Skip to main navigation Skip to main content Skip to page footer

Τμήμα Μουσικών Σπουδών

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΛΙΑΡΑΣ

Βαθμίδα: Καθηγητής

Τομέας: Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας

Τηλ Γραφείου: 2107277478

Αρ. Γραφείου: 922

Όροφος: 9ος

Ημέρες και Ώρες Υποδοχής στο Γραφείο: 
Δευτέρα και Πέμπτη 14:40 - 15:15

 email: nmaliaras@music.uoa.gr

 

 Σπουδές

1978 Αποφοίτηση από το Κολλέγιο Αθηνών 
1978-1983 Σπουδές Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολής του Πανεπιστημίου Aθηνών. 
Iούνιος 1982: Πτυχίο πιάνου από το Eθνικό Ωδείο Aθηνών μετά από 15ετείς σπουδές (τάξη Kρινώς και Xαράς Kαλομοίρη).  
1983-1990 Πτυχιακές και Μεταπτυχιακές σπουδές Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Mονάχου στους κλάδους της Mουσικολογίας, της Bυζαντινολογίας και των Παιδαγωγικών της Mουσικής. Πτυχίο Magister Artium (M.A.) Mουσικολογίας και διδακτορικό δίπλωμα από το Λουδοβίκειο-Μαξιμιλιάνειο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.

 

Ακαδημαϊκή Σταδιοδρομία

1988-1989: Eπιστημονικός συνεργάτης στο Iνστιτούτο Bυζαντινολογίας του Πανεπιστημίου του Mονάχου με αρμοδιότητες ερευνητικές, συμβουλευτικές των προπτυχιακών φοιτητών και τήρησης βιβλιοθήκης. 
1992-1995: Διδασκαλία στο Πανεπιστήμιο Kρήτης, τμήμα Φιλολογίας (Τομέας Θεατρολογίας-Μουσικολογίας), ως ειδικός επιστήμονας Mουσικολογίας (Π.Δ. 407/1980).  
Απρίλιος 1995 Εκλογή στη βαθμίδα του λέκτορα, με γνωστικό αντικείμενο Ιστορική Μουσικολογία (Ιστορία των Μουσικών Οργάνων), στο τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διορισμός τον Σεπτέμβριο του 1996. 
Ιανουάριος 2002 Εκλογή, μετά από κρίση στη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο. Διορισμός τον Μάιο του 2002. 
Μάρτιος 2008 Εκλογή, μετά από κρίση, στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή.  
Οκτώβριος 2012 Εκλογή, μετά από κρίση, βαθμίδα του Καθηγητή.   
Σεπτέμβριος 2010 – Αύγουστος 2014 Πρόεδρος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών

 

Ερευνητικά ενδιαφέροντα

Τα ερευνητικά διαφέροντα του Ν. Μαλιάρα επικεντρώνονται στην μελέτη της Βυζαντινής κοσμικής μουσικής και των μουσικών οργάνων, μέσα από τις ιστορικές, φιλολογικές, αρχαιολογικές και εικονογραφικές πηγές, καθώς και στην μελέτη της Ιστορίας και της εργογραφίας της Νεοελληνικής Έντεχνης μουσικής του 19ου και του 20ού αιώνα.  Προς το σκοπό αυτό έχει αναλάβει την πρωτοβουλία της ίδρυσης του Εργαστηρίου Μελέτης της Ελληνικής Μουσικής. Η κύρια δραστηριότητα του Εργαστηρίου είναι, στα πλαίσια σεμιναριακών, πτυχιακών, μεταπτυχιακών, διδακτορικών και μεταδιδακτορικών ερευνών να συντονίσει τον σχηματισμό ενός εκτενούς ψηφιακού αρχείου και διαδικτυακής βάσης δεδομένων με έργα Ελλήνων Συνθετών και μελέτες για την Ελληνική Έντεχνη Μουσική. Μέσω της δραστηριότητας αυτής, σύντομα η Ελληνική μουσική δημιουργία θα είναι στη διάθεση της Ελληνικής και Διεθνούς ερευνητικής κοινότητας.  Επίσης, ασχολείται με την ιστορική και αναλυτική μελέτη της μουσικής του Μανώλη Καλομοίρη και άλλων εκπροσώπων της Εθνικής Σχολής. Έχει μελετήσει επίσης ιδιαίτερα το έργο των Μπαχ, Μπραμς, Σοπέν, Μέντελσον και Στραβίνσκυ και έχει δημοσιεύσει σχετικές μελέτες.

 

Διδασκόμενα Μαθήματα

Μουσική ανάλυση ΙΙ
προσεγγίσεις στο μουσικό έργο Το μάθημα ξεκινά από την παραδοχή ότι η μουσική ανάλυση δεν είναι ένα απλό μάθημα, αλλά κλάδος ολόκληρος, ασφαλώς από τους σημαντικότερους της ιστορικής και συστηματικής μουσικολογίας. Επιδιώκεται να αποκτήσει ο φοιτητής όχι μόνο γνώσεις πάνω στα διάφορα συστήματα και τεχνικές που κατά καιρούς προτάθηκαν ή ακολουθήθηκαν, αλλά, κυρίως, τη δυνατότητα και την ευχέρεια να προσεγγίζει μόνος του, αναλυτικά, ένα μουσικό έργο. Για τους παραπάνω λόγους, η πορεία του μαθήματος αναλύεται σε δύο κυρίως μέρη:  
• Ένα ιστορικό, όπου παρατίθενται εν περιλήψει, εξηγούνται και σχολιάζονται οι κυριότερες αναλυτικές μέθοδοι από τις αρχές (περί το 1600) μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Στο τμήμα όμως αυτό θεωρήθηκε απαραίτητο να ενημερωθεί ο φοιτητής και για το μουσικό αισθητήριο που επικρατούσε στις κοινωνίες των διαφόρων εποχών, που ήταν καθοριστικό για την πρόσληψη της μουσικής σε κάθε εποχή.  
• Ένα δεύτερο, στο οποίο ο φοιτητής θα βρει πρακτικές συμβουλές για την εφαρμοσμένη ανάλυση και τρόπους να λύσει το δύσκολο πρόβλημα της προσέγγισης του μουσικού έργου. Η εφαρμογή των μεθόδων και των τεχνικών της ανάλυσης, αλλά και των πρακτικών τρόπων και τεχνικών, γίνεται πάνω σε κατάλληλα μουσικά παραδείγματα μέσα στην τάξη, κατά τη διάρκεια του μαθήματος.     
Ιστορία της Νεοελληνικής έντεχνης μουσικής 
Το μάθημα αυτό εξετάζει τις ιδιομορφίες του νεοελληνικού μουσικού πολιτισμού σε σχέση με τα πρότυπά του (τους μουσικούς πολιτισμούς των δυτικοευρωπαϊκών χωρών). Παρακολουθείται το έργο των ελλήνων συνθετών, ξεκινώντας από την Αναγέννηση (Φραγκίσκος Λεονταρίτης) και συνεχίζοντας με την Επτανησιακή Σχολή (19ος και αρχές 20ού αιώνα), την Εθνική Σχολή (από τις αρχές του 20ού αιώνα ως περίπου το 1960). Η εξέταση ολοκληρώνεται με τη διερεύνηση των νεότερων ρευμάτων της ευρωπαϊκής μουσικής πρωτοπορίας μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα στα οποία εντάσσονται, με τον ένα ή άλλο τρόπο, οι σημαντικότεροι Έλληνες Συνθέτες, καθώς και με τις καλλιτεχνικές και δημιουργικές τάσεις των 2-3 τελευταίων δεκαετιών. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ανίχνευση των πηγών που μας παρέχουν πληροφορίες για τη Νεοελληνική Έντεχνη Μουσική, όπως και στη συνάρτηση των μουσικών εξελίξεων με τη γενικότερη πολιτική και πνευματική ιστορία του Τόπου, τις κοινωνικές συνθήκες και τα καλλιτεχνικά ρεύματα που τις επηρέασαν.    
Σεμινάριο: Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής Ι 
Το αντικείμενο του σεμιναρίου είναι η καθαρογράφηση και έκδοση έργων Ελλήνων συνθετών που βρίσκονται σε χειρόγραφη μορφή ή σε παλιές εκδόσεις σε προγράμματα ηλεκτρονικού υπολογιστή και η παρουσίασή τους. Απώτερος στόχος είναι η επιστημονική επεξεργασία και έκδοση των έργων μέσω του "Εργαστηρίου μελέτης της Ελληνικής Μουσικής" που λειτουργεί στο Τμήμα.   
Συνοπτική Ιστορία Μουσικής Ι και ΙΙ 
Πρόκειται για ένα βασικό μάθημα (υποχρεωτικό κορμού) που απευθύνεται στους πρωτοετείς φοιτητές, στα δύο πρώτα εξάμηνα των σπουδών τους και επιχειρεί να τους δώ-σει μια συνοπτικη εικόνα του συνόλου της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής ιστορίας από τον Μεσαίωνα έως τον Εικοστό Αιώνα. Ο στόχος είναι να τεθεί η ιστορική βάση, ώστε οι φοιτητές να μπορούν να εξειδικεύσουν αργότερα στα επιμέρους μαθήματα της Ιστορί-ας και να επεξεργαστούν ζητήματα που απαιτούν καλή γνώση της Ιστορίας της μουσι-κής. Παρόλη την πυκνότητα της ύλης, το μάθημα χρησιμεύει ως καλό σημείο αναφο-ράς των φοιτητών και στα μεγαλύτερα έτη. Η έμφαση δίνεται στις κοινωνικές και πολι-τιστικές συνθήκες μέσα στις οποίες συντελείται η διαδρομή της μουσικής ιστορίας, στην εξέλιξη των μουσικών ειδών και μορφών, των τεχνικών σύνθεσης και των σημαντι-κών προσωπικοτήτων που άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους. Έμφαση επίσης δίνεται στην εξέλιξη του μουσικού ύφους, αλλά και στη θέση του συνθέτη μέσα στον εκάστοτε κοινωνικό περίγυρο. Για κάθε εποχή ακούγονται στο μάθημα αντιπροσωπευτικά μουσι-κά παραδείγματα, τα οποία και αναλύονται σύντομα, ώστε να γίνονται κατανοητές οι μουσικές μορφές και δομές μέσα στην ιστορική τους εξέλιξη.

 

Βιβλία

1. Nikos Maliaras, Die Orgel im byzantinischen Hofzeremoniell des 9. und des 10. Jahrhunderts. Eine Quellenuntersuchung (Tο όργανο στη βυζαντινή αυλική τελετουργία του 9ου και 10ου αι. Mια έρευνα των πηγών), [Miscellanea Byzantina Monacensia 33], Mόναχο 1991. Διδακτορική διατριβή  
2. Νίκος Μαλιάρας, Tο Eκκλησιαστικό όργανο, Mέγαρο Mουσικής Aθηνών, Aθήνα 1993 [πανηγυρική έκδοση για τα εγκαίνια του Eκκλησιαστικού οργάνου του Μεγάρου, Xριστούγεννα 1993]  
3. Νίκος Μαλιάρας, Το Δημοτικό τραγούδι στη Μουσική του Μανώλη Καλομοίρη. Μια ιστορική και αναλυτική προσέγγιση, Αθήνα 2001, Εκδόσεις Παπαγρηγορίου-Νάκα. 
4. Νίκος Μαλιάρας, Βυζαντινά Μουσικά Όργανα, Αθήνα 2007, Εκδόσεις Παπαγρη-γορίου-Νάκα. 
5. Νίκος Μαλιάρας, Ελληνική μουσική και Ευρώπη. Διαδρομές στον Ευρωπαϊκό πο-λιτισμό. Αθήνα 2012, Εκδόσεις Παπαγρηγορίου-Νάκα. 
6. Νίκος Μαλιάρας (επιμ.), Συμβολή στη Μνήμη Γεωργίου Στ. Αμαργιανάκη (1936-2003). Μελέτες και κείμενα συναδέλφων και μαθητών του. Αθήνα 2012, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Μουσικών Σπουδών. 
7. Νίκος Μαλιάρας – Αλέξανδρος Χαρκιολάκης (επιμ.), Μανώλης Καλομοίρης, 50 χρόνια μετά, Αθήνα 2013, Εκδόσεις Φαγκότο. 
8. Nikos Maliaras (ed.), The National Element in Music. Conference Proceedings, Athens, 18-20 January 2013), University of Athens / Faculty of Music Studies Athens 2014. 

 

Αντιπροσωπευτικές Δημοσιεύσεις

1. Nikos Maliaras, Die Musikinstrumente im byzantinischen Heer vom 6. bis zum 12. Jahrhundert. Eine Vorstellung der Quellen [Τα μουσικά όργανα στον βυζα-ντινό στρατό από τον 6ο ως τον 12ο αιώνα. Μια παρουσίαση των πηγών], Jahr-buch der Österreichischen Byzantinistik, τ. 51, (2001) σ. 74-104  
2. Νίκος Μαλιάρας, Joh. Brahms, intermezzi op. 117. Διαπιστώσεις και σκέψεις για κάποιες θεμελιώδεις μουσικές έννοιες, Μουσικολογία 14 (2000), σ. 137-162. 
3. Νίκος Μαλιάρας, Μουσικά όργανα στο Βυζάντιο. Προβλήματα και πρώτα απο-τελέσματα μιας έρευνας. Πολυφωνία 1, φθινόπωρο 2002, σ. 5-28 
4. Νίκος Μαλιάρας, J.S. Bach, Η Τέχνη της Φούγκας. Πολυφωνία 6 (2005), σ. 53-63 9. Νίκος Μαλιάρας, "Βασιλική προστάζει". Ένα χαμένο τραγούδι του Μανώλη Καλομοίρη και η προσπάθεια αποκατάστασής τουλ, στο Νίκος Μαλιάρας (ε-πιμ.), Συμβολή στη Μνήμη Γεωργίου Στ. Αμαργιανάκη (1936-2003). Μελέτες και κείμενα συναδέλφων και μαθητών του. Αθήνα 2012, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, 196-225. 
5. Νίκος Μαλιάρας, Ο χειρισμός της ορχήστρας στις επεξεργασίες δημοτικών τρα-γουδιών για φωνή και ορχήστρα του Μανώλη Καλομοίρη. Στο: Ν. Μαλιάρας, Αλ. Χαρκιολάκης (επιμ.), Μανώλης Καλομοίρης – 50 χρόνια μετά. Αφιέρωμα στη συμπλήρωση μισού αιώνα από το θάνατο του συνθέτη. Υπό έκδοση στις Εκδόσεις Fagotto.  
6. Φέλιξ Μέντελσον και θρησκευτική μουσική στον 19ο αιώνα. Ιστορισμός και νεω-τερικότητα, στο: Γ. Σακαλλιέρος, Ι. Φούλιας (επιμ.), Purcell, Händel. Haydn, Mendelssohn. Τέσσερις επέτειοι, Πρακτικά συμποσίου, Αθήνα 27-28 Νοεμβρίου 2009, σ. 133-140 (πρβλ. και πιο κάτω, αρ. 47) 
7. Fréderic Chopin. Πρελούδια για πιάνο op. 28. Ένας «Νεοκλασικισμός» του 19ου αιώνα ή μια ματιά στο μέλλον; στο: Γ. Σακαλλιέρος, Ι. Φουλιας (επιμ.), Τρεις εποχές, τέσσερις επέτειοι. Pergolesi, Chopin, Schumann, Barber. Πρακτικά συνε-δρίου Θεσσαλονίκη 26 και 27 Νοεμβρίου 2010 (ψηφιακή έκδοση), σ. 94-99. (βλ. και πιο κάτω, αρ. 49) 
8. Some Western European Musical Instruments and Their Byzantine Origin. Υπό δημοσίευση στο: Crossroads. Greece as an intercultural pole of musical thought and creativity. Πρακτικά συνεδρίου – International Musicological Society, Thessaloniki, 6-10 June 2011. Ψηφιακή έκδοση (βλ. και πιο κάτω, αρ. 44). 
9. Η σχέση Λόγου και Μέλους στις "καζαντζακικές" όπερες του Μανώλη Καλομοί-ρη (Πρωτομάστορας και Κωνσταντίνος Παλαιολόγος), στο: Γιώργος Βλαστός (ε-πιμ.), Ελληνική μουσική δημιουργία του 20ού αιώνα για το λυρικό θέατρο και άλλες παραστατικές τέχνες, Πρακτικά συνεδρίου, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 27-29 Μαρτίου 2009, Αθήνα 2009, 101-112. (βλ. και πιο κάτω, αρ. 50).  
10. Ο Δημήτρης Μητρόπουλος με ημερομηνία λήξεως ή μια διαδρομή χωρίς τέλος; Οι προσπάθειες ενός συνθέτη να ανακαλύψει την ταυτότητά του σε μια περίοδο αναζητήσεων,  στο: Ι Φούλιας, Γ. Μπελώνης, Γ. Βλαστός, Τ. Κολυδάς (επιμ.), Δημήτρης Μητρόπουλος (1896-1960). Πενήντα χρόνια μετά, Πρακτικά Συνεδρίου, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 12-13 Νοεμβρίου 2010, Αθήνα 2011, 25-32 (βλ. και πιο κάτω, αρ. 52).  
11. Σπύρος Σαμάρας, Μανώλης Καλομοίρης και Νίκος Σκαλκώτας. Μια επανεξέταση των σχέσεών τους υπό το πρίσμα των πηγών. Υπό δημοσίευση στο: Νίκος Μαλιάρας – Πύρρος Μπαμίχας (επιμ.), Όψεις μουσικής ιστοριογραφίας – εις μνήμην Ίωνος Ζώτου, Πρακτικά Συνεδρίου, Αθήνα 15 και 16 Δεκεμβρίου 2011 (ψηφιακή έκδοση).  
12. Νίκος Μαλιάρας, Musica in angustiis. Ένας αναστοχασμός που δεν έγινε ή μια σειρά αυθαίρετων και ατεκμηρίωτων σκέψεων, στο: Π. Κάβουρας (επιμ.), Η έ-ντεχνη μουσική στην περίοδο της κρίσης. Μια διεπιστημονική μελέτη (...), Αθήνα 2015, 59-64

 

Προσωπική ιστοσελίδα

https://uoa.academia.edu/NikosMaliaras

 

Καλλιτεχνική Δραστηριότητα

Ο Νίκος Μαλιάρας ίδρυσε το 1998 και από τότε έχει αναλάβει την οργάνωση και διεύ-θυνση της Μικτής Χορωδίας των φοιτητών του τμήματος Μουσικών Σπουδών. Η Χορωδία έχει ασχοληθεί με έργα Ελλήνων συνθετών τόσο της Επτανησιακής και Εθνικής Σχολής, όσο και της νεότερης περιόδου, και έχει ερμηνεύσει σημαντικά έργα του κλασικού ρεπερτορίου, όπως το Magnificat του Bach, τα Requiem του Mozart, του  Fauré και του Brahms, τη Λειτουργία της Στέψης του Mozart, τη Συμφωνία της Λεβεντιάς του Καλομοίρη, τις λειτουργίες Nelson και Sancti Nicolai του Haydn, έργα του Σκαλκώτα, του Αντωνίου, του Σαμάρα κ.α. Ελλήνων συνθετών, τη Συμφωνία των Ψαλμών του Stravinsky, τα Carmina burana του Orff, την 9η Συμφωνία του Beethoven, το ορατόριο Ηλίας του Mendelssohn, την όπερα Μάρκος Μπότσαρης του Καρρέρ, μεγάλο αριθμό χορωδιακών από όπερες του Verdi κ.ά. Έχει συνεργαστεί με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, την Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, την Κρατική Συμφωνική Ορχήστρα Νέων της Κύπρου, την Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα Νέων και με μαέστρους όπως οι Βύρων Φιδετζής, Μίλτος Λογιάδης, Ελευθέριος Καλκάνης, Μιχάλης Οικονόμου, Παύλος Σεργίου κ.α. Εκτός των πανεπιστημιακών χώρων, έχει εμφανιστεί στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και στην Κύπρο. Τον Απρίλιο του 2006 επισκέφθηκε τα Πανεπιστήμια του Μονάχου και της Χαϊδελβέργης, όπου πραγματοποίησε συναυλίες ελληνικής χορωδιακής μουσικής. Με τον τρόπο αυτό εγκαινίασε τις επαφές της με μεγάλα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια, που συνεχίστηκαν με το ταξίδι της αυτό στο Πανεπιστήμιο της Βενετίας, το καλοκαίρι του 2008, και στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, τον Μάιο του 2010. Επίσης έχει ιδρύσει το 1989 και διευθύνει την Παιδική Χορωδία «Μανώλης Καλομοίρης, η οποία είχε 15ετή συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή και έχει συμμετάσχει συναυλίες και παραγωγές συνεργαζόμενη σχεδόν με όλες της Ελληνικές επαγγελματικές ορχήστρες και χορωδίες. Έχει επίσης διευθύνει την Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, την Κρατική Ορχήστρα Νέων της Κύπρου, την Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα Νέων (ΑΣΟΝ) και την Ορχήστρα του Τμήματος Μουσικών Σπουδών.