο του μαθήματος ειδικότερα: Tρόποι (modes) χρωματικού χαρακτήρα, συμμετρικές κλίμακες, ατονικό και εναλλακτικό υλικό, πολυσυγχορδίες και πολυτονικότητα: παραδείγματα και συνδυασμοί. Από τον ιμπρεσσιονισμό και τον εξπρεσσιονισμό, στις ηχητικές επιφάνειες και την μικρο-πολυφωνία: Έργα των Debussy, Ravel, Messiaen, Bartók , Milhaud, Ginastera, Lutoslawski, Cage, Ligeti, Scelsi, Schnittke, Crumb, Frank Zappa, Mc Phee, Reich, Adams, Andriessen, Αzimuth κ.α. Μέτρο – Ρυθμός – Παλμός: Διμερείς και τριμερείς ρυθμοί. Ρυθμός_ παλμός (pulse) και beat: επαναληπτική μονοσήμαντη ρυθμική υφή και πολυρυθμία, πολυκατευθυντικότητα (multidirectionality) και πολύμετρα. Παραδείγματα από την ευρωπαϊκή και την αμερικάνικη μουσική. Συγκρότηση παρτιτούρας: Δημιουργικές προσεγγίσεις, χειρισμoί και σημειογράφηση μουσικών όρων και οργάνων κατά οικογένειες (έγχορδα, πνευστά, κρουστά) στις περιοχές τη μουσικής έκτασης.

Η συμφωνική ορχήστρα μετά το 1950

Κωδικός: ΜΟ82 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Συστηματική ακρόαση χαρακτηριστικών αποσπασμάτων έργων - διαμόρφωση κριτηρίων «συνειδητής ακρόασης» - αναφορά στα ενορχηστρωτικά «ιδιώματα» - αναφορά στις διάφορες «σχολές».

Μουσική Δωματίου Ι

Κωδικός: Μ294 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Χειμερινό Εξάμηνο: Μελέτη έργων από το Πάγιο Ρεπερτόριο της Μουσικής Δωματίου της Μεγάλης Παράδοσης της ΄Εντεχνης Μουσικής – το μάθημα μπορούν να πάρουν φοιτήτριες και φοιτητές που επιλέγονται με ακρόαση από τον διδάσκοντα, πραγματοποιείται υπό τον όρο να προκύπτουν τα απαιτούμενα σχήματα Μουσικής Δωματίου, ολοκληρώνεται και αποτιμάται με συναυλία στην Aula της Φιλοσοφικής κατά το τέλος του εξαμήνου.

Μουσική Δωματίου ΙI

Κωδικός: Μ295 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Ανάλογο του προηγούμενου για το Εαρινό Εξάμηνο.

Μουσική Ελλήνων συνθετών για μικρά σύνολα. [Έρευνα, έκδοση, ανάλυση, ερμηνεία]

Κωδικός: Μ290 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Απευθύνεται σε φοιτητές και φοιτήτριες με γνώσεις μουσικού οργάνου ή μονωδίας επιπέδου τουλάχιστον Ανωτέρας Σχολής. Οι φοιτητές χωρίζονται σε μικρές ομάδες μουσικής δωματίου και μελετούν σύντομα έργα Ελλήνων συνθετών για τα αντίστοιχα μουσικά σύνολα. Οι υποχρεώσεις συνίστανται στην τακτική συμμετοχή στις δοκιμές και τις συναυλίες, καθώς και στην εκπόνηση σύντομης εργασίας, ιστορικού ή εκδοτικού περιεχομένου.

Μουσική ερμηνεία και ανάλυση

Κωδικός: Μ246 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Το μάθημα συνδυάζει τα δύο πεδία τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Ως διδακτέα ύλη, το θεωρητικό σκέλος περιλαμβάνει παρουσίαση και σχολιασμό κειμένων που αναφέρονται στην ερμηνεία, προσέγγιση των ιστορικών στοιχείων της εκτέλεσης και της ιστορικά ενημερωμένης εκτέλεσης (με έμφαση στον 19ο και 20ο αι.), παρουσίαση αναλυτικών μεθολογιών με ερμηνευτικές προεκτάσεις και νέων τεχνολογιών ως εργαλεία για την εκτέλεση. Το πρακτικό σκέλος περιλαμβάνει αναλύσεις και συγκριτική ακρόαση ηχογραφήσεων και ζωντανών εκτελέσεων (που συνοδεύεται από γραπτή εργασία), καθώς κατά περίσταση και εκτέλεση σχετικού ρεπερτορίου από την πλευρά των φοιτητών.

Μουσικολογική έρευνα, ψηφιακά τεκμήρια και διαδίκτυο

Κωδικός: Μ268 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ, Κ2ΕΠΙ, Κ3ΕΠΙ, Κ4ΕΠΙ

Σκοπός του μαθήματος είναι να προσφέρει γνώσεις πάνω σε σύγχρονα ζητήματα σχετικά με την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας στη μουσικολογική έρευνα. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να αξιοποιεί ψηφιακές δεξιότητες όπως η αναζήτηση, η αποδελτίωση, η αξιολόγηση και η διαχείριση ψηφιακών τεκμηρίων, αξιοποιώντας τις τεχνολογίες του Διαδικτύου. Το περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει ενότητες όπως Ψηφιακές Βιβλιοθήκες, Βάσεις Δεδομένων, διαχείριση ψηφιακών τεκμηρίων, πνευματικά δικαιώματα, μεταδεδομένα και μουσική βιβλιοθηκονομία, εξ αποστάσεως έρευνα, γλώσσες σήμανσης στο διαδίκτυο κ.τ.ό. Πρόκειται για μάθημα Επιλογής Κατεύθυνσης το οποίο μπορούν να επιλέξουν φοιτητές από όλες τις κατευθύνσεις (Κ1ΕΠΙ, Κ2ΕΠΙ, Κ3ΕΠΙ, Κ4ΕΠΙ).

Ορχήστρα δωματίου Ι

Κωδικός: Μ289 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Απευθύνεται σε φοιτητές και φοιτήτριες που ασχολούνται με όργανα συμφωνικής ορχήστρας και βρίσκονται τουλάχιστον σε επίπεδο Ανωτέρας Σχολής ή έχουν πτυχίο ή δίπλωμα. Το μέγεθος του συνόλου καθορίζεται από τη διαθεσιμότητα σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση. Μελετώνται έργα του συμφωνικού ρεπερτορίου με έμφαση στην Ελληνική δημιουργία. Το μάθημα διδάσκεται μία φορά την εβδομάδα και οι υποχρεώσεις των φοιτητών είναι να παρίστανται τακτικά και με συνέπεια στις δοκιμές και στις συναυλίες που θα διοργανώνονται, συχνά σε συνεργασία με τα λοιπά μουσικά σχήματα του Τμήματος. Επίσης μπορεί να τους ζητηθεί να εκπονήσουν μικρή εργασία ιστορικού ή εκδοτικού περιεχομένου.

Ορχήστρα δωματίου ΙΙ

Κωδικός: Μ305 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Απευθύνεται σε φοιτητές και φοιτήτριες που ασχολούνται με όργανα συμφωνικής ορχήστρας και βρίσκονται τουλάχιστον σε επίπεδο Ανωτέρας Σχολής ή έχουν πτυχίο ή δίπλωμα. Το μέγεθος του συνόλου καθορίζεται από τη διαθεσιμότητα σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση. Μελετώνται έργα του συμφωνικού ρεπερτορίου με έμφαση στην Ελληνική δημιουργία. Το μάθημα διδάσκεται μία φορά την εβδομάδα και οι υποχρεώσεις των φοιτητών είναι να παρίστανται τακτικά και με συνέπεια στις δοκιμές και στις συναυλίες που θα διοργανώνονται, συχνά σε συνεργασία με τα λοιπά μουσικά σχήματα του Τμήματος. Επίσης μπορεί να τους ζητηθεί να εκπονήσουν μικρή εργασία ιστορικού ή εκδοτικού περιεχομένου.

Παλαιογραφία της Μουσικής: παλαιές βυζαντινές σημειογραφίες

Κωδικός: ΜΜ53 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Γενική ιστορική επισκόπηση της σημειογραφίας στο Βυζάντιο. Εκφωνητική σημειογραφία, τοπικές σημειογραφίες, παλαιοβυζαντινές σημειογραφίες (Αθωνική και Coislin), μεσοβυζαντινή σημειογραφία. Μεταγραφές από βυζαντινά χειρόγραφα με μεσοβυζαντινή σημειογραφία. Χρονολογήσεις και γεωγραφικές τοποθετήσεις βυζαντινών μουσικών χειρογράφων. Μουσικά παραδείγματα.

Ρυθμική Θεωρία της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής

Κωδικός: ΜΜ55 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Εξετάζεται η περί του μουσικού ρυθμού θεωρία (ρυθμική), την οποία ανέπτυξε και διατύπωσε συστηματικά κυρίως ο Αριστόξενος (4ος πΧ αιώνας), και η οποία αποτελεί συμπλήρωμα στην αριστοξενική περί της μουσικής μελωδίας θεωρία (αρμονική). Το μάθημα έχει ως σκοπό την εισαγωγή των φοιτητών στη φιλοσοφική σκέψη των Αρχαίων Ελλήνων στο πεδίο της πρόσληψης της χρονικής συνιστώσας του μουσικού φαινομένου, καθώς και τη συνειδητοποίηση εκ μέρους τους ότι η αρχαιοελληνική μουσική ρυθμική θεωρία αποτελεί την απαρχή της μετέπειτα ευρωπαϊκής μουσικοθεωρητικής εξέλιξης στη χρονική (ρυθμική) συνιστώσα της μουσικής, με ιδιαίτερη εφαρμογή στη νεοελληνική δημοτική και λαϊκή μουσική παράδοση.

Σημειογραφία της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής

Κωδικός: ΜΣ56 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Από τον 4ο πΧ αιώνα (ίσως ήδη από τον 5ο) οι αρχαίοι Έλληνες διέθεταν σημειογραφικό σύστημα (παρασημαντική) για την καταγραφή της μουσικής. Πρόκειται για σύμβολα φθόγγων (σημεία) αλφαβητικού χαρακτήρα, τα οποία τοποθετούνταν πάνω από τις συλλαβές του κειμένου, αν επρόκειτο για τραγούδι (σημεία λέξεως), ή σε ακολουθία, αν επρόκειτο για οργανική μουσική (σημεία κρούσεως). Οι διάρκειες των φθόγγων δηλώνονταν με ιδιαίτερα σύμβολα (ρυθμικά σημεία), τα οποία τοποθετούνταν πάνω από τα μελωδικά. Τρεις είναι οι κύριες πηγές της παρασημαντικής: ο Αριστείδης Κοϊντιλιανός (Περί μουσικής), ο Αλύπιος (Εισαγωγή μουσική) και οι Ανώνυμοι του Bellermann (Τέχνη μουσικής). Στο σύστημα αυτό είναι καταγεγραμμένα τα περί τα εξήντα σωζόμενα μελικά αποσπάσματα. Σκοπός του μαθήματος είναι να περιγραφεί το εν λόγω αρχαιοελληνικό μουσικό σημειογραφικό σύστημα όπως αναδύεται από τις αναφερθείσες θεωρητικές πραγματείες και να ερευνηθεί η εφαρμογή του στις σωζόμενες παρτιτούρες.

Στοιχεία διεύθυνσης ορχήστρας

Κωδικός: ΜΣ77 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Αναφορά για την Συμφωνική Ορχήστρα από το τέλος του 18ου αιώνα και μέχρι τον καιρό μας: Ιστορία των διαφόρων τύπων Χορωδιών & Ορχηστρών και της εξέλιξής τους εντός των πλαισίων της έντεχνης ευρωπαϊκής Μουσικής. Ιστορία του ρεπερτορίου τους. Ιστορία του ρόλου του Διευθυντού Χορωδίας/Ορχήστρας. Ιστορία και συστηματικές αναφορές στην κινησιολογία της/του διευθύνοντος. Συστηματική άσκηση στην κινησιολογία.

Χορωδία Ι

Κωδικός: Μ291 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Μάθημα επιλογής που διδάσκεται δύο φορές την εβδομάδα, από τρεις διδακτικές ώρες κάθε φορά. Μπορούν να συμμετέχουν όσες και όσοι αγαπούν το χορωδιακό τραγούδι, κατόπιν ακρόασης. Η εγγραφή πρέπει να γίνει μέσα στις τρεις πρώτες δοκιμές κάθε εξαμήνου. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες διδάσκονται τεχνική φωνής και χορωδιακού τραγουδιού και χωρίζονται σε ομάδες φωνών προκειμένου να μελετήσουν χορωδιακά έργα, τα οποία είναι επιλογές από το κλασικό ευρωπαϊκό ρεπερτόριο, αλλά και τραγούδια και κομμάτια του ελληνικού και διεθνούς δημοφιλούς ρεπερτορίου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα έργα Ελλήνων συνθετών. Στο τέλος κάθε περιόδου, αλλά και κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, διοργανώνονται συναυλίες a capella, με συνοδεία πιάνου, ή ορχήστρας. Οι υποχρεώσεις των φοιτητών είναι να συμμετέχουν τακτικά στις δοκιμές και τις μικρές ή μεγαλύτερες εκδηλώσεις. Στο μουσικό σύνολο της χορωδίας, το οποίο εκπροσωπεί το Τμήμα και το Πανεπιστήμιο σε κάθε καλλιτεχνική ανάγκη, μπορούν (και είναι επιθυμητό) να συμμετέχουν φοιτητές και φοιτήτριες ακόμη και όταν δεν είναι γραμμένοι στο μάθημα, προκειμένου να αποκτούν πολύτιμη χορωδιακή εμπειρία, απαραίτητη για να αναπτυχθεί το υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο του σχήματος.

Χορωδία ΙΙ

Κωδικός: Μ292 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ

Μάθημα επιλογής που διδάσκεται δύο φορές την εβδομάδα, από τρεις διδακτικές ώρες κάθε φορά. Μπορούν να συμμετέχουν όσες και όσοι αγαπούν το χορωδιακό τραγούδι, κατόπιν ακρόασης. Η εγγραφή πρέπει να γίνει μέσα στις τρεις πρώτες δοκιμές κάθε εξαμήνου. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες διδάσκονται τεχνική φωνής και χορωδιακού τραγουδιού και χωρίζονται σε ομάδες φωνών προκειμένου να μελετήσουν χορωδιακά έργα, τα οποία είναι επιλογές από το κλασικό ευρωπαϊκό ρεπερτόριο, αλλά και τραγούδια και κομμάτια του ελληνικού και διεθνούς δημοφιλούς ρεπερτορίου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα έργα Ελλήνων συνθετών. Στο τέλος κάθε περιόδου, αλλά και κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, διοργανώνονται συναυλίες a capella, με συνοδεία πιάνου, ή ορχήστρας. Οι υποχρεώσεις των φοιτητών είναι να συμμετέχουν τακτικά στις δοκιμές και τις μικρές ή μεγαλύτερες εκδηλώσεις. Στο μουσικό σύνολο της χορωδίας, το οποίο εκπροσωπεί το Τμήμα και το Πανεπιστήμιο σε κάθε καλλιτεχνική ανάγκη, μπορούν (και είναι επιθυμητό) να συμμετέχουν φοιτητές και φοιτήτριες ακόμη και όταν δεν είναι γραμμένοι στο μάθημα, προκειμένου να αποκτούν πολύτιμη χορωδιακή εμπειρία, απαραίτητη για να αναπτυχθεί το υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο του σχήματος.

Ψηφιακή παρτιτούρα και ηλεκτρονικές εκδόσεις

Κωδικός: Μ229 | Τύπος: Κ1ΕΠΙ, Κ3ΕΠΙ, Κ4ΕΠΙ

Σκοπός του μαθήματος είναι η εξέταση των προκλήσεων, των δυνατοτήτων και των προοπτικών που διαγράφονται από την αξιοποίηση της ψηφιακής παρτιτούρας στα χέρια του σύγχρονου μουσικολόγου. Εντάσσεται, δε, στον ευρύτερο χώρο των ψηφιακών ανθρωπιστικών επιστημών (digital humanities). Η δυνατότητα επεξεργασίας της παρτιτούρας μέσω υπολογιστή έφερε στα χέρια του συνθέτη τέτοιες δυνατότητες, που σταδιακά επιβάλλουν την ψηφιακή παρτιτούρα ως το βέλτιστο μέσο αποτύπωσης της μουσικής. Από το γνωστικό αντικείμενο της ιστορικής μουσικολογίας, αναπτύσσονται ζητήματα χρονολόγησης της παρτιτούρας, ταυτοποίησης του δημιουργού, διερεύνησης της γνησιότητας του έργου, δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας κ.λπ. Από τον χώρο της υπολογιστικής μουσικολογίας, εξετάζεται η συμβολή των γλωσσών συμβολικής αναπαράστασης της μουσικής (MusicXML) στον τομέα της διαλειτουργικότητας και η ραγδαία διάδοση της ψηφιακής παρτιτούρας χάρη στο Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα. Σχετικά με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, εξετάζεται ψηφιακή παρτιτούρα ως μέσο για την καλλιέργεια της δημιουργικότητας κατά την διδασκαλία μουσικών συνόλων. Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση, μεταξύ άλλων, να γράφουν μουσική στον υπολογιστή χρησιμοποιώντας εφαρμογές επεξεργασίας της παρτιτούρας.

Μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής

Εκτέλεση στο πιάνο

Κωδικός: Μ247 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα καλύπτει μια απαραίτητη για την μουσικολογική έρευνα δεξιότητα, την εκτέλεση στο πιάνο παρτιτουρών έργων πέραν του πιανιστικού ρεπερτορίου, τουτέστιν έργων χορωδιακών, μουσικής δωματίου και ορχήστρας. Η διδασκαλία του μαθήματος έχει ιστορικό χαρακτήρα με εύρος από το μουσικό μπαρόκ ως τον 20 αι. Το μάθημα απευθύνεται κυρίως σε πιανίστες, αλλά και σε εκτελεστές άλλων οργάνων με στοιχειώδη γνώση του πιάνου. Για τους πιανίστες προβλέπεται ιδιαίτερη έμφαση και σε ζητήματα τεχνικής και μουσικής ερμηνείας του πιανιστικού ρεπερτορίου.

Θεωρία και πράξη της Μουσικής Κριτικής

Κωδικός: Μ296 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα απευθύνεται σε όσους φοιτητές ενδιαφέρονται για την κριτική της μουσικής ως μελλοντικό επάγγελμα ή ενασχόληση και αφορά τόσο την κριτική μουσικών έργων, όσο και την κριτική της εκτέλεσης/ερμηνείας της μουσικής. Στο σκέλος της θεωρίας, εξετάζονται οι τρεις άξονες της κριτικής μουσικών έργων: περιγραφή, ερμηνεία και αξιολόγηση, με ιδιαίτερη έμφαση στην αξιολόγηση, που αποτελεί και τον ουσιαστικό στόχο της κριτικής. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται μείζονες θεωρίες καλλιτεχνικής αξίας, με ιδιαίτερη αναφορά στους Hume, Kant, Hanslick, Beardsley, Adorno και Dahlhaus. Στο σκέλος της πράξης, παρουσιάζονται και αναλύονται ως προς τη στόχευση, τη στρατηγική και το ύφος τους κείμενα σημαντικών εκπροσώπων της μουσικής κριτικής, αλλά και αναλύονται από τη σκοπιά της κριτικής σημαντικά μουσικά έργα.

Συμφωνική Ορχήστρα Ι

Κωδικός: Μ239 | Τύπος: ΕΕ

Τα δύο αυτά μαθήματα, κατανεμημένα αντίστοιχα στο Χειμερινό και το Εαρινό Εξάμηνο Σπουδών, μπορούν να επιλέξουν φοιτήτριες και φοιτητές του Τμήματος που παίζουν σε επαρκές επίπεδο ΄Οργανα Συμφωνικής Ορχήστρας και συμμετέχουν συστηματικά στις δοκιμές και συναυλίες της Αθηναϊκής Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων-ΑΣΟΝ κατά το Εξάμηνο Σπουδών για το οποίο τα επιλέγουν - σε κάθε περίπτωση σε συνεννόηση με τον διδάσκοντα.

Συμφωνική Ορχήστρα ΙΙ

Κωδικός: Μ240 | Τύπος: ΕΕ

΄Ιδε περιγραφή του "Συμφωνική Ορχήστρα Ι" - σε κάθε περίπτωση σε συνεννόηση με τον διδάσκοντα.

Κατεύθυνση Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας

Μαθήματα στο Υποχρεωτικό Πρόγραμμα Κορμού

Εθνομουσικολογία Ι

Κωδικός: ΜΣ02 | Τύπος: ΥΚ

Στόχος της συγκεκριμένης παράδοσης, είναι η εισαγωγή των φοιτητών στα κύρια γνωρίσματα της επιστήμης της Εθνομουσικολογίας. Η ιστορική εξέλιξη του κλάδου, η μεθοδολογία και τα ερευνητικά αντικείμενα, η διερεύνηση των συναφειών μεταξύ της Ιστορικής Μουσικολογίας, της Εθνομουσικολογίας και της Συστηματικής Μουσικολογίας, καθώς και οι νεότερες επιστημονικές τάσεις, αποτελούν τους κύριους άξονες ανάπτυξης του μαθήματος. Οι διαλέξεις συνοδεύονται από ακουστικά-μουσικά παραδείγματα.

Εθνομουσικολογία ΙΙ

Κωδικός: ΜΜ97 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα καλύπτει την εξέλιξη του κλάδου της εθνομουσικολογίας από τα μέσα του 20ου αιώνα έως σήμερα. Αυτή η περίοδος χαρακτηρίζεται από την εστίαση στη μελέτη της μουσικής «στον πολιτισμό και ως πολιτισμό», η οποία διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό από την ενσωμάτωση στην εθνομουσικολογία της σύγχρονης ανθρωπολογικής θεωρίας και της μεθόδου της εθνογραφίας. Στο μάθημα, δίνεται έμφαση στην στροφή από τη μελέτη της μουσικής στη μελέτη του ήχου και στη σύνδεσή του ήχου με τον χώρο, τον υλικό πολιτισμό και τη συγκρότηση κοινωνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων. Μέσα από παραδείγματα διαφορετικών μουσικών και ηχητικών πρακτικών εξετάζεται η σχέση της μουσικής και του ήχου με τις κοινωνικές δομές και ο μετασχηματισμός αυτής της σχέσης σε συνάρτηση με την επίδραση της τεχνολογίας, της παγκοσμιοποίηση και της μετανάστευσης. Σκοπός του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους/τις φοιτητές/-τριες στις σύγχρονες θεωρητικές, μεθοδολογικές και πρακτικές αναζητήσεις του κλάδου της εθνομουσικολογίας, μέσω της παρουσίασης των κυρίαρχων προβληματικών που αποτυπώνονται στην βιβλιογραφία.

Ελληνικά Λαϊκά Μουσικά Όργανα

Κωδικός: ΜΣ74 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα επιδιώκει μια πρώτη γνωριμία των φοιτητών με τον πλούτο και την ποικιλία των ελληνικών λαϊκών μουσικών οργάνων. Προηγείται μια γενική εισαγωγή για τις χρήσεις και τους συμβολισμούς των παραδοσιακών οργάνων, με παραδείγματα από διάφορες ιστορικές περιόδους και μουσικούς πολιτισμούς, σε σχέση με μύθους και τελετουργίες, φύλα και κοινωνικές τάξεις, πολιτισμικά δίκτυα, παράδοση και νεοτερικότητα. Επίσης, γίνεται λόγος για τα κύρια συστήματα ταξινόμησης και τις «οικογένειες» λαϊκών οργάνων κι επισημαίνονται οι διαφοροποιήσεις τους από τα όργανα της «κλασικής» ορχήστρας. Παρουσιάζονται τα κυριότερα παραδοσιακά όργανα και οι συνδυασμοί τους («ζυγιές» και «κομπανίες») στη στεριανή και στη θαλασσινή Ελλάδα κι εξετάζονται αναλυτικότερα ανά κατηγορίες: - Μεμβρανόφωνα: νταούλι, τουμπί, τουμπελέκι, ντέφι. - Αερόφωνα: φλογέρα-σουραύλι-μαντούρα, τσαμπούνα-γκάιντα, ζουρνάς, κλαρίνο. - Χορδόφωνα: ταμπουράς, λαούτο, ούτι, κιθάρα, μαντολινάτα, αχλαδόσχημη λύρα, κεμεντζές, κεμανές, κανονάκι, σαντούρι, λατέρνα. -Ιδιόφωνα: κουδούνια, κουτάλια, σήμαντρα κ.ά. - Ηχητικά αντικείμενα. Τα μαθήματα συνοδεύονται από «ζωντανή» παρουσίαση της τεχνικής παιξίματος και του βασικού ρεπερτορίου κατά περιοχές, με καλεσμένους επιφανείς λαϊκούς οργανοπαίκτες και προβολή ταινιών για την τεχνική κατασκευής τους.

Ελληνική παραδοσιακή μουσική

Κωδικός: ΜΣ06 | Τύπος: ΥΚ

Tο μάθημα επιδιώκει μια πρώτη γενική γνωριμία των φοιτητών με την ιστορική πορεία, τη δομή, το περιεχόμενο και τις λειτουργίες της ελληνικής δημοτικής μουσικής. Η μουσική παράδοση εξετάζεται ως ενότητα λόγου-μέλους-κίνησης (τραγούδι-μουσική-χορός), σε συνδυασμό με τους συμβολικούς κώδικες που εμπεριέχει και τις λειτουργίες που επιτελεί. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα στοιχεία της προφορικότητας και του αυτοσχεδιασμού, καθώς και στη διασάφηση των όρων: παραδοσιακό, λαϊκό, δημοτικό, φολκλόρ και έθνικ. Με αφετηρία την έρευνα του Σαμουέλ Μπο-Μποβί, σχολιάζεται η ιστορική εξέλιξη της ελληνικής μουσικής παράδοσης από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας, και επισημαίνονται συνέχειες και τομές, εξωτερικές επιδράσεις και αμοιβαίες ανταλλαγές, μέσα από τα πολιτισμικά δίκτυα επικοινωνίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Σκιαγραφείται ο «μουσικός χάρτης του Ελληνισμού», μέσα από τη διάκριση στεριανής και θαλασσινής παράδοσης ως προς τις κλίμακες, τους ρυθμούς, τα όργανα και τη μουσικοποιητική δομή, σε συνδυασμό με αντιπροσωπευτικά ηχητικά δείγματα απ’ όλες τις περιοχές, τα είδη και τους τύπους ρεπερτορίου. Τέλος, γίνεται μια ιδιαίτερη αναφορά στη λειτουργία του ήχου και της μουσικής στο θέατρο σκιών, όπου μέσα από μιαν ιδιαίτερη σύνθεση τεχνών προκύπτει η ελληνική λαϊκή «όπερα».

Πολιτισμική και μουσική ανθρωπολογία Ι

Κωδικός: ΜΜ78 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα περιλαμβάνει μια επισκόπηση των εννοιών-κλειδιά, των μεθόδων, των ερωτημάτων, των θεμάτων και των τάσεων στην προσπάθεια των ανθρωπολόγων να μελετήσουν την έννοια του πολιτισμού. Η προσέγγιση και η διερεύνηση ποικίλων πολιτισμών αποτελεί μία συναρπαστική εμπειρία, καθώς αποκαλύπτεται η ιστορική και πολιτισμική διάσταση οικείων και μη κοσμοαντιλήψεων, παραδόσεων, συστημάτων πεποιθήσεων και αξιών. Έτσι, μέσα από την μελέτη διαφόρων εθνογραφικών παραδειγμάτων θα διερευνήσουμε ορισμένα από τα βασικά ζητήματα της σύγχρονης πολιτισμικής ανθρωπολογίας, όπως πολιτισμός και νόημα, γλώσσα και επικοινωνία, κοινωνική κατασκευή της ταυτότητας και της πραγματικότητας, πολιτισμικές πλευρές των κοινωνικών και οικονομικών ιεραρχήσεων. Μολονότι η ανθρωπολογία μοιράζεται μεγάλο μέρος της θεωρίας της με άλλες κοινωνικές επιστήμες, διακρίνεται από αυτές λόγω της εθνογραφικής μεθόδου (συμμετοχική παρατήρηση και σε βάθος εμπειρική μελέτη των πολιτισμικών ομάδων) και των ερευνητικών και συγγραφικών της διαστάσεων, στις οποίες θα δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στη διάρκεια του μαθήματος αυτού.

Πολιτισμική και μουσική ανθρωπολογία ΙΙ

Κωδικός: ΜΟ59 | Τύπος: ΥΚ

Αφού ολοκληρώσαμε την επισκόπηση των εννοιών-κλειδιά, των μεθόδων, των ερωτημάτων, των θεμάτων και των τάσεων στην προσπάθεια των ανθρωπολόγων να μελετήσουν την έννοια του πολιτισμού, στο μάθημα αυτό θα εστιάσουμε στην μελέτη της μουσικής. Πιο συγκεκριμένα, θα μελετήσουμε τη μουσική, από την σκοπιά της ανθρωπολογίας, ως κοινωνικό και πολιτισμικό φαινόμενο που διαμορφώνει και διαμορφώνεται από κοινωνικές σχέσεις, πολιτισμικές ταυτότητες και νοήματα. Μέσα από ποικίλα εθνογραφικά παραδείγματα θα εξερευνήσουμε τους κύριους θεωρητικούς προσανατολισμούς (όπως η φαινομενολογία και θεωρία της επιτέλεσης) και τα ζητήματα (όπως η τεχνολογία, οι έμφυλες, εθνικές και εθνοτικές ταυτότητες, τα συναισθήματα και η παγκοσμιοποίηση) που αναδεικνύει η σύγχρονη ανθρωπολογική μελέτη της μουσικής.

Υποχρεωτικά μαθήματα της Κατεύθυνσης

Αραβοπερσική Μουσική

Κωδικός: ΜΜ40 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Στόχος της συγκεκριμένης παράδοσης, είναι η εισαγωγή των φοιτητών στην λόγια μουσική παράδοση των Αράβων και Περσών, η οποία καλλιεργήθηκε στο παρελθόν, κυρίως στις αυλές των αριστοκρατών και εξελίχθηκε με διαφορετικό τρόπο στα εκάστοτε χαλιφάτα. Η συγκρότηση της αραβικής μουσικής θεωρίας στην εποχή του Μεσαίωνα, ο ρόλος των Σύρων και Αράβων μεταφραστών ως προς την διάδοση του αρχαιοελληνικού μουσικοθεωρητικού στοχασμού, το ιστορικό και πολιτισμικό υπόβαθρο των πηγών, το τονικό σύστημα των Αράβων και των Περσών, τα είδη της θρησκευτικής και κοσμικής μουσικής, τα όργανα και τα οργανικά σύνολα, αποτελούν τις κύριες θεματικές ενότητες που εξετάζονται στα πλαίσια του μαθήματος.Οι παραδόσεις συνοδεύονται από ακουστικά μουσικά παραδείγματα.

Αστική Λαϊκή Μουσική

Κωδικός: ΜΟ17 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Tο μάθημα επιδιώκει μια πρώτη γνωριμία των φοιτητών με την ιστορική πορεία, τη δομή, το περιεχόμενο και τις λειτουργίες της ελληνικής αστικής λαϊκής μουσικής, με ιδιαίτερη έμφαση στην παράδοση του ρεμπέτικου. Αρχικά, επιχειρείται μια γενική αναφορά στον αστικό λαϊκό πολιτισμό και τα κύρια χαρακτηριστικά του, στη δημιουργία και εξέλιξη των αστικών κέντρων στο νεότερο ελλαδικό κράτος και στη μουσική ζωή στην Αθήνα του 19ου αι. Επίσης, παρουσιάζεται η μουσική παράδοση στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα του Ελληνισμού, τη Σμύρνη και την Πόλη. Από την «προϊστορία του Ρεμπέτικου», μέσα από τη διαμάχη «καφέ-αμάν» και «καφέ-σαντάν», περνάμε στην πρώτη ιστορική περίοδο «της φυλακής και του τεκέ» (ως το 1922). Ακολουθεί η «κλασική» περίοδος (1922-1940), εξετάζοντας τη συμβολή των προσφύγων στη διαμόρφωση του είδους και το πέρασμα από τη «σμυρναίικη» στην «πειραιώτικη» σχολή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο έργο και την προσωπικότητα του Μάρκου Βαμβακάρη, στο ρόλο της δισκογραφίας και στις συνέπειες από την επικράτηση της μεταξικής λογοκρισίας. Τέλος, με την «εργατική» περίοδο (1945-1955) παρακολουθούμε την «κάθαρση» του ρεμπέτικου, με πρωτοπόρο τον Βασίλη Τσιτσάνη και τις καινοτομίες που εισάγει στη δομή και τη λειτουργία των τραγουδιών, με αποκορύφωμα την καθιέρωση του τετράχορδου μπουζουκιού από τον Μανώλη Χιώτη. Τέλος, αναφορά στο «λαϊκό» τραγούδι στη δεκαετία 1955-1965 (μέσα από το «δίπολο» Καζαντζίδης-Μπιθικώτσης) και στο νέο είδος που εγκαινιάζουν ως «έντεχνο λαϊκό τραγούδι» ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης, φωτίζει τον «απόηχο» της παράδοσης του ρεμπέτικου στην εξέλιξη του νεότερου ελληνικού τραγουδιού.

Εθνογραφικές προσεγγίσεις των επιτελεστικών τεχνών

Κωδικός: ΜΜ81 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Στο μάθημα αυτό θα διερευνήσουμε την έννοια της ‘επιτέλεσης’ (performance), σε σχέση τόσο με τις επιτελεστικές τέχνες (μουσική, θέατρο), όσο και με τις σχετικές επιστημονικές θεωρίες. Οι θεωρίες της επιτέλεσης αποτελούν προϊόντα ποικίλων επιστημονικών κλάδων, όπως οι πολιτισμικές σπουδές, η κοινωνική/πολιτισμική ανθρωπολογία, οι θεατρικές σπουδές, η σημειολογία κ.ά. Μέσα από τη μελέτη συγκεκριμένων παραδειγμάτων θα δούμε με ποιους τρόπους η εθνογραφική έρευνα, δηλαδή η συμμετοχική παρατήρηση και η ενεργός εμπλοκή του ερευνητή στο πεδίο μελέτης του, συμβάλει στην κατανόηση ποικίλων μουσικών και θεατρικών παραδόσεων, αλλά και πώς η θεωρία της επιτέλεσης επηρεάζει την θεωρία και πρακτική της ίδιας της εθνογραφικής έρευνας. Θα δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο που παίζουν οι επιτελεστικές τέχνες στη συγκρότηση ποικίλων κοινοτήτων και ταυτοτήτων (έμφυλων, εθνικών/εθνοτικών, κ.ά), καθώς και στα μέσα με τα οποία το επιτυγχάνουν.

Εθνογραφικός κινηματογράφος και ντοκιμαντέρ

Κωδικός: ΜΟ81 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ, Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα «Εθνογραφικός Κινηματογράφος και Ντοκιμαντέρ» καλύπτει ποικίλα θεωρητικά ζητήματα σχετικά με τον κινηματογράφο του πραγματικού και τη μυθοπλασία, τις κινηματογραφικές σπουδές και την εθνογραφία, την οπτική ανθρωπολογία και την ανθρωπολογία των μέσων, τα εθνομουσικολογικά φιλμ και τα μουσικά ντοκιμαντέρ. Στο πλαίσιο των διαλέξεων πραγματοποιείται εθνογραφική ανάλυση και κριτική συζήτηση των ταινιών Nanook of the North (Robert Flaherty, 1922), Man with a Movie Camera (Dziga Vertov, 1929), La Chasse de Lion avec l’Arc (Jean Rouch, 1966), Άre Άre Music (Hugo Zemp, 1979) και Amir: An Afghan Refugee Musician’s Life in Peshawar, Pakistan (John Baily, 1985). Το μάθημα υποστηρίζεται από οπτικοακουστικά παραδείγματα και η βαθμολόγησή του γίνεται με βάση γραπτές εξετάσεις και εκπόνηση εργασίας.

Εισαγωγή στη ρυθμική αγωγή – Χρήση μεμβρανόφωνων κρουστών ως συνοδευτικών οργάνων στην ελληνική παραδοσιακή μουσική

Κωδικός: Μ284 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Πρόκειται για υποχρεωτικό μάθημα κατεύθυνσης, εισαγωγικού χαρακτήρα, το οποίο απευθύνεται σε φοιτητές με στοιχειώδεις γνώσεις οργανοχρησίας στα λαϊκά κρουστά μουσικά όργανα. Στόχος του μαθήματος είναι οι συμμετέχοντες να αποκτήσουν μια γενική εικόνα της ρυθμολογίας της ελληνικής μουσικής, ένα καλό επίπεδο γνώσης του σημειογραφικού συστήματος που αφορά στα όργανα αυτά, καθώς και μια πρώτη εξοικείωση με την μουσικολογική έρευνα.

Έρευνα της Ελληνικής δημοτικής μουσικής. Ιστορία, μεθοδολογία

Κωδικός: Μ227 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Μέσα από το μάθημα αυτό οι φοιτητές εισάγονται στα ζητήματα που αφορούν την έρευνα της ελληνικής δημοτικής μουσικής. Σε ζητήματα θεωρητικά, από τη μια, και πρακτικής φύσεως, από την άλλη. Οι φοιτητές γνωρίζουν την ιστορία της σχετικής έρευνας στην Ελλάδα, η οποία εντάσεται σε μια γενικότερη συζήτηση για τα ντόπια και διεθνή θεωρητικά ρεύματα στο χώρο της έρευνας για τον λαϊκό μουσικό πολιτισμό. Στη συνέχεια ενημερώνονται για τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ένας ερευνητής στο πλαίσιο της επιτόπιας έρευνας. Μαθαίνουν τις τεχνικές και τη μεθοδολογία της εθνογραφικής συνέντευξης, την μεθοδολογία και τις πρακτικές της ηχογράφησης, της φωτογράφησης και της κινηματογράφησης. Ασχολούνται με μουσικές καταγραφές και με την επεξεργασία και ταξινόμηση του πρωτογενούς πραγματολογικού υλικού, που συλλέγεται από την έρευνα πεδίου.

Εφαρμοσμένη Εθνομουσικολογία

Κωδικός: Μ213 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Στο μάθημα «Εφαρμοσμένη Εθνομουσικολογία» εξετάζονται οι πρακτικές διαστάσεις της εθνομουσικολογίας εκτός του ακαδημαϊκού πλαισίου μέσω της συμμετοχικής έρευνας δράσης (π.χ. εθνομουσικολογία και κοινοτική μουσική, εθνομουσικολογία και εκπαίδευση, εθνομουσικολογία και πολιτιστική πολιτική, εθνομουσικολογία και διαχείριση κρίσεων, εθνομουσικολογία και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, εθνομουσικολογία και αναπτυξιακά προγράμματα, εθνομουσικολογία και ΜΜΕ). Η εν λόγω προσέγγιση στοχεύει στην εξισορρόπηση ανάμεσα σε διδασκαλία, έρευνα και ενεργή εμπλοκή στην κοινωνία σε εκπαιδευτικό, πολιτιστικό, πολιτικό, πληροφορικό, καλλιτεχνικό ή ακτιβιστικό επίπεδο. Το μάθημα υποστηρίζεται από εποπτικό υλικό και περιπτώσεις μελέτης (case studies), ενώ η βαθμολόγησή του γίνεται με βάση γραπτές εξετάσεις και εκπόνηση εργασίας.

Ινδική Μουσική

Κωδικός: ΜΜ44 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Η Ινδία αποτελεί κοιτίδα ενός εκ’ των αρχαιοτέρων μουσικών πολιτισμών της ανθρωπότητας. Στόχος του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών σε ζητήματα που αφορούν την συγκρότηση, την καλλιέργεια και την εξέλιξη της επονομαζόμενης «κλασικής» Ινδικής μουσικής, η ανάπτυξη της οποίας έλαβε χώρα κυρίως στις αυλές των αριστοκρατών. Ο ρόλος της θρησκείας στην εξέλιξη της βεδικής υμνωδίας, η σχέση γλώσσας και μουσικής, η μουσική θεωρία και το τονικό σύστημα, η μουσική σημειογραφία και η αισθητική του ηχοχρώματος, η σύνθεση των οργανικών συνόλων καθώς και οι σχέσεις αλληλοεπιδράσεων με άλλους μουσικούς πολιτισμούς, όπως των Αράβων και των Περσών, αποτελούν μερικές από τις θεματικές ενότητες που εξετάζονται.

Μουσικά σύνολα (οργανικά και φωνητικά) της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής

Κωδικός: Μ285 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Στο συγκεκριμένο υποχρεωτικό μάθημα κατεύθυνσης, οι φοιτητές μαθαίνουν να συνεργάζονται και να μελετούν εντός ομαδικού πλαισίου, αναπτύσσοντας παράλληλα —σε ατομικό επίπεδο— μουσικές δεξιότητες (δυναμικές, ρυθμική σταθερότητα, έρρυθμος αυτοσχεδιασμός, κ.ά) οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη μουσική σύμπραξη. Οι μικρές μουσικές ομάδες που θα δημιουργηθούν θα κληθούν να αποδώσουν ρεπερτόριο από ανώνυμα ελληνικά τραγούδια και οργανικούς σκοπούς.

Μουσικά σύνολα της δημοφιλούς μουσικής

Κωδικός: Μ286 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Όπως και στο προηγούμενο μάθημα, οι φοιτητές του τμήματος θα κληθούν να δημιουργήσουν μικρά μουσικά γκρουπ, με βάση τα μουσικά όργανα τα οποία γνωρίζουν, αλλά και να πειραματιστούν, συνδυάζοντας όργανα από διαφορετικές μουσικές κουλτούρες. Σκοπός του μαθήματος είναι, μεταξύ άλλων, η ανάπτυξη ενορχηστρωτικών ικανοτήτων και η τριβή με τη δημιουργία και επεξεργασία μουσικής παρτιτούρας εκ μέρους των συμμετεχόντων.

Μουσικές Βιογραφίες

Κωδικός: Μ225 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Διδάσκεται η βιογράφηση ως εθνογραφική έρευνα και συγγραφή. Γίνεται διάκριση ανάμεσα στα ποικίλα είδη βιογράφησης και την εθνογραφική βιογράφηση και οι φοιτητές αναλαμβάνουν να εκπονήσουν βιογραφίες μουσικών από τον ευρύτερο χώρο της εθνομουσικολογικής πρακτικής και να αναδείξουν τη συνάντηση ανάμεσα στο μουσικό και το πολιτισμικό στοιχείο όσον αφορά στους βιογραφούμενους και τις βιογραφούμενες και ακολούθως ή παράλληλα να σχεδιάσουν και να προτείνουν τρόπους σύνδεσης του μουσικού/πολιτισμικού στοιχείου με τον εθνομουσικολογικό ή πολιτισμικό ανθρωπολογικό λόγο (discourse) που διαπνέει τη βιογραφία, έχοντας ως οδηγό ανάλογες αναλύσεις άλλων, δημοσιευμένων εθνογραφικών βιογραφιών.

Μουσικές παραδόσεις της Μέσης Ανατολής

Κωδικός: Μ254 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Το μάθημα αποτελεί επισκόπηση των μουσικών παραδόσεων της Μέσης Ανατολής με έμφαση στην σύγχρονή ιστορία της περιοχής, από τον 19ο αιώνα έως σήμερα. Εξετάζονται οι ιστορικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί παράγοντες που διαμόρφωσαν τη σύνθετη μουσική γεωγραφία της Μέσης Ανατολής και επηρέασαν την εξέλιξη των επιμέρους τοπικών παραδόσεων (Ιράκ, Ιράν, Λίβανος, Συρία, Παλαιστίνη, Ισραήλ, Αίγυπτος κ.λπ.). Οι θεματικές του μαθήματος καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος εθνομουσικολογικών ζητημάτων τα οποία προσεγγίζονται ιστορικά και εθνογραφικά. Μέσω πολλών παραδειγμάτων τοπικών και υπερτοπικών μουσικών ειδών και ιδιωμάτων αναλύονται στοιχεία μορφολογίας, τροπικότητας, αυτοσχεδιαστικών τεχνικών, αισθητικής, ιδεολογίας και ταυτοτήτων τα οποία συνθέτουν τη μουσική επιτέλεση. Στόχος του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους/τις φοιτητές/φοιτήτριες σε μια σημαντική διάσταση της πολιτισμικής ιστορίας της Μέσης Ανατολής αναδεικνύοντας τη γεωγραφική, εθνοτική και γλωσσική πολυμορφία, τις αλληλεπιδράσεις και τις ιστορικές συνέχειες και ασυνέχειες μεταξύ των επιμέρους μουσικών παραδόσεων.

Μουσικές ταυτότητες και διαδικτυακή εθνογραφία

Κωδικός: Μ170 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Η ανθρωπολογία έχει αγνοήσει σε μεγάλο βαθμό τη δημοφιλή κουλτούρα και τη δημοφιλή μουσική, παρόλο που συνιστά αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Όλο και περισσότερο, ωστόσο, οι ανθρωπολόγοι και οι εθνομουσικολόγοι στρέφονται στη μελέτη των σύγχρονων αστικών, δυτικών κοινωνιών και δείχνουν ενδιαφέρον για φαινόμενα όπως η παγκοσμιοποίηση και η υπέρβαση σαφών μουσικών και πολιτισμικών ορίων. Η συμβολή της ανθρωπολογίας στο διεπιστημονικό, διεθνές και ιδιαίτερα ανεπτυγμένο πεδίο της σύγχρονης δημοφιλούς μουσικής είναι κυρίως η εθνογραφική προσέγγιση της μουσικής εμπειρίας των ίδιων των ανθρώπων που κάνουν και ακούν μουσική σε συγκεκριμένο ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο. Στο μάθημα αυτό θα ασχοληθούμε με ζητήματα που αναδεικνύει η ανθρωπολογική ματιά, όπως η συγκρότηση ταυτοτήτων (εθνικών/εθνοτικών, φυλετικών, έμφυλων, κ.ά.) και η δημιουργία μουσικών κοινοτήτων, μελετώντας παραδείγματα από ποικίλες μουσικές κουλτούρες (όπως ποπ, ροκ, ηλεκτρονική, χιπ-χοπ, ρέιβ). Στο μάθημα θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη μελέτη των online μουσικών κοινοτήτων και ταυτοτήτων, καθώς και σε νέα μεθοδολογικά ερωτήματα που θέτει η ανθρωπολογική/εθνογραφική έρευνα στο διαδίκτυο.

Μουσικές της Μεσογείου: Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή (Αντίστοιχο του παλαιού "Μουσικές της Μεσογείου με τον ίδιο κωδικό")

Κωδικός: ΜΜ116 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Κομβικό σημείο εστίασης του ενδιαφέροντος του μαθήματος «Μουσικές της Μεσογείου: Βόρεια Αφρική» αποτελεί η σχέση μουσικής και κουλτούρας όπως αυτή αντιμετωπίζεται θεωρητικά και μεθοδολογικά από τις εκάστοτε επιτόπιες εθνομουσικολογικές έρευνες. Μέσα από τη μελέτη συγκεκριμένων μουσικών εθνογραφιών και ακούγοντας επιλεγμένα μουσικά παραδείγματα θα περιηγηθούμε γεωγραφικά στο Μαρόκο, όπου θα ασχοληθούμε με τη θεματική μουσική και trance εθνογραφικά παραδείγματα των τελετουγικών μουσικών των Gnawa και των Tuareg και στην Τυνησία και τη μουσική των Stambeli. Στη συνέχεια θα μας απασχολήσει η ευρύτερη αραβοανδαλουσιανή παράδοση, όπως αναπτύχθηκε και καλλιεργήθηκε στις χώρες του Μαγκρέμπ και συγκεκριμένα το είδος maluf της Τυνησίας. Στην Αλγερία θα σταθούμε στο rai εντός της χώρας αλλά και των Αλγερινών μεταναστών στο Παρίσι. Τέλος, θα ασχοληθούμε με τις ποικίλες λαϊκές και θρησκευτικές παραδόσεις στην Αίγυπτο.

Μουσικές της Μεσογείου: Νότια Ευρώπη

Κωδικός: ΜΜ121 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Κομβικό σημείο εστίασης του ενδιαφέροντος του μαθήματος «Μουσικές της Μεσογείου: Νότια Ευρώπη» αποτελεί η σχέση μουσικής και κουλτούρας, όπως αυτή αντιμετωπίζεται θεωρητικά και μεθοδολογικά από τις εκάστοτε επιτόπιες εθνομουσικολογικές έρευνες. Μέσα από τη μελέτη μουσικών εθνογραφιών και ακούγοντας συγκεκριμένα μουσικά παραδείγματα θα ξεκινήσουμε τη μουσική μας περιήγηση επικεντρώνοντας σε αστικές μουσικές παραδόσεις της Μεσογείου. Εκκινώντας δυτικά από τις αστικές μουσικές παραδόσεις της Ιβηρικής χερσονήσου (Ισπανία-Πορτογαλία) θα μας απασχολήσουν κυρίως τα μουσικά είδη του ανδαλουσιανού flamenco και των πορτογαλικών fados. Στη συνέχεια θα κινηθούμε ανατολικά και θα επικεντρώσουμε στις πολυφωνικές μουσικές παραδόσεις των τριών νησιών της κεντρικής Mεσογείου, την Κορσική, τη Σαρδηνία και τη Μάλτα. Περνώντας και από τη Νότια Ιταλία θα φτάσουμε στον ελλαδικό χώρο όπου επιλεγμένες μουσικές εθνογραφίες θα μας δώσουν το στίγμα των πολύμορφων και πολυποίκιλων μουσικών κουλτουρών του ελλαδικού χώρου.

Μουσικές του κόσμου

Κωδικός: Μ222 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Υπό τη σκέπη των «Μουσικών του Κόσμου» θα ασχοληθούμε σε αυτό το εξάμηνο με τις μουσικές της Λατινικής Αμερικής. Θα ξεκινήσουμε με μια σύντομη εισαγωγή στις κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της ιστορίας της Λατινικής Αμερικής από την ανακάλυψη της το 1492 μέχρι και τον ολοκληρωτικό αποικισμό της από τους Ευρωπαίους και τη αποφασιστική επίδραση -κοινωνική/πολιτισμική και μουσική- του διατλαντικού αφρικανικού δουλεμπορίου. Θα μας απασχολήσουν διαδοχικά οι μουσικές της Καραϊβικής (Rumba, Son, Salsa), της Βραζιλίας (Capoeira, Candomble, Samba), η μεγάλη παράδοση του Tango της Αργεντινής, και θα κλείσουμε με τη περιοχή των Άνδεων και συγκεκριμένα τις μουσικές παραδόσεις του Περού. Θεματικά θα μας απασχολήσουν ζητήματα όπως η σχέση της μουσικής με τη φυλή/εθνότητα και τη συγκρότηση των εθνικών κρατών, η σχέση της μουσικής με την πολιτική και την παγκοσμιοποίηση.

Μουσική και αυτοσχεδιασμός

Κωδικός: Μ250 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Ο όρος αυτοσχεδιασμός περιγράφει ένα ευρύ φάσμα πρακτικών και ιδιωμάτων που ποικίλουν μεταξύ των διαφορετικών μουσικών παραδόσεων ανά τον κόσμο. Κοινό σημείο μεταξύ των αυτοσχεδιαστικών παραδόσεων αποτελεί η μουσική δημιουργία στην πορεία της εκτέλεσης. Το μάθημα εξετάζει τον αυτοσχεδιασμό από την αναλυτική σκοπιά της εθνομουσικολογίας εστιάζοντας στις διαφορετικές εκφάνσεις και πρακτικές του σε διαπολιτισμικό επίπεδο. Μέσα από την παρουσίαση διαφορετικών αυτοσχεδιαστικών ειδών και παραδόσεων (προφορικές επικές παραδόσεις της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, λόγιες μουσικές της Ασίας, σύγχρονος αυτοσχεδιασμός κ.λπ.) εξετάζονται τα όρια μεταξύ της μουσικής (ανα)σύνθεσης και επιτέλεσης, ο ρόλος της προφορικότητας και της εγγραμματοσύνης στη μουσική δημιουργία, η διαδικασία μύησης και μάθησης αυτοσχεδιαστικών τεχνικών, οι αντιλήψεις σχετικά με την ελευθερία και την ευρηματικότητα των μουσικών κατά την μουσική δημιουργία και οι κοινωνικές και πολιτισμικές συνδηλώσεις μουσικών κοινοτήτων των οποίων οι ταυτότητες συγκροτούνται στη βάση αυτοσχεδιαστικών πρακτικών. Σκοπός του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους φοιτητές/-τριες στη μουσική και εννοιολογική πολυμορφία του αυτοσχεδιασμού και στη μεθοδολογία μελέτης και κατανόησης των διαφορετικών αυτοσχεδιαστικών πρακτικών σε διαπολιτισμικό επίπεδο.

Μουσική και κινηματογράφος. Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις

Κωδικός: ΜΜ86 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Το μάθημα «Μουσική και Κινηματογράφος: Ανθρωπολογικές Προσεγγίσεις» καλύπτει τη μελέτη της σχέσης της μουσικής με τις κινούμενες εικόνες σε ιστορική-ανθρωπολογική προοπτική. Εξετάζονται ζητήματα όπως η σκηνική μουσική, η μουσική στον βωβό και τον ηχητικό κινηματογράφο (πρακτικές, λειτουργίες και χρήσεις), τα σύγχρονα θεωρητικά και μεθοδολογικά μοντέλα ανάλυσης της κινηματογραφικής μουσικής, τα μουσικά-κινηματογραφικά είδη (genres), η κινηματογραφική μουσική υπό το πρίσμα της θεωρίας της επιτέλεσης, καθώς και οι νέοι επιστημονικοί κλάδοι της ανθρωπολογίας της κινηματογραφικής μουσικής και της (εθνο)μουσικολογίας του κινηματογράφου. Το μάθημα υποστηρίζεται από οπτικοακουστικά παραδείγματα και η βαθμολόγησή του γίνεται με βάση γραπτές εξετάσεις και εκπόνηση εργασίας.

Μουσική καταγραφή και ανάλυση στην εθνομουσικολογία

Κωδικός: Μ148 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Η μουσική καταγραφή και η ανάλυση αποτελούν δύο από τα κυριότερα επιστημονικά εργαλεία της εθνομουσικολογικής έρευνας σε ότι αφορά την προσέγγιση και κατανόηση των τονικών συστημάτων και των μορφολογικών χαρακτηριστικών προφορικών μουσικών ιδιωμάτων ή παραδόσεων. Στόχος του μαθήματος είναι η εκμάθηση της μεθόδου μουσικής καταγραφής και ανάλυσης, καθώς και η ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της σημειογραφικής αποτύπωσης του ήχου, που προκύπτουν λόγω της ιδιομορφίας των διαφορετικών μουσικών ιδιωμάτων.

Μουσική, χορός και πολιτική

Κωδικός: ΜΜ131 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Το μάθημα «Μουσική, χορός και πολιτική» εξετάζει τους τρόπους που οι επιτελεστικές τέχνες της μουσικής και του χορού εμπλέκονται με την πολιτική σε διαφορετικά ιστορικά και πολιτισμικά πλαίσια. Θα μας απασχολήσουν οι τρόποι διερεύνησης της σχέσης μουσικής, χορού και πολιτικής που μεθοδολογικά εκτείνονται από την ανθρωπολογική μελέτη αρχείων (ιστορικών ντοκουμέντων, ημερήσιου και περιοδικού τύπου εφημερίδων ), τη συλλογή και μελέτη των στίχων τραγουδιών διαμαρτυρίας και αντίστασης αλλά και την εκπόνηση επιτόπιων ανθρωπολογικών ερευνών. Θεωρητικά θα συζητήσουμε τους τρόπους προσέγγισης που υιοθέτησαν οι πολιτισμικές σπουδές, κοινωνικές επιστήμες και η ανθρωπολογία ειδικότερα στη μελέτη της σχέσης της μουσικής με τα κοινωνικά κινήματα. Θεματικά θα ασχοληθούμε με τη σχέση του χορού και της πολιτικής σε ολοκληρωτικά καθεστώτα στην Ευρώπη και των εθνικών πολιτικών επιλογών ανάδειξης μιας συγκεκριμένης μουσικής και χορευτικής παράδοσης σε ευρωπαϊκές και αραβικές κουλτούρες. Τέλος, θα επικεντρώσουμε στη σχέση της μουσικής και του χορού με την σύγχρονη πολιτική και κινηματική πραγματικότητα στην Ελλάδα.

Οθωμανική μουσική παράδοση

Κωδικός: Μ249 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Το μάθημα εξετάζει τη λόγια μουσική παράδοση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η οποία καλλιεργήθηκε αρχικά υπό την υποστήριξη της οθωμανικής Αυλής και συγκεκριμένων σουφικών αδελφοτήτων και επεκτάθηκε από τον 18ο αι. και έπειτα στα μεγάλα αστικά κέντρα της αυτοκρατορίας (Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Θεσσαλονίκη), προσελκύοντας τη συμμετοχή μουσικών των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων (Ρωμιών/Ελληνορθοδόξων, Εβραίων, Αρμενίων). Επιπλέον, το μάθημα καλύπτει την ενσωμάτωση και το μετασχηματισμό της οθωμανικής αστικής μουσικής στους θεσμούς και τα ιδρύματα μουσικής εκπαίδευσης και επιτέλεσης του σύγχρονου τουρκικού κράτους μετά τη ίδρυση του (1923). Στις διαλέξεις του μαθήματος αντιπαραβάλλονται οι ιδρυτικοί μύθοι και οι γραπτές πηγές της οθωμανικής μουσικής και παρουσιάζονται οι βασικές ιστορικές φάσεις της διαμόρφωσής της. Αναλύονται οι θεσμοί υποστήριξης της μουσικής δημιουργίας και επιτέλεσης, οι κύριες μουσικές φόρμες, τα μουσικο-ποιητικά και συνθετικά πρότυπα και το σύστημα διδασκαλίας και μετάδοσης του μουσικού ρεπερτορίου. Τέλος, δίνεται έμφαση στις ιδεολογικές και αισθητικές διαστάσεις του μετασχηματισμού της οθωμανικής μουσικής παράδοσης στην σύγχρονη μορφή της, κατά την μετάβαση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο σύγχρονο τουρκικό κράτος. Στόχος του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους/τις φοιτητές/-τριες στις ιδιαίτερες πτυχές του οθωμανικού μουσικού πολιτισμού και στην κατανόηση των κεντρικών μορφολογικών, αισθητικών και πολιτικών ζητημάτων που σχετίζονται με την ιστορική εξέλιξη του μουσικού είδους.

Οργάνωση και διαχείριση εθνομουσικολογικών αρχείων

Κωδικός: Μ212 | Τύπος: Κ2ΥΠΟ

Στο μάθημα «Οργάνωση και Διαχείριση Εθνομουσικολογικών Αρχείων» εξετάζονται οι κύριες αρχές της (μουσικής) βιβλιοθηκονομίας και της οργάνωσης του εθνομουσικολογικού υλικού, από την έρευνα έως και την προβολή του, σε βασικές θεματικές ενότητες όπως εθνομουσικολογία και αρχεία, εθνομουσικολογία και μουσεία, εθνομουσικολογία και βιβλιοθήκες, εθνομουσικολογικές καταγραφές και ταξινομικά συστήματα, σύγχρονες βάσεις εθνομουσικολογικών δεδομένων. Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζονται και χρησιμοποιούνται εργαλεία που αφορούν στη δημιουργία και διαχείριση ποικίλων μορφών δεδομένων (γραπτών, προφορικών, οπτικών, ηχητικών και οπτικοακουστικών). Το μάθημα υποστηρίζεται από εποπτικό υλικό και περιπτώσεις μελέτης (case studies), ενώ η βαθμολόγησή του γίνεται με βάση γραπτές εξετάσεις και εκπόνηση εργασίας

Μαθήματα Επιλογής της Κατεύθυνσης

Μουσική και το "Ιερό".

Κωδικός: ΜΜ113 | Τύπος: Κ2ΕΠΙ

Η μουσική και το ιερό αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης κατάστασης οπουδήποτε, οποτεδήποτε και με οποιονδήποτε τρόπο αυτή εκδηλώνεται. Με βάση το τρίπτυχο της βιωματικής εμπειρίας, έκφρασης και επικοινωνίας διακρίνονται οι ποικίλες συμβολικές και πρακτικές γέφυρες ανάμεσα στη μουσική και το ιερό. Τα εθνογραφικά παραδείγματα του μαθήματος καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα μουσικών θεματικών από τον Ινδουισμό, το Σουφισμό, το Σαμανισμό και από τις μονοθεϊστικές θρησκευτικές παραδόσεις.

Μουσικοί Χάρτες του Ελληνισμού. Μουσικά δίκτυα

Κωδικός: Μ220 | Τύπος: Κ2ΕΠΙ

Τι είναι η γεωγραφία, αν δεν είναι η χάραξη και η ερμηνεία των γραμμών (Olssen, 1992); Ωστόσο, το σύνορο δεν είναι ένας δημοφιλής όρος, ιδιαίτερα σήμερα που επιστημονικά ενδιαφερόμαστε περισσότερο για τη ρευστότητα και την πλαστικότητα, για την κατάρριψη των γραμμών ανάμεσα στην τέχνη και την καθημερινότητα, για την πολλαπλότητα των ταυτοτήτων, κυρίως όμως για έναν κόσμο που διαρκώς αναμειγνύει το ‘εδώ’ με το ‘εκεί’. Και σε αυτό το παιχνίδι της μείξης, ο χώρος, που είναι συνεχώς πολιτισμικά παραγόμενος και αναπαραγόμενος, παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Η μουσική με τη σειρά της είναι ο κατεξοχήν ενεργοποιητής του χώρου με τη δυνατότητα που δίνει στους ανθρώπους να τον δομούν και ενίοτε να τον κάνουν τον ‘τόπο’ τους, καθώς έχει πρόσβαση στο πλέγμα της μνήμης και του συναισθήματος, λειτουργεί στο ευρύτερο πολιτισμικό συγκείμενο και αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για πολλαπλές μορφές έκφρασης. Οι τρόποι με τους οποίους η μουσική διασχίζει τη φυσική γεωγραφία και δίνει νόημα στον δομημένο χώρο μέσα από τις εμπειρίες των ανθρώπων μας εισάγει, κατά έναν τρόπο, σε ένα πιο υψηλό επίπεδο ανθρωπογεωγραφίας μέσα στην επιστήμη της εθνομουσικολογίας. Αυτοί οι τρόποι είναι ο μηχανισμός που θα ανακαλύψουμε να λειτουργεί ως συνεκτικός ιστός ανάμεσα στις κατά τόπους λαϊκές μουσικές παραδόσεις του Ελληνισμού και τη σύγχρονη επιτέλεσή τους σε πολλά διαφορετικά συγκείμενα, συστατικά δηλαδή της πλατφόρμας που δημιουργεί και αναπτύσσει τις ελληνικές μουσικές κοινότητες και δίκτυα. Έτσι θα εξετάσουμε το πώς μπορούν να δημιουργηθούν πολλαπλοί και πολυεπίπεδοι μουσικοί χάρτες.

Μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής

Θεωρία και πράξη της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής

Κωδικός: Μ287 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα προορίζεται για τους σπουδαστές που επιθυμούν να αποκτήσουν βασικές, αλλά ουσιαστικές γνώσεις των βασικών όρων, συμβόλων, εννοιών και λειτουργιών της θεωρίας της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Ξεκινώντας από τις νότες, τον ρυθμός, την έκφραση και συνεχίζοντας με τα διαστήματα, τις κλίμακες και τις συγχορδίες, οι φοιτητές ενθαρρύνονται να εμπεδώσουν όσα έμαθαν μέσα από το τραγούδι, την οργανοχρησία, τις ακουστικές ασκήσεις και την σύνθεση.

Κατεύθυνση Μουσικής Τεχνολογίας

Μαθήματα στο Υποχρεωτικό Πρόγραμμα Κορμού

Εισαγωγή στη Μουσική Ψυχολογία

Κωδικός: ΜΜ37 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα κορμού αυτό εξετάζει τη μουσική ψυχολογία μέσα από το πρίσμα της συστηματικής μουσικολογίας. Μεταξύ άλλων, συζητούνται θέματα μεθοδολογίας στην ψυχολογία, μουσικής αντίληψης, γνωσιακής μουσικής ψυχολογίας και νευροεπιστήμης, σχέσης ψυχολογίας και μουσικής ανάλυσης, ψυχολογίας των συναισθημάτων και μουσικοθεραπείας (το τελευταίο σε συνεργασία με τον Ελληνικό Σύλλογο Μουσικοθεραπευτών-ΕΣΠΕΜ). Έμφαση δίνεται στην αντιμετώπιση του άγχους των μουσικών με πρακτικό workshop. Εξετάζεται με 50% εβδομαδιαίες εργασίες κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και 50% με εξέταση στο τέλος.

Φυσική και Μουσική Ακουστική

Κωδικός: ΜΣ19 | Τύπος: ΥΚ

Στο πλαίσιο αυτού του μαθήματος εξετάζονται βασικά κεφάλαια της Φυσικής Ακουστικής (ταλαντώσεις, κυματική, διάδοση του ήχου) καθώς και κεφάλαια της Μουσικής Ακουστικής (αντικειμενικά χαρακτηριστικά του ήχου), Ψυχοακουστικής (υποκειμενικά χαρακτηριστικά του ήχου) και της Ακουστικής χώρων.

Υποχρεωτικά μαθήματα της Κατεύθυνσης

3D ήχος: αξιολόγηση και μουσική δημιουργία (Σεμινάριο)

Κωδικός: Μ304 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το παρόν σεμινάριο αποτελεί αφορμή εμβύθισης στον κόσμο της τρισδιάστατης ηχητικής αναπαραγωγής και εμβάθυνσης στις μεθόδους πρόσληψης, στις τεχνικές ιδιαιτερότητες καθώς και στις τεχνολογίες ηχογράφησης, παραγωγής και αναπαραγωγής του χωρικού ήχου. Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου οι φοιτητές/φοιτήτριες θα έχουν την ευκαιρία αφενός να αξιοποιήσουν τεχνολογίες 3D ήχου δημιουργικά και αφετέρου να σχεδιάσουν και να συμμετέχουν σε πειράματα αξιολόγησης 3D ηχητικού περιεχομένου.

Moυσική δημιουργία για media

Κωδικός: ΜΜ04 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στη μουσική και ηχητική παραγωγή για τα νέα μέσα με έμφαση στο σχεδιασμό του ήχου και τη μουσική δημιουργία για το ραδιόφωνο, την τηλεόραση και το ίντερνετ. Παρουσιάζονται τεχνικές μουσικής παραγωγής και αναλύονται θεωρητικά και τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με τον τρόπο δημιουργίας και διάθεσης της μουσικής για διαφορετικές πλατφόρμες πολυμέσων. Οι φοιτητές/φοιτήτριες αξιολογούνται μέσα από ένα χαρτοφυλάκιο εργασιών οι οποίες παρουσιάζονται στο σύνολο της τάξης με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων και γνώσης.

Ακουστική Οικολογία και μουσική δημιουργία

Κωδικός: Μ303 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Ακουστική Σχεδίαση Κλειστών Χώρων

Κωδικός: ΜΟ56 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα μελετά την απόκριση κλειστών χώρων σε ηχητικά σήματα, με σκοπό την αναγνώριση/πρόβλεψη προβλημάτων και την εξεύρεση λύσεων και στόχο τη βελτιστοποίηση της ακουστικής εμπειρίας των ακροατών. Στο πλαίσιο του μαθήματος παρουσιάζονται αφενός οι βασικές αρχές ακουστικής και αφετέρου υπολογιστικά μοντέλα εικονικής προσομοίωσης ακουστικής κλειστών χώρων. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν πιθανά μειονεκτήματα της ακουστικής διαφόρων χώρων, και να προτείνουν βελτιωτικές παρεμβάσεις ανάλογα με τη χρήση του.

Γνωσιακή μουσικολογία - Μουσική, γλώσσα και νους

Κωδικός: ΜΜ43 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ, Κ2ΥΠΟ

Οι γνωσιακές επιστήμες μπορούν να ορισθούν συνοπτικά ως οι επιστήμες που μελετούν το μυαλό, τον εγκέφαλο και γενικότερα τη φύση της νοημοσύνης. Το μάθημα αυτό έχει πολυ-επιστημονικό χαρακτήρα και αντλεί υλικό από εμπειρικές επιστήμες όπως ψυχολογία, φιλοσοφία, νευροεπιστήμες, πληροφορική, γλωσσολογία και βιολογία. Συζητούνται θέματα μουσικής αντίληψης, μουσικής μνήμης και προσοχής, μουσικών εννοιών και αναπαραστάσεων, ομοιότητας και κατηγοριοποίησης, σχέσεων μουσικής και γλώσσας, μουσικής σημειωτικής. Δίνουμε έμφαση στον όρο γνωσιακή μουσικολογία, ως τομέα της συστηματικής εμπειρικής μουσικολογίας. Το μάθημα εξετάζεται με 50% εβδομαδιαίες εργασίες κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και 50% με εξέταση ή γραπτή εργασία στο τέλος.

Δημιουργική Τεχνολογία

Κωδικός: Μ230 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές/φοιτήτριες σε προγραμματιστικά περιβάλλοντα με σκοπό την εξοικείωση με τις σύγχρονες πρακτικές για τον σχεδιασμό και την επεξεργασία του ήχου χρησιμοποιώντας αλγοριθμικές διαδικασίες. Δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητές/φοιτήτριες να έρθουν σε επαφή με τα νέα αισθητικά ρεύματα και να εφαρμόσουν τις γνώσεις τους στη μουσική δημιουργία με μεικτά μέσα που περιλαμβάνει ακουστικά όργανα και ηλεκτρονικές πηγές. Η εξέταση γίνεται με εργασίες που συνυπολογίζονται στον τελικό βαθμό και παρουσιάζονται στο σύνολο της τάξης με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων και γνώσης.

Εισαγωγή στη Μουσική Τεχνολογία

Κωδικός: ΜΟ90 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα Εισαγωγή στη Μουσική Τεχνολογία αποτελεί εισαγωγικό μάθημα της κατεύθυνσης Μουσικής Τεχνολογίας. Στόχο έχει να εισάγει τους εκπαιδευόμενους στα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει ο συγκεκριμένος κλάδος και να τους εφοδιάσει με τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες ώστε να μπορέσουν να ασχοληθούν με πιο εξειδικευμένα αντικείμενα του χώρου. Μέσω του συγκεκριμένου μαθήματος οι φοιτητές εκτίθενται στα ακόλουθα γνωστικά αντικείμενα: Ανατομία και ανάλυση ηχητικών σημάτων, μηχανισμοί παραγωγής ανθρώπινης φωνής και ακοής, πρωτόκολλα MIDI και OSC, βασικές αρχές ηχοληψίας και μουσικης παραγωγής, παραγωγή ηλεκτρονικής παρτιτούρας.

Εισαγωγή στην Ηλεκτρακουστική Μουσική

Κωδικός: ΜΜ49 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα παρουσιάζει βασικές αισθητικές τάσεις της ηλεκτροακουστικής μουσικής από τα μέσα του 20ου αιώνα έως τις μέρες μας. Συζητά τα τεχνολογικά μέσα κάθε περιόδου, τους συνθέτες, και αναλύει προεξέχοντα έργα από το ρεπερτόριο. Επικεντρώνεται στις σύγχρονες τεχνικές ηχητικής επεξεργασίας, δίνοντάς τη δυνατότητα στους φοιτητές/φοιτήτριες να εξοικειωθούν με διαδεδομένα λογισμικά για τη δημιουργία και επεξεργασία του ήχου, να αποκτήσουν πρακτική εμπειρία μέσα από εργασίες που θα διαμορφώσουν οι ίδιοι και να κατανοήσουν θεμελιώδεις έννοιες της ηλεκτρονικής μουσικής.

Εισαγωγή στον μουσικό προγραμματισμό

Κωδικός: Μ232 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις βασικές αρχές μουσικού προγραμματισμού. με τη χρήση της γλώσσας Max/MSP. Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές έρχονται αφενός σε επαφή με βασικές μεθόδους και διαδικασίες αλγοριθμικής επίλυσης προβλημάτων και αφετέρου με τον προγραμματισμό μουσικών/ηχητικών εφαρμογών. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να προγραμματίζουν μουσικούς αλγόριθμους σύνθεσης, επεξεργασίας και αναπαραγωγής πολυκάναλων ηχητικών σημάτων.

Ηχοληψία Ι (Μικρόφωνα – Μεγάφωνα - Ηχεία)

Κωδικός: ΜΟ84 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα παρουσιάζει τα είδη των μικροφώνων σύμφωνα με τον τρόπο μετατροπής του ήχου σε ηλεκτρισμό και τα πολικά διαγράμματα. Παρουσιάζονται οι στερεοφωνικές τεχνικές ηχογράφησης με εργαστηριακή πρακτική στο στούντιο. Παρουσιάζονται τα είδη των μεγάφωνων και τα είδη των κουτιών που τοποθετούνται για να γίνουν ηχεία. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές έννοιες της ηχοληψίας, μέσα από τα κύρια εργαλεία της, τα μικρόφωνα και τα ηχεία και την χρήση αυτών. Στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση από τους φοιτητές των ιδιαιτεροτήτων των μικροφώνων και ηχείων, και η χρησιμοποίηση τους μέσα από ένα αισθητικό κριτήριο ανάλογα με το είδος μουσικής που θα θελήσουν να καταγράψουν.

Ηχοληψία ΙΙ (Εισαγωγή στην Ηχοληψία)

Κωδικός: ΜΟ85 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Το μάθημα Ηχοληψία ΙΙ παρουσιάζει εξελιγμένες τεχνικές ηχοληψίας τόσο στο στούντιο όσο και για ζωντανή μουσική με εργαστηριακή πρακτική, όπως και επεξεργασίας, μίξης και mastering για μια ολοκληρωμένη και σφαιρική γνώση στα θέματα της ηχοληψίας. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εμβάθυνση των φοιτητών σε ειδικές έννοιες και τεχνικές της ηχοληψίας. Στόχος του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους φοιτητές των ειδικών τεχνικών και η αποτελεσματική χρήση αυτών για άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα.

Θεωρίες υπολογιστικής μουσικής ανάλυσης του 20ού αιώνα

Κωδικός: Μ204 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ, Κ1ΕΠΙ

Το μάθημα εστιάζει σε σημαντικές θεωρίες μουσικής ανάλυσης που αναπτύχθηκαν κατά τον 20ό αιώνα, όπως η σενκεριανή ανάλυση, η σημειοτική ανάλυση του Nattiez, η Γενετική θεωρία των Lerdahl και Jackendoff, καθώς και η Θεωρία Συνόλων Τονικών Υψών του Alan Forte. Οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με το θεωρητικό υπόβαθρο της κάθε μεθόδου και εν συνεχεία την εφαρμογή σε κυρίως σύγχρονα έργα που έχουν επιλεγεί από τη διδάσκουσα και από τους ίδιους. Επίσης συζητούνται και κάποια θέματα 21ου αιώνα όπως η μαθηματική μουσική θεωρία, τα Tonnetz, κ.α. Το μάθημα εξετάζεται με 50% εβδομαδιαίες εργασίες κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και 50% με εξέταση σαββατοκύριακου (Οι φοιτητές παίρνουν τα θέματα στο σπίτι τους και φέρνουν τις απαντήσεις δύο μέρες αργότερα).

Μουσική παραγωγή για media

Κωδικός: Μ301 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Σε αυτό το γνωστικό αντικείμενο, παρουσιάζεται ο κόσμος των creative media και η σχέση τους με τη μουσική βιομηχανία. Παρουσιάζονται όλα τα σύγχρονα εργαλεία (software και hardware) τα οποία έχει διαθέσιμα ο σύγχρονος μουσικός για να συνθέσει μουσική για κινηματογράφο, games, ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαφήμιση κ.ο.κ., καθώς και τεχνικές αλληλεπίδρασης της μουσικής με την εικόνα. Επίσης παρουσιάζεται ο ρόλος του σύγχρονου συνθέτη για Media σε σχέση με τις άλλες ειδικότητες της μουσικής βιομηχανίας με τις οποίες καλείται να συνεργαστεί (παραγωγοί, φροντιστές, σκηνοθέτες κλπ).

Μουσική στην κοινότητα

Κωδικός: Μ237 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Η μουσική στην κοινότητα έχει να κάνει με το πώς χρησιμοποιείται η μουσική πράξη σε άτομα από ευπαθείς ομάδες της κοινωνίας. Οι φοιτητές μαθαίνουν να είναι μουσικοί εμψυχωτές ειδικών ομάδων, κάνοντας παράλληλα με το μάθημα στο Πανεπιστήμιο και πρακτική άσκηση σε κάποιο φορέα της κοινότητας, όπως νοσοκομεία, ψυχιατρεία, δομές φιλοξενίας προσφύγων, απεξάρτηση, ΜΚΟ μειονοτήτων κ.α. Στο θεωρητικό μέρος του μαθήματος συζητούνται ειδικά θέματα μουσικής ψυχολογίας και νευροεπιστήμης, μουσικοθεραπείας, ψυχιατρικής (σε συνεργασία με το Αιγινήτειο νοσοκομείο) καθώς και φιλοσοφικά θέματα πάνω στο αντικείμενο του μαθήματος. Επίσης, στο Πανεπιστήμιο υπάρχει και η πρακτική εκπαίδευση τεχνικών που χρειάζονται οι φοιτητές προκειμένου να εργαστούν με την ομάδα που έχουν επιλέξει, καθώς και η υποστήριξη που απαιτείται. Το μάθημα εξετάζεται με 50% πρακτική εργασία στα πλαίσια ευπαθών ομάδων κατά τη διάρκεια του εξαμήνου (10 επισκέψεις) και 50% με γραπτή εργασία.

Τεχνικές Ανάλυσης, Επεξεργασίας και Σύνθεσης Ηχητικών Σημάτων (Τεχνικές Ανάλυσης/Σύνθεσης Ήχων)

Κωδικός: ΜΟ97 | Τύπος: Κ3ΥΠΟ

Στο πλαίσιο του μαθήματος Τεχνικές Ανάλυσης Επεξεργασίας και Σύνθεσης Ηχητικών Σημάτων διδάσκονται βασικά κεφάλαια ανατομίας του ήχου, στοιχεία ανάλυσης και επεξεργασίας ψηφιακών ηχητικών σημάτων και τεχνικές ηχητικής σύνθεσης. Στο πρώτο σκέλος του μαθήματος (Ανάλυση ήχων) εξετάζονται οι κύριες τεχνικές ανάλυσης του ηχητικού σήματος με τη βοήθεια ειδικών λογισμικών, για την καλύτερη κατανόηση των παραμέτρων του ήχου. Στο σκέλος της Επεξεργασίας αναλύονται σε βάθος και γίνεται χρήση όλων των τεχνικών επεξεργασίας ηχητικών σημάτων (εφέ). Στο τελευταίο σκέλος (Σύνθεση) επιχειρείται η ανασύσταση του ήχου μέσα από διαφορετικές κατηγορίες τεχνικών σύνθεσης.

Μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής

Jazz σύνολα και αυτοσχεδιασμός

Κωδικός: Μ299 | Τύπος: ΕΕ

Ηχοληψία και παραγωγή για σχολικές μονάδες

Κωδικός: Μ302 | Τύπος: ΕΕ

Σε αυτό το γνωστικό αντικείμενο οι φοιτητές αποκτούν τις γνώσεις και δεξιότητες να χειριστούν με επιτυχία ένα σύστημα ηχητικής κάλυψης σε περιβάλλον σχολικών μονάδων, με απώτερο σκοπό την επιτυχή διοργάνωση και κάλυψη σχολικών εκδηλώσεων, τόσο στην Α/θμια, στην Β/θμια εκπάιδευση, όσο και στα Μουσικά Σχολεία. Παρουσιάζονται βασικές γνώσεις ηχοληψίας, βασικού ηχητικού εξοπλισμού, συνδεσμολογίας και δημιουργικής χρήσης αυτών.

Ηχοληψία και παραγωγή Μουσικών συνόλων

Κωδικός: Μ300 | Τύπος: ΕΕ

Σε αυτό το γνωστικό αντικείμενο, παρουσιάζεται η οργάνωση μουσικών συνόλων σε ποικίλα μουσικά ιδιώματα όπως η κλασική, παραδοσιακή, ethnic και δημοφιλής μουσική. Εξετάζεται η οργάνωση των συνόλων σε μουσικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο ηχοληψίας και μουσικής παραγωγής. Αναλύονται παράμετροι και διαφοροποιήσεις που αφορούν την παραγωγή τους, τόσο σε περιβάλλον ηχογράφησης σε studio όσο και σε περιβάλλον ζωντανής συναυλίας.

Μουσική Βιομηχανία

Κωδικός: ΜΜ15 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα Μουσική Βιομηχανία παρουσιάζει την εξέλιξη της μουσικής δημιουργία βάσει της εξέλιξης της τεχνολογίας ήχου στο χώρο της δισκογραφίας και διάχυσης της μουσικής πληροφορίας. Αυτές οι εξελίξεις τα τελευταία 100 χρόνια δημιούργησαν ένα οικοσύστημα βιομηχανικών διαστάσεων, εκμετάλλευσης της μουσικής δημιουργίας προς όφελος των δημιουργών αλλά και των δισκογραφικών εταιριών. Η ύλη του μαθήματος επικεντρώνεται σε θέματα ιστορίας της μουσικής βιομηχανίας, πνευματικά δικαιώματα, δίκτυα μουσικής, τεχνολογίες διάχυσης και ανάκτησης της μουσικής πληροφορίας και στις νέες τάσεις στο χώρο της μουσικής βιομηχανίας στην μεταψηφιακή εποχή.

Παραγωγή ραδιοφωνικής εκπομπής

Κωδικός: Μ255 | Τύπος: ΕΕ

Στο πλαίσιο αυτού του μαθήματος αναπτύσσονται θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις για την δημιουργία μιας πρωτότυπης αυτοτελούς ραδιοφωνικής εκπομπής με μουσικολογικό περιεχόμενο. Εξετάζονται επίσης τεχνικές για την αρχιτεκτονικής μιας μουσικής εκπομπής και ενός ραδιοφωνικού θεάτρου όσον αφορά στο λόγο, στην επιλογή φωνών, στην επιλογή μουσικής, τις τεχνικές συνέντευξης και μουσικής επένδυσης, καθώς και την ανάδειξη ενός ιδιαίτερου μουσικού στυλ. Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές διδάσκονται τεχνικές, ηχοληψίας, επεξεργασίας, ισοστάθμισης και προετοιμασίας του υλικού της εκπομπής στο στούντιο 310 του Τμήματος.

Κατεύθυνση Βυζαντινής Μουσικολογίας

Μαθήματα στο Υποχρεωτικό Πρόγραμμα Κορμού

Βυζαντινή Μουσικολογία

Κωδικός: ΜΣ03 | Τύπος: ΥΚ

Εύρος και διαστάσεις του γνωστικού αντικειμένου της βυζαντινής μουσικολογίας. Προοιμιακή θεώρηση. Η σχετική ορολογία. Οι παράμετροι της θεωρίας, της σημειογραφίας, της μελοποιίας και αισθητικής, της ιστορίας και της ψαλτικής πράξης, του ίδιου γνωστικού αντικειμένου. Επιμέρους θεωρητικές και πρακτικές ασκήσεις πάνω σε καθεμιά από τις παραπάνω παραμέτρους της βυζαντινής μουσικολογίας.

Ήχοι και ανατολικά τροπικά συστήματα

Κωδικός: ΜΜ112 | Τύπος: ΥΚ

Η Βυζαντινή Μουσική ή «Ψαλτική» καθώς και ευρύτερα η ελληνική παραδοσιακή μουσική εντάσσεται σε μια ευρύτερη ομάδα μουσικών παραδόσεων της Ανατολικής Μεσογείου με τις οποίες εμφανίζει κοινά μουσικά χαρακτηριστικά. Ένα από τα σπουδαιότερα είναι η αντίληψη της θεωρητικής ανάλυσης με όρους και αρχές που έχουν την καταγωγή τους στην αρχαία ελληνική μουσική θεωρία, εξελίσσονται κατά την εποχή του Βυζαντίου και διαδίδονται με αλληλεπιδράσεις στους γειτονικούς πολιτισμούς (Άραβες, Πέρσες, Οθωμανούς, Σλάβους κ.λπ.), Το σπουδαιότερο και εκτενέστερο μέρος της ελληνικής θεωρίας είναι η τροπικότητα, η οποία στη βυζαντινή παράδοση της Ψαλτικής, που σώθηκε μέχρι τις μέρες μας, εκφράζεται με τους λεγόμενους Ήχους. Σ’ αυτό το μάθημα διδάσκονται οι θεμελιώδεις έννοιες της Θεωρίας της Ψαλτικής και γενικότερα της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, καθώς και η στοιχειώδης περιγραφή των βασικών Ήχων. Χρησιμοποιούνται ακουστικά ψαλτικά παραδείγματα.

Ιστορική Επισκόπηση της βυζαντινής μουσικής

Κωδικός: ΜΜ98 | Τύπος: ΥΚ

Μια σχετικά αναλυτική επισκόπηση της πορείας της εκκλησιαστικής μουσικής από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους μέχρι σήμερα. Σχεδίασμα της ιστορίας και διάκριση δύο περιόδων, προσημειογραφικής και σημειογραφικής. Επισήμανση των σημαντικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν την προσημειογραφική περίοδο, μέσα από φιλολογικές-πατερικές και άλλες ιστορικές μαρτυρίες, προκειμένου να υπάρχει συνέχεια στην προέλευση και εξέλιξη της μουσικής, δηλ. της Ψαλτικής Τέχνης στον χώρο της λατρείας. Γένεση και εξέλιξη της βυζαντινής σημειογραφίας. Χειρόγραφη παράδοση. Τα γένη της βυζαντινής μελοποιίας και η εξέλιξή τους. Μελουργοί-κωδικογράφοι. Βίος και έργο των κυριοτέρων μουσικών προσωπικοτήτων της Ψαλτικής. Η σύγχρονη μουσικολογική έρευνα. Πρακτικά μουσικά παραδείγματα μέσω ζωντανών και ηχογραφημένων ψαλτικών ερμηνειών.

Παρασημαντική της ψαλτικής τέχνης

Κωδικός: ΜΜ119 | Τύπος: ΥΚ

Σκοπός του μαθήματος είναι η παρουσίαση της Βυζαντινής Παρασημαντικής από τον τον 10ο αι. έως σήμερα. Αναλυτικά μελετώνται οι ακόλουθες ενότητες: Βιβλιογραφία - Ορολογία – Ο χαρακτήρας της Βυζαντινής παρασημαντικής - Περίοδοι της Βυζαντινής Σημειογραφίας – Κριτήρια περιοδολόγησης – Πρώιμες Βυζαντινές σημειογραφίες [950-1177 (Εκφωνητική, Θήτα, Chartres, Coislin, Σλαβικές σημειογραφίες Σηματική και Κοντακαριανή)] – Μέση πλήρης Βυζαντινή σημειογραφία [1177-1670] – Μεταβατική Εξηγητική σημειογραφία [1670-1814] – Νέα αναλυτική Βυζαντινή σημειογραφία [1814-σήμερα] – Άλλα σημειογραφικά συστήματα. Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές είναι σε θέση να αναγωρίσουν τα σημάδια της βυζαντινής παρασημαντικής, να διαχειρισθούν μουσικές πηγές, να κατανοήσουν βασικά ζητήματα βυζαντινής ορολογίας, να συνδυάσουν δεδομένα διαφορετικών πηγών.

Μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής

Βυζαντινός Χορός Ι

Κωδικός: Μ261 | Τύπος: ΕΕ

Βυζαντινός Χορός ΙΙ

Κωδικός: Μ241 | Τύπος: ΕΕ

Μουσική Παιδαγωγική

Μαθήματα στο Υποχρεωτικό Πρόγραμμα Κορμού

Μουσική παιδαγωγία και διδακτική Ι

Κωδικός: ΜΣ79 | Τύπος: ΥΚ

Το μάθημα αυτό καλύπτει ευρύ φάσμα εννοιών που σχετίζονται με την επιστήμη της διδακτικής της μουσικής. Οι θεωρίες μάθησης και διδασκαλίας και η σύνδεσή τους με τη διδασκαλία και τη μάθηση της μουσικής αποτελούν το επίκεντρο του μαθήματος. Η μουσική μάθηση και διδασκαλία προσεγγίζονται τόσο ιστορικά όσο και μέσα από μια λεπτομερή αναφορά των σύγχρονων τάσεων και απόψεων. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο ρόλο του δασκάλου της μουσικής μέσα στην τάξη καθώς και στο αναλυτικό πρόγραμμα και τη θέση της μουσικής μέσα σε αυτό, στη χώρα μας. Τέλος, αναλύεται ο τρόπος σχεδιασμού και οργάνωσης ενός μαθήματος μουσικής μέσα από συγκεκριμένα πρακτικά παραδείγματα. Το μάθημα έχει χαρακτήρα πρακτικό και βιωματικό. Οι δραστηριότητες και οι εφαρμογές στη διάρκεια των μαθημάτων έχουν ως στόχο να συνδέσουν τη θεωρία με την πράξη. Επίσης, πραγματοποιούνται ομαδικές επισκέψεις για δειγματικές διδασκαλίες σε επιλεγμένα σχολεία. Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση της Παιδαγωγικής Επάρκειας.

Μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής

Η Διαθεματική Προσέγγιση στη Διδασκαλία της Μουσικής

Κωδικός: ΜΟ83 | Τύπος: ΕΕ

Η σύγχρονη τάση στην εκπαιδευτική κοινότητα διεθνώς για διεπιστημονικές – διαθεματικές προσεγγίσεις διδασκαλίας συζητείται μέσα από την αποσαφήνιση των όρων που έχουν επικρατήσει στην Ελλάδα και τον κόσμο. Αναδεικνύονται οι διαφορετικές απόψεις καθώς και τα προβλήματα από την εφαρμογή των διεπιστημονικών προγραμμάτων σπουδών στην Ευρώπη και την Αμερική. Η διεπιστημονική προσέγγιση στη διδασκαλία της μουσικής προσεγγίζεται μέσα από παραδείγματα δραστηριοτήτων και σχέδια μαθημάτων. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών που αποτελεί το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα στην Ελληνική εκπαίδευση. Το μάθημα έχει χαρακτήρα πρακτικό και βιωματικό. Οι δραστηριότητες και οι εφαρμογές στη διάρκεια των μαθημάτων έχουν ως στόχο να συνδέσουν τη θεωρία με την πράξη. Επίσης, πραγματοποιούνται ομαδικές επισκέψεις για δειγματικές διδασκαλίες σε επιλεγμένα σχολεία. Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση της Παιδαγωγικής Επάρκειας.

Η μουσική στη βρεφική ηλικία

Κωδικός: Μ298 | Τύπος: ΕΕ

Η εξέλιξη των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων και εφαρμογών μας δίνουν τη δυνατότητα να γνωρίζουμε όλο και περισσότερες πληροφορίες για την ανάπτυξή μας από την ενδομήτρια ζωή. Η ακουστική μας ικανότητα αναπτύσσεται ήδη στο 2ο τρίμηνο της κύησης και έρευνες δείχνουν ότι η αξιοποίησής της μετά τη γέννηση καθίσταται σημαντική για την μετέπειτα μουσική ανάπτυξη του ανθρώπου. Στο παρόν μάθημα θα εξεταστούν μεταξύ άλλων ζητήματα που αφορούν τις μουσικές ικανότητες των βρεφών, το ρόλο της μουσικής στη βρεφική ηλικία (μέχρι 30 μηνών), τη θεωρία της μουσικής μάθησης (μουσική δεκτικότητα, μουσική ικανότητα), τα χαρακτηριστικά του βρεφικού «τραγουδιού» και τις κατηγορίες του, το σχεδιασμό δραστηριοτήτων για την ηλικιακή αυτή ομάδα και τον τρόπο οργάνωσης συνάντησης γονέων-βρεφών.

Μουσική παιδαγωγία και διδακτική ΙΙ

Κωδικός: ΜΟ60 | Τύπος: ΕΕ

Στη διάρκεια του εξαμήνου περιγράφονται οι μέθοδοι διδασκαλίας της μουσικής από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, με ιδιαίτερη έμφαση στις περισσότερο διαδεδομένες προσεγγίσεις διδασκαλίας της μουσικής στον 20ό αιώνα. Οι μέθοδοι διδασκαλίας του Kodaly, του Orff και του Dalcroze περιγράφονται με λεπτομέρεια και συνοδεύονται από πρακτικά παραδείγματα και δραστηριότητες. Πιο συγκεκριμένα αναλύεται η θεωρητική και επιστημονική βάση της κάθε μεθόδου/ συστήματος και παρουσιάζεται η εφαρμογή της μέσα από δραστηριότητες και σχεδιασμό μαθημάτων Μουσικής. Το μάθημα έχει χαρακτήρα πρακτικό και βιωματικό. Οι δραστηριότητες και οι εφαρμογές στη διάρκεια των μαθημάτων έχουν ως στόχο να συνδέσουν τη θεωρία με την πράξη. Επίσης, πραγματοποιούνται ομαδικές επισκέψεις για δειγματικές διδασκαλίες σε επιλεγμένα σχολεία. Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση της Παιδαγωγικής Επάρκειας.

Οργάνωση μουσικών συνόλων σε τυπικά και άτυπα πλαίσια

Κωδικός: Μ297 | Τύπος: ΕΕ

Τα μουσικά σύνολα σε τυπικά και άτυπα πλαίσια προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα τόσο στη μουσική γνωστική ανάπτυξη των συμμετεχόντων μελών όσο και στη συναισθηματική. Η αίσθηση του «ανήκειν» και η δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για έκφραση και μουσική δημιουργία, ανεξάρτητα από τις προηγούμενες μουσικές τους γνώσεις, είναι χαρακτηριστικά που θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο/η εκπαιδευτικός – εμψυχωτής/ώτρια. Στο συγκεκριμένο μάθημα, θα εξετάσουμε ζητήματα που αφορούν τον τρόπο οργάνωσης τέτοιων ομάδων, την εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, τον κατάλληλο, ανά συνθήκη, τρόπο ενορχήστρωσης ενός τραγουδιού ή ενός ορχηστρικού μέρους, βασικές τεχνικές body percussion και εκτέλεσης μουσικοπαιδαγωγικών μουσικών οργάνων, όπως γιουκαλίλι, φλογέρες (soprano/alto/tenoro recorder), οκαρίνα, boomwhackers. Το μάθημα συνδέεται με την Ομάδα Μουσικοπαιδαγωγικής του Εργαστηρίου Μουσικής Παιδαγωγικής.

Πρακτική διδασκαλία και άσκηση Ι

Κωδικός: Μ206 | Τύπος: ΕΕ

Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα δύο μαθήματα της πρακτικής εξάσκησης των μελλοντικών εκπαιδευτικών μουσικής. Πραγματοποιούνται σειρά μαθημάτων στο Τμήμα με υποχρεωτικές παρακολουθήσεις, στη διάρκεια των οποίων παρουσιάζονται έννοιες και καλλιεργούνται δεξιότητες που σχετίζονται με τις παρακολουθήσεις των φοιτητών στα σχολεία στο πλαίσιο της πρακτικής διδασκαλίας τους. Συζητούνται θέματα σε μεγαλύτερη εμβάθυνση, με στόχο να αναπτύξουν οι φοιτητές δεξιότητες παρατήρησης, κριτικής σκέψης και αναστοχασμού – εργαλεία απαραίτητα για την ανάπτυξη και εξέλιξη του μελλοντικού εκπαιδευτικού. Η αξιολόγηση του μαθήματος πραγματοποιείται με τη συγγραφή δοκιμίου. Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση της Παιδαγωγικής Επάρκειας.

Πρακτική διδασκαλία και άσκηση ΙΙ

Κωδικός: Μ207 | Τύπος: ΕΕ

Στη διάρκεια του εξαμήνου, παράλληλα με τη διδασκαλία των μαθημάτων στο Τμήμα, οι φοιτητές ολοκληρώνουν τις συστηματικές και οργανωμένες παρακολουθήσεις και τις διδασκαλίες τους σε σχολεία Α/βάθμιας και Β/βάθμιας γενικής εκπαίδευσης και Μουσικά Σχολεία. Οι φοιτητές σε συνεργασία με εν ενεργεία εκπαιδευτικούς (μέντορες) των σχολείων, με τον συντονισμό της καθηγήτριας του μαθήματος, έχουν την υποχρέωση 10 ωρών παρακολούθησης/διδασκαλίας σε κάθε έναν από τους παρακάτω τύπους σχολείων: σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και Μουσικό Σχολείο. Επίσης υποχρεούνται να σχεδιάσουν και να διδάξουν μία ώρα σε κάθε ένα από τα τρία σχολεία που θα επιλέξουν. Η αξιολόγηση του μαθήματος πραγματοποιείται με την κατάθεση του συμπληρωμένου Φακέλου Πρακτικής Άσκησης, ο οποίος περιλαμβάνει σειρά εργαλείων παρατήρησης και αναστοχασμού για την καταγραφή της πρακτικής διδασκαλίας και άσκησης (έντυπο παρατήρησης, αναστοχαστικό ημερολόγιο, παρουσιολόγιο, σχέδιο μαθήματος, κ.ά.). Το μάθημα αυτό αποτελεί ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση της Παιδαγωγικής Επάρκειας.